Voorstel van Commissie voor vernieuwd preferentiestelsel handel met ontwikkelingslanden richt zich op duurzame ontwikkeling

Het gaat om het voorstel voor een nieuwe EU-Verordening voor de vernieuwing van het EU-stelsel van algemene preferenties (hierna: SAP) van de Europese Unie voor de periode 2024-2034 (COM (2021) 579). De Europese Commissie heeft dit voorstel gedaan met de intentie om beter in te spelen op de veranderende behoeften van de zogenaamde SAP-landen en om duurzaamheid-dimensies te versterken.

Achtergrond SAP

De huidige SAP-verordening (EU-Verordening nr. 978/2012, die eind 2023 afloopt) is het voornaamste instrument van Europees handelsbeleid gericht op de ondersteuning van ontwikkelingslanden en het stimuleren van duurzame ontwikkeling. Met het Stelsel van Algemene Preferenties (SAP) schrapt of verlaagt de EU invoerrechten op producten die afkomstig zijn uit kwetsbare lage-inkomenslanden. De Verordening bevat bijlagen met verschillende categorieën SAP-landen.
Het SAP is het Europese antwoord op het verzoek dat in de vorige eeuw kwam van de United Nations Conference on Trade and Development en dat was gericht op ontwikkelde landen om de participatie van ontwikkelingslanden aan de wereldeconomie te ondersteunen.

De EU biedt drie SAP-regelingen aan. Aan landen die op de VN-lijst van minst ontwikkelde landen staan wordt automatisch de regeling ‘EBA’ (Everything But Arms) verschaft, die alle tarieven schrapt voor alle producten, behalve wapens en munitie.
Daarnaast bestaat er het ‘standaard-SAP’, die voor lage- en lagermiddeninkomenslanden douanerechten gedeeltelijk of volledig afschaft op twee derde van de tarieflijnen.
Tenslotte is er de regeling ‘SAP+’, die bovenop de voordelen van de standaard-SAP ook duurzame ontwikkeling en goed bestuur actief bevordert, evenals voor kwetsbare lage- en lagere-middeninkomenslanden voorziet in voordelen bij het uitvoeren van verschillende internationale verdragen met betrekking tot mensenrechten, sociale en milieu-gerelateerde zaken.

Nieuwe voorstel

Het nieuwe voorstel van de Commissie om met de verlenging van de SAP-verordening het stelsel te moderniseren behelst drie kernpunten:

I) Focus op de meest behoeftigen

1. Het voorstel voor de nieuwe SAP-Verordening versoepelt de overgang van landen die op het punt staan boven de categorie van minst ontwikkelde landen uit te groeien. Dit door middel van de versoepeling van de criteria voor het aanvragen van de SAP+-regeling;
2. Het voorstel verlegt de focus op kleinere producenten binnen de SAP-ontvangende landen. Dit door middel van het verlagen van de drempel waarboven kortingstarieven tijdelijk kunnen worden ingetrokken. Een dergelijke intrekking volgt indien het aandeel van de import van één product boven de drempel komt;
3. Het voorstel breidt de lijst van verdragen waaraan ontvangers van de SAP+-regeling moeten voldoen uit.

II) Duurzaamheid

1. Het voorstel bevat de mogelijkheid tot intrekking van een (standaard) SAP-regeling voor een land dat stelselmatig en op ernstige wijze verdragen met betrekking tot klimaat en milieu schendt;
2. Het voorstel breidt de lijst van verplichtingen waaraan een SAP+-begunstigde moet voldoen uit met de normen van het Parijsakkoord (zie over het Klimaatakkoord van Parijs ook dit ECER-dossier).

III) Flexibiliteit

1. De nieuwe SAP-Verordening ziet op een verbetering van toezicht op naleving van de SAP+-vereisten;
2. Het voorstel voorziet in een nieuwe spoedprocedure tot intrekking van een (standaard) SAP-regeling bij uitzonderlijk ernstige omstandigheden, zoals grove schendingen van internationale normen;
3. Het voorstel ziet op het in acht nemen van sociaaleconomische effecten bij elke voorgenomen intrekking van handelspreferenties, om kwetsbare bevolkingsgroepen te beschermen.

Meer informatie

• Persbericht Europese Commissie
• Website Europese Commissie : SAP
• ECER-dossier: Handelspolitiek en WTO