C-358/21

Prejudiciële hofzaak

Zie bijlage voor de verwijzingsuitspraak, en klik hier voor het dossier van het Hof van Justitie (voor zover beschikbaar).

Termijnen: Motivering departement:     16 augustus 2021
Schriftelijke opmerkingen:                     2 oktober 2021

Trefwoorden : rechterlijke bevoegdheid; forumkeuzebeding; algemene voorwaarden; aanvaarding

Onderwerp :

•          Verdrag van Lugano betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken (Lugano II-verdrag);

•          Verordening (EU) 1215/2012 van het Europees  Parlement en de Raad van 12 december 2012 betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken (Brussel Ibis-verordening)

Feiten:

X SA – een vennootschap naar Belgisch recht – heeft in 2010 een overeenkomst gesloten met de Zwitserse vennootschap Unilever Supply Chain Company AG (hierna: Unilever). Op grond van de overeenkomst verplichtte X zich ertoe om tegen een vastgestelde prijs theedozen te verpakken en gereed te maken voor de verkoop. In de overeenkomst werd verwezen naar de algemene voorwaarden van Unilever door vermelding van een hyperlink naar een website. Op die website konden de algemene voorwaarden van Unilever worden geraadpleegd, gedownload en afgedrukt. Naar aanleiding van een wijziging in de modus operandi is een geschil ontstaan over de verhoging van de door X aangerekende prijs en heeft Unilever de betrokken facturen slechts gedeeltelijk betaald.  X heeft Unilever voor de Belgische rechter gedaagd en betaling van de achtergestelde bedragen gevorderd. Unilever heeft echter aangevoerd dat alleen de Engelse rechter krachtens de algemene voorwaarden van Unilever bevoegd is om kennis te nemen van het geschil (forumkeuzebeding). Nadat de rechter in eerste aanleg oordeelde dat de Belgisch rechter zich bevoegd kon verklaren heeft de rechter in hoger beroep geoordeeld dat de Belgische rechter op grond van het in de algemene voorwaarden opgenomen forumkeuzebeding niet bevoegd is. X heeft cassatieberoep ingesteld bij de verwijzende rechter.

Overweging:

De beslechting van het geschil hangt af van de vraag of het forumkeuzebeding (bevoegdheidsclausule) rechtsgeldig tussen partijen (X en Unilever) is gesloten en of dat beding dus aan X kan worden tegengeworpen. In artikel 23 van het Verdrag van Lugano – en het identiek luidende artikel 23 van de Brussel Ibis-verordening - zijn een aantal vormvereisten opgenomen ten aanzien van een forumkeuzebeding. Wanneer aan één van de vormvereisten van artikel 23 is voldaan, kan worden aangenomen dat partijen toestemming hebben verleend om gebonden te zijn aan het forumkeuzebeding. Eén van die vormvereisten is dat de overeenkomst tot aanwijzing van het bevoegde gerecht (forumkeuze) is gesloten door middel van een schriftelijke overeenkomst. Als ‘schriftelijk’ wordt tevens elke elektronische mededeling aangemerkt, waardoor de overeenkomst duurzaam wordt geregistreerd. De verwijzende rechter vraagt het EU-Hof of een forumkeuzebeding rechtsgeldig tot stand is gekomen wanneer een forumkeuzebeding is opgenomen in de algemene voorwaarden van de verkoper en in een schriftelijke overeenkomst naar die algemene voorwaarden wordt verwezen door vermelding van de hyperlink naar een website waar deze algemene voorwaarden kunnen worden geraadpleegd, gedownload en afgedrukt. De rechter wil met name weten of het daarbij uitmaakt dat de partij aan wie het forumkeuzebeding wordt tegengeworpen niet is uitgenodigd om de algemene voorwaarden te aanvaarden door het aanvinken van een vakje op de website van de verkoper.

Prejudiciële vragen:

Is voldaan aan artikel 23, lid 1, onder a), en lid 2, van het Verdrag betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken, ondertekend te Lugano op 30 oktober 2007, wanneer een forumkeuzebeding is opgenomen in de algemene voorwaarden waarnaar in een schriftelijk gesloten overeenkomst wordt verwezen door vermelding van de hyperlink naar een website waar van deze algemene voorwaarden kennis kan worden genomen en waar deze kunnen worden gedownload en afgedrukt, zonder dat de partij aan wie deze clausule wordt tegengeworpen is uitgenodigd om de algemene voorwaarden te aanvaarden door het aanvinken van een vakje op die website?

Aangehaalde (recente) jurisprudentie: C-302/13, C-150/80, C-24/76, C-322/14

Specifiek beleidsterrein: JenV, EZK