C-092/09 & C-093/09 Volker und Markus Schecke, arresten van 9 november 2010

Arrest van het Hof van Justitie van 9 november 2010, C-92/09 en C-93/09, Volker und Markus Schecke.

Betrokken departementen
EL&I, BZK

Sleutelwoorden
Bescherming van natuurlijke personen in verband met verwerking van persoonsgegevens – Bekendmaking van informatie over begunstigden van landbouwsteun – Geldigheid van unierechtelijke bepalingen die in deze bekendmaking voorzien en modaliteiten daarvan regelen – Handvest van de grondrechten van de Europese Unie

Beleidsrelevantie
Jaarlijks worden op grond van Verordening 1290/2005 de gegevens van ontvangers van subsidies in het kader van Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) openbaar gemaakt op de website van het ministerie van EL&I (uiterlijk 30 april), waar ze conform Verordening 259/2008, twee jaar op moeten blijven staan. Het Hof verklaart in dit arrest dat de betreffende bekendmakingsverplichtingen ongeldig zijn voor zover het bekendmakingsverplichtingen betreffen ten aanzien van natuurlijke personen. Dit heeft tot gevolg dat Nederland stopt met het op internet openbaar maken van GLB-subsidiegegevens van natuurlijke personen.

Samenvatting van feiten, redenering en dictum
Tegen de verplichtingen voortvloeiend uit Europese regelgeving omtrent openbaarmaking van gegevens van alle begunstigden van steun uit het Europees Landbouwgarantiefonds (ELGF) en het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling (ELFPO), is door twee Duitse boeren bezwaar gemaakt. Zij vinden dat deze verplichtingen hun recht op bescherming van persoonsgegevens aantast. De Duitse rechter stelt hierover vragen aan het Hof.
Het Hof overweegt dat artikel 8 EVRM overeenkomt met de in artikelen 7 en 8 van het Handvest  van de grondrechten van de Europese Unie erkende recht op persoonlijke levenssfeer bij de verwerking van persoonsgegevens. Dat de gegevens verband houden met beroepsactiviteiten doet daar niet aan af. Dit recht wordt door de bekendmakingsverplichtingen ingeperkt. Transparantie inzake het gebruik van middelen in het kader van het GLB is een door de Unie erkende doelstelling van algemeen belang dat een beperking van de bescherming van persoonsgegevens kan rechtvaardigen. Het Hof is echter van oordeel dat de Europese instellingen met betrekking tot de wijze van openbaarmaking ten aanzien van natuurlijke personen geen evenwichtige afweging hebben gemaakt tussen de twee belangen (evenredigheidsbeginsel). De bekendmakingsverplichtingen met betrekking tot natuurlijke personen voortvloeiend uit Verordeningen 1290/2005 en 259/2008 worden ongeldig verklaard. Ten aanzien van anderen dan natuurlijke personen (rechtspersonen) is het Hof daarentegen van oordeel dat er geen schending is van het evenredigheidsbeginsel. Verder beperkt het Hof de gevolgen in de tijd van de vastgestelde ongeldigheid.

Eerste inventarisatie van de mogelijke effecten
Uit het arrest blijkt dat de bescherming in de artikelen 7 en 8 van het Handvest van toepassing is op beroeps- en bedrijfsmatige persoonsgegevens van natuurlijke personen. Het arrest heeft direct gevolgen voor de publicatie door de lidstaten van de gegevens van ontvangers van subsidies in het kader van GLB voor het jaar 2011 aangezien elk jaar uiterlijk op 30 april de database met daarin de te openbaren gegevens online wordt gezet en twee jaar beschikbaar moet blijven. Er zal nu een splitsing moeten worden aangebracht tussen gegevens van natuurlijke personen en rechtspersonen zowel ten aanzien van de dit jaar te publiceren data als die van de twee jaar daarvoor. De Europese Commissie heeft in afwachting daarvan alle lidstaten opgedragen de relevante databases van het internet te halen en heeft ze daarbij opgedragen om uiterlijk 30 april aanstaande aangepaste databases wederom op het internet te plaatsen. De Europese Commissie zal verder, na een impact assessment, met een voorstel voor nieuwe regelgeving komen omdat zij publicatie van deze gegevens, ook natuurlijke personen, wil handhaven.
Nederland is in 2005 met openbaarmaking van dit soort gegevens gestart op basis van nationale regelgeving, namelijk de Wet openbaarheid van bestuur (de Wob). In 2008 werd openbaarmaking binnen de EU een plicht en sindsdien stoelt in Nederland de openbaarmaking op de Wob, én de Europese regelgeving. Nederland stopt met het op internet openbaar maken van GLB-subsidiegegevens van natuurlijke personen.

Voorstel voor behandeling
De ICER zendt dit fiche en het arrest ter kennisname aan de ministers van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, en Veiligheid en Justitie. Een vervolgfiche is niet noodzakelijk.