Commissie presenteert een voorstel tot herziening van de richtlijn ter bestrijding van seksueel misbruik en seksuele uitbuiting van kinderen en kinderpornografie

Achtergrond

In juli 2020 presenteerde de Commissie een EU-strategie voor een doeltreffende bestrijding van seksueel misbruik van kinderen (hierna: de strategie). In de strategie gaf de Commissie aan dat zij zou nagaan of het huidige strafrechtelijke kader van de EU, namelijk Richtlijn 2011/93/EU ter bestrijding van seksueel misbruik en seksuele uitbuiting van kinderen en kinderpornografie (hierna: de richtlijn), geschikt is voor het beoogde doel, gezien de maatschappelijke en technologische veranderingen van de afgelopen tien jaar.

In 2022 voerde de Commissie daarom een evaluatie uit om de tenuitvoerlegging van de richtlijn te beoordelen, waarbij mogelijke leemten in de wetgeving, beste praktijken en prioritaire acties op EU-niveau werden vastgesteld. De conclusie van de evaluatie luidde dat zowel de toegenomen online aanwezigheid van kinderen als de nieuwste technologische ontwikkelingen de rechtshandhaving voor uitdagingen stellen en nieuwe mogelijkheden voor misbruik creëren die niet volledig door de huidige richtlijn worden gedekt. In het evaluatieverslag werd ook geconcludeerd dat de verschillende rechtskaders in de EU-lidstaten met betrekking tot onderzoek en vervolging geen doeltreffende bestrijding van seksueel misbruik en seksuele uitbuiting van kinderen in de hele EU mogelijk maken, met name door onvoldoende strafbaarstelling van misdrijven van seksueel misbruik en seksuele uitbuiting van kinderen die worden gepleegd door het gebruik van nieuwe en opkomende technologieën. Ten slotte werd benadrukt dat de inspanningen van de lidstaten om seksueel misbruik van kinderen te voorkomen en slachtoffers bij te staan nog steeds beperkt zijn en onvoldoende gecoördineerd worden.

Het voorstel van de Commissie

Uit de evaluatie bleek duidelijk dat er behoefte is aan een vernieuwd wetgevingskader op EU-niveau. Daarom heeft de Europese Commissie op 6 februari 2024 een voorstel tot herziening van de richtlijn uit 2011 gepresenteerd. De belangrijkste punten van het voorstel zijn:

• uitbreiding van de definitie van strafbare feiten in verband met seksueel misbruik van kinderen in alle lidstaten: deze nieuwe strafbare feiten omvatten livestreaming van seksueel misbruik van kinderen en het bezit en de uitwisseling van handleidingen voor pedofielen. De geactualiseerde definitie van strafbare feiten heeft voortaan ook betrekking op materiaal over seksueel misbruik van kinderen in de vorm van deepfakes of door kunstmatige intelligentie gegenereerd materiaal;
• versterking van vervolging, preventie en ondersteuning: in het voorstel wordt er een langere termijn vastgesteld waarbinnen slachtoffers aangifte kunnen doen van seksueel misbruik en actie kunnen ondernemen tegen de dader. De nieuwe regels zullen slachtoffers ook recht geven op financiële compensatie teneinde de langetermijnschade als gevolg van seksueel misbruik van kinderen aan te pakken. Daarnaast moeten de lidstaten een coördinatiemechanisme opzetten om optimaal gebruik te maken van de beschikbare programma's voor preventie en slachtofferhulp;
• versterking van preventie: de lidstaten wordt ook verzocht meer te investeren in bewustmaking, met name van onlinerisico's, teneinde het internet veiliger en geschikter te maken voor kinderen en jongeren;
• er komt ook een meldplicht voor misdrijven, in ieder geval voor beroepsbeoefenaars die nauw contact hebben met kinderen, teneinde een grote uitdaging aan te pakken bij de inspanningen om seksueel misbruik van kinderen een halt toe te roepen.

Meer informatie:

• Persbericht van de Europese Commissie
• ECER-dossier – Uitbuiting van vrouwen en kinderen