C-798/24 Jautiva
Zie bijlage voor de verwijzingsuitspraak, en klik hier voor het dossier van het Hof van Justitie (voor zover beschikbaar).
Termijnen: Motivering departement: 29 januari 2025 Schriftelijke opmerkingen: 15 maart 2025
Trefwoorden: openbaarmaking persoonsgegevens aandeelhouders, handelsregister, gerechtvaardigde belangen, evenredigheid, sancties.
Onderwerp: Richtlijn 2017/1132 (aangaande bepaalde aspecten van het vennootschapsrecht) en AVG
Feiten: Volgens het Letse recht moet het aandeelhoudersregister van vennootschappen diverse gegevens van de aandeelhouders bevatten. De litigieuze bepaling schrijft voor dat deze gegevens worden opgenomen in het openbare deel van het vennootschapsregister. De verwijzende rechter behandelt een door 17 personen ingesteld rechtsmiddel die de verenigbaarheid hiervan met artikel 96 van de grondwet (eerbiediging van het privéleven) betwisten.
Verzoekers wijzen erop dat het Hof heeft geoordeeld dat gegevens van vergelijkbare (en zelfs geringere) omvang over de uiteindelijk begunstigden niet voor het publiek toegankelijk mogen zijn. Zij betogen dat zij als minderheidsaandeelhouders noch de uiteindelijk begunstigden van een naamloze vennootschap, noch leden van het leidinggevend of uitvoerend orgaan van die vennootschap zijn en in feite geen zeggenschap uitoefenen over de naamloze vennootschap.
Het Letse parlement meent daarentegen dat de litigieuze bepaling legitieme doelstellingen nastreeft. Namelijk: het waarborgen van een transparant ondernemingsklimaat, de bescherming van de belangen van derden, het voorkomen van het witwassen van geld en van de financiering van terrorisme en proliferatie, en het mogelijk maken van de naleving van sancties. T.b.v. deze doelstellingen is het noodzakelijk dat hier bedoelde informatie voor iedereen en onmiddellijk toegankelijk is, zonder dat er een gerechtvaardigd belang hoeft te zijn om deze informatie op te vragen.
De Letse dienst gegevensbescherming voert aan dat de litigieuze bepaling geen specifiek doel aangeeft waarvoor de verwerking van deze persoonsgegevens noodzakelijk is, en daarom in strijd is met de AVG. Zonder zo’n specifiek doel kan de evenredigheid van de verwerking van persoonsgegevens immers niet worden beoordeeld en ook niet of de beginselen van doelbinding en minimale gegevensverwerking in acht zijn genomen.
De Letse financiële inlichtingendienst stelt tot slot dat landen gemakkelijk en snel toegang moeten hebben tot informatie over de uiteindelijk begunstigden en de zeggenschapsstructuur van rechtspersonen om te voldoen aan de wettelijke verplichting om na te gaan of een rechtspersoon aan sancties is onderworpen.
Overweging: De verwijzende rechter twijfelt ten eerste of de aandeelhouders van naamloze vennootschappen moeten worden beschouwd als personen die deelnemen aan het bestuur van, het toezicht op of de controle op de vennootschap in de zin van richtlijn 2017/1132 en, bijgevolg, of deze richtlijn de openbaarmaking van informatie over de aandeelhouders van naamloze vennootschappen vereist. Duidelijk is dat de richtlijn niet van toepassing is op al die aandeelhouders, maar bepaalde aandeelhouders nemen de facto wel deel aan het bestuur van een vennootschap. In ieder geval voor minderheidsaandeelhouders is de vraag of het openbaren van privé-informatie gerechtvaardigd is. Wanneer de richtlijn dit vereist, vraagt de verwijzende rechter zich ten tweede af of deze regel geldig is in het licht van artikelen 7 en 8 Handvest.
Daarnaast wil hij weten of de openbaarmaking verenigbaar is met de AVG. Met name gezien het beginsel van minimale gegevensverwerking en de noodzaak van een gerechtvaardigd belang voor de openbaarmaking. Daarbij wijst de verwijzende rechter op rechtspraak van het Hof over richtlijn 2017/1132 (de preventierichtlijn) en op de noodzaak informatie te verstrekken die nodig is voor de uitvoering van sancties.
Prejudiciële vragen: 1) Moet het begrip personen die „deelnemen aan het bestuur van, het toezicht op of de controle op de vennootschap” in artikel 14, onder d), van richtlijn 2017/1132 aldus worden uitgelegd dat daaronder elke aandeelhouder van een naamloze vennootschap wordt verstaan, zodat een lidstaat verplicht is om de informatie over elke aandeelhouder van een naamloze vennootschap openbaar te maken en voor het publiek beschikbaar te stellen in het register overeenkomstig artikel 16, lid 3, van richtlijn 2017/1132? 2) Indien de eerste vraag bevestigend wordt beantwoord, is artikel 14, onder d), ii), van richtlijn 2017/1132 geldig in het licht van het door artikel 7 van het Handvest gewaarborgde recht op eerbiediging van het privéleven en het familieen gezinsleven en het door artikel 8 van het Handvest gewaarborgde recht op bescherming van persoonsgegevens, voor zover het voorziet in de openbaarmaking van gegevens van elke aandeelhouder van een naamloze vennootschap?
3) Moet artikel 5, lid 1, onder b), van de algemene verordening gegevensbescherming aldus worden uitgelegd dat de verwerking van persoonsgegevens van de aandeelhouders van een naamloze vennootschap tot doel kan hebben om, ten eerste, een transparant ondernemingsklimaat te waarborgen en de belangen van derden te beschermen, ten tweede, het witwassen van geld en financiering van terrorisme en proliferatie te voorkomen en, ten derde, de informatie te verstrekken die noodzakelijk is voor de uitvoering van nationale, internationale en Uniesancties?
4) Staan de in artikel 5, lid 1, van de algemene verordening gegevensbescherming neergelegde beginselen toe dat voor de bovengenoemde doeleinden een nationale regeling wordt vastgesteld op grond waarvan eenieder de persoonsgegevens van elke aandeelhouder van een naamloze vennootschap kan verkrijgen, zonder dat hij een gerechtvaardigd belang bij het verkrijgen van dergelijke gegevens hoeft aan te tonen?
Aangehaalde (recente) jurisprudentie: arrest van 22 november 2022, Luxembourg Business Registers (C-37/20 en C-601/20), arrest van 9 maart 2017, (C-398/15), arrest van 12 november 1974, (32/74), arrest van 22 juni 2021, Latvijas Republikas Saeima (C-439/19) en arrest van 16 november 2010, (C-261/09).
Specifiek beleidsterrein: JenV, EZ
