Europese Rekenkamer publiceert verslag over het beheer van inbreukprocedures

Het gaat om het op 17 december 2024 door de Europese Rekenkamer (ERK) gepubliceerde Speciaal verslag 28/2024 : Handhaving van EU-wetgeving – De Commissie heeft haar beheer van inbreukzaken verbeterd, maar het afsluiten ervan duurt nog steeds te lang

Op basis van de EU-verdragen heeft de EU als belangrijkste bevoegdheid om wetten op te stellen die van toepassing zijn op de lidstaten. Handhaving van EU-wetgeving vergt veel tijd en middelen. Zo diende het Europees Parlement tussen 2012 en 2023 meer dan 8 000 verzoekschriften in bij de Commissie, waaronder verzoekschriften om inbreuken op de EU-wetgeving te melden. Ook werden bijna 43 000 klachten van burgers, bedrijven en belangengroepen geregistreerd. Als de door de Europese Commissie aangespannen zaken mee worden gerekend, werden er tussen 2012 en 2023 meer dan 9 000 inbreukprocedures ingeleid.

Achtergrond
Lidstaten zijn verplicht om alle nationale wettelijke maatregelen te nemen die nodig zijn om de EU-wetgeving toe te passen. EU-verordeningen zijn onmiddellijk van toepassing in alle lidstaten en EU-richtlijnen moeten eerst worden omgezet in nationale wetgeving. De Europese Commissie gebruikt verschillende instrumenten en procedures om te zorgen dat de lidstaten de EU-wetgeving correct omzetten en toepassen en om mogelijke inbreuken op te sporen en aan te pakken. Wanneer preventieve maatregelen falen en er een vermoedelijke inbreuk is (bijvoorbeeld een te late, gedeeltelijke of onjuiste omzetting), kan de Commissie een inbreukprocedure inleiden en de zaak voorleggen aan het EU-Hof. De verantwoordelijkheid voor het corrigeren van inbreuken ligt bij de lidstaten zelf.

Het verslag
Volgens het verslag heeft de Europese Commissie zich in de loop der jaren ingezet om de EU-wetgeving beter te handhaven. Ook stelde de Commissie verschillende benchmarks vast om haar beheer van klachten en inbreukprocedures te verbeteren. Daarbij bestaan nog enkele uitdagingen, zoals het feit dat de tijd die de Commissie nodig heeft om omzettings- en conformiteitscontroles af te ronden, sinds 2017 is afgenomen. Deze controles waarborgen dat nationale omzettingsmaatregelen alle bepalingen van een richtlijn omvatten en volledig conform die richtlijn zijn. Volgens het verslag werd bij de helft van deze controles de vastgestelde termijn echter nog steeds overschreden. Dit geldt ook voor klachten: het duurt soms maanden voordat deze worden beoordeeld en jaren voordat ze worden opgelost.
De Commissie geeft niet systematisch gedetailleerde informatie over het aantal verzoekschriften dat zij van het Europees Parlement ontvangt. De auditors van de ERK merken op dat de manier waarop klachten en verzoekschriften worden behandeld, kan worden verbeterd. Er kunnen volgens hen duidelijke en consistente criteria worden ingevoerd om prioriteiten te stellen of deze te groeperen. Ook benadrukken de auditors dat klagers niet altijd op de hoogte worden gehouden van de voortgang van hun klacht.

Volgens het verslag is het informeel overleg tussen de Commissie en de lidstaten om complexe zaken aan te pakken (de zogenoemde “EU Pilot”-procedure) effectief gebleken voor het oplossen van de meeste zaken zonder dat het tot formele inbreukprocedures kwam. De behandeling van dergelijke zaken kan gemiddeld nog steeds meer dan twee jaar in beslag nemen. Ook bij formele inbreukprocedures duurt het volgens het verslag in steeds meer gevallen te lang voordat wordt besloten een zaak te verwijzen naar het EU-Hof of om deze af te sluiten. De meeste zaken zijn opgelost voordat de Commissie financiële sancties voorstelt maar in sommige gevallen hebben de lidstaten inbreuken op de EU-wetgeving niet gecorrigeerd, zelfs niet na jarenlange sancties.

De regelmatige monitoring van en rapportage over de handhaving van de EU-wetgeving is volgens het verslag over het algemeen nauwkeurig. Toch publiceert de Commissie geen informatie over haar inachtneming van haar benchmarks. Hoewel deze benchmarks niet wettelijk bindend zijn, menen de auditors dat het belangrijk is dat de Commissie verslag uitbrengt over openbare indicatieve benchmarks omdat dit namelijk het toezicht zou verbeteren.

Meer informatie:
Nieuwsbericht Europese Rekenkamer
ECER-EU-essentieel: Inbreukprocedures