C-524/06, Huber, arrest van 16 december 2008

Signaleringsfiche

Arrest van het Hof van Justitie van 16 december 2008 in zaak C-524/06, Heinz Huber

Betrokken departementen

JUS, BZK, SZW, VROM.

Sleutelwoorden

Bescherming van persoonsgegevens – Europees burgerschap – Beginsel van non-discriminatie op grond van nationaliteit – Richtlijn 95/46/EG – Begrip ‚noodzakelijkheid’ – Algemene verwerking van persoonsgegevens inzake burgers van Unie met nationaliteit van andere lidstaat – Centraal register van buitenlanders.

Beleidsrelevantie

Onderhavige Hofuitspraak ziet op een Duitse registratieprocedure voor Unieburgers die vergelijkbaar is met de Nederlandse registratieprocedure voor Unieburgers. De procedure betreft de registratie van Unieburgers die niet de nationaliteit van de registrerende lidstaat bezitten en die langer dan drie maanden in de lidstaat (wensen te) verblijven. Het Hof heeft in dit arrest nadere voorwaarden gesteld voor de toelaatbaarheid van een dergelijk registratiesysteem. Het Nederlandse registratiesysteem voldoet aan deze eisen.

Samenvatting van feiten, redenering en dictum

Huber, een in Duitsland wonende Oostenrijker, dient een verzoek in tot verwijdering van zijn persoonsgegevens uit het centraal register buitenlanders (Ausländerzentralregister, hierna: AZR). Het AZR bevat persoonsgegevens van Unieburgers die niet de Duitse nationaliteit bezitten en die langer dan drie maanden op het grondgebied van Duitsland wonen. Huber is van mening dat de verwerking van zijn gegevens in het AZR discriminerend is omdat een dergelijke gegevensverwerking van Duitse burgers niet bestaat.

Duitsland voert aan dat de verwerking van persoonsgegevens in het AZR noodzakelijk is met het oog op de uitvoering van verblijfswetgeving, voor statistiekdoeleinden en uit het oogpunt van criminaliteitsbestrijding.

Het Hof bevestigt dat de eerste twee doelen binnen de werkingssfeer van richtlijn 95/46/EG vallen. Op grond van deze richtlijn is de verwerking van persoonsgegevens geoorloofd indien zij ‘noodzakelijk is voor de vervulling van een taak van algemeen belang of die deel uitmaakt van de uitoefening van het openbaar gezag’. Volgens het Hof moet dit noodzakelijkheidsvereiste worden uitgelegd in het licht van het discriminatieverbod van artikel 12 EG.

Het Hof oordeelt dat het gebruik van een register zoals het AZR, dat als doel de ondersteuning van de met de verblijfswetgeving belaste nationale autoriteiten heeft, in beginsel legitiem is en verenigbaar is met het discriminatieverbod van artikel 12 EG. Een lidstaat moet namelijk kunnen nagaan of een persoon met de nationaliteit van een andere lidstaat een verblijfsrecht heeft. Uitgelegd in het licht van het discriminatieverbod, voldoet een dergelijk register slechts aan het noodzakelijkheidsvereiste, indien (1) het geen andere informatie bevat dan voor de uitvoering van verblijfswetgeving noodzakelijk is en (2) door de centrale verwerking van gegevens de uitvoering van deze wetgeving met betrekking tot het verblijfsrecht van Unieburgers die niet de nationaliteit hebben van de registrerende lidstaat, efficiënter kan verlopen.

Ook mogen lidstaten gegevens verwerken en opslaan voor statistiekdoeleinden om nationale instanties nauwkeurige informatie te verschaffen over migratiebewegingen. Echter, voor de uitoefening van die bevoegdheid is slechts de verwerking van anonieme gegevens noodzakelijk.

Verder oordeelt het Hof dat criminaliteitsbestrijding een legitiem doel (waarborging van openbare veiligheid) voor de verwerking van persoonsgegevens is. Dit kan echter niet rechtvaardigen dat alleen gegevens worden verwerkt van Unieburgers die niet de nationaliteit van de betrokken lidstaat hebben. Het verschil in behandeling tussen zij die wel en zij die niet de nationaliteit van de registrerende lidstaat hebben, is in strijd met artikel 12 EG.

Eerste inventarisatie van mogelijke effecten

In Nederland moet de Unieburger zich eerst in de gemeentelijke basisadministratie van zijn woonplaats laten inschrijven alvorens hij zich bij de IND kan laten inschrijven. Door inschrijving bij de IND wordt de EU-onderdaan opgenomen in het centrale registratiesysteem van de IND (INDIS) en eveneens in het centrale systeem voor vreemdelingenregistratie (BVV). De registratieprocedure van de IND geeft uitvoering aan artikel 8 lid 1 van richtlijn 2004/38/EG. Dit artikel stelt dat het gastland voor een verblijf van meer dan drie maanden aan Unieburgers de verplichting kan opleggen om zich bij de bevoegde autoriteiten te laten inschrijven. Het Nederlandse registratiesysteem voldoet aan de eisen van het Hof. Centrale verwerking van persoonsgegevens is volgens het Hof toegestaan. Voorwaarde hiervoor is dat het uitvoeringsproces van de bevoegde instantie met betrekking tot het verblijfsrecht van Unieburgers die niet de nationaliteit van de registrerende lidstaat bezitten, juist door centralisering efficiënter kan verlopen. Bovendien mag het registratiesysteem niet meer informatie bevatten dan voor dat doel noodzakelijk is. Bij registratie van Unieburgers in Nederland wordt gevraagd naar een geldig document voor grensoverschrijding, een recent uittreksel van de gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens en een bewijs waarmee het verblijfsdoel wordt aangetoond. Daarnaast dient de Nederlandse registratieprocedure statistiekdoeleinden, namelijk de registratie van het verblijfsdoel en het aantal Unieburgers dat voor een periode van langer dan drie maanden in Nederland verblijft. Volgens het Hof is dit toelaatbaar zolang gebruik wordt gemaakt van anonieme gegevens. Dit is in Nederland het geval.

Mogelijkerwijs heeft dit arrest wel gevolgen voor eventueel nog te ontwikkelen beleid voor registratie op herkomstgegevens.

Voorstel van behandeling

De ICER zendt het arrest en het bijbehorende fiche ter informatie aan de ministers van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, van Justitie en voor Wonen, Wijken en Integratie en aan de staatssecretarissen van Justitie en Binnenlandse Zaken. Een vervolgfiche is niet noodzakelijk.