EU-Hof: toevoeging woorden “of gelijkwaardig” bij technische specificaties aanbestedingsstukken soms mogelijk wanneer verwijzing naar nationale normen die Europese normen omzetten
Nieuwsbericht | 04-11-2024
Het gaat om het arrest van het EU-Hof van 24 oktober 2024 in zaak C-513/23 (Obshtina Pleven).
Achtergrond In juli 2020 heeft de Bulgaarse gemeente Pleven een beheersovereenkomst gesloten met het Bulgaarse ministerie van Regionale Ontwikkeling en Openbare Werken voor de verkrijging van een subsidie voor de financiering van een project dat bijdraagt aan een duurzame stadsstructuur (in het kader van het operationeel programma „Regio’s in ontwikkeling” 2014‑2020).
In dat verband heeft deze gemeente een aanbestedingsprocedure georganiseerd genaamd „Uitvoering van bouwwerken voor de renovatie van lineaire objecten in de stedelijke omgeving van Pleven, bestaande uit drie percelen”. In de technische specificaties van perceel nr. 1 werd verwezen naar de normen BDS 624:87 (Betonnen stoepranden), BDS EN 1340:2005 (Betonnen stoepranden voor ondergronden. Eisen en testmethode) en EN 60332‑1‑2 (Beproeving van leidingen, geïsoleerde leidingen en glasvezelkabels op het gedrag bij brand. Deel 1‑2. Beproeving van de verticale brandvoortplanting bij een enkele geïsoleerde draad of enkele leiding. Procedure voor een 1 kW‑vlam met voormengsel). Deze technische specificaties bevatten niet de woorden „of gelijkwaardig”.
In 19 februari 2021 is voor elk van de percelen van de overheidsopdracht een opdrachtnemer aangewezen. In maart 2021 is met de opdrachtnemer van perceel nr. 1 een overeenkomst gesloten voor een waarde van ongeveer 740 000 euro exclusief btw.
Bij besluit van 20 maart 2023 heeft het hoofd van de beheersautoriteit voor het operationele programma „Regio’s in ontwikkeling” 2014‑2020 een financiële correctie opgelegd van de uitgaven die in aanmerking komen voor financiering door de Bulgaarse Staat, overeenkomend met 25 procent van de waarde van het contract. Deze financiële correctie is met name opgelegd op grond dat de procedure voor het plaatsen van de betrokken overheidsopdracht niet was gevoerd in overeenstemming met artikel 48, lid 2, van de Bulgaarse wet inzake overheidsopdrachten, dat artikel 42 van aanbestedingsrichtlijn 2014/24 omzet en met name bepaalt dat elke technische specificatie van een overheidsopdracht die naar een norm verwijst, moet worden aangevuld met de woorden „of gelijkwaardig”. Door een dergelijke vermelding achterwege te laten, heeft de gemeente Pleven de mogelijkheid tot deelname aan deze procedure voor alle belangstellende ondernemers op ongerechtvaardigde wijze beperkt, hetgeen financiële gevolgen heeft, aangezien daardoor een risico van schade voor de begroting van de Europese Unie ontstaat.
De gemeente Pleven heeft bij de Bulgaarse bestuursrechter, de verwijzende rechter, beroep ingesteld tot nietigverklaring van dit besluit. De gemeente betoogt dat het weglaten van de woorden „of gelijkwaardig” er niet toe heeft geleid dat de potentiële deelnemers aan die procedure zijn ontmoedigd. Bouwproducten moeten immers in overeenstemming zijn met de in EU-verordening nr. 305/2011 tot vaststelling van geharmoniseerde voorwaarden voor het verhandelen van bouwproducten en tot intrekking van richtlijn 89/106/EEG neergelegde essentiële voorschriften. De normen BDS EN 1340:2005 en EN 60332‑1‑2 vormen „geharmoniseerde normen” in de zin van deze verordening. Bijgevolg zijn er geen normen die gelijkwaardig zijn aan deze normen en elke andere norm is in strijd met de toepasselijke regeling.
In dit verband is volgens de uitleg in een aan de verwijzende rechter overgelegde brief van het Bulgaars normalisatie-instituut in 2005 de Bulgaarse norm BDS EN 1340:2005, die ten tijde van de opstelling van die brief van kracht was, in de plaats gekomen van de Bulgaarse norm BDS 624:1987. De norm BDS EN 60332‑1‑2:2006 is de Bulgaarse norm waarbij de Europese norm wordt ingevoerd die identiek is aan de internationale norm IEC 60332‑1‑2:2004. Het begrip „gelijkwaardigheid” heeft geen betekenis op het gebied van de internationale, Europese of nationale normalisatie, waarvan het beginsel juist is om voor elk voorwerp één norm vast te stellen.
Gelet op het feit dat de betrokken overheidsopdracht wordt gefinancierd uit de begroting van de Unie, merkt de verwijzende rechter op dat volgens punt 2 van bijlage VII bij richtlijn 2014/24 een „norm” een technische specificatie is waarvan de naleving niet verplicht is. Volgens deze rechter zijn de bij hem aan de orde zijnde normen geharmoniseerde normen in de zin van EU-verordening 305/2011. In het licht van de arresten C‑613/14, C‑475/19 P en C‑688/19 P, is deze rechter van oordeel dat dergelijke normen als bindend kunnen worden beschouwd. Op basis daarvan vraagt deze rechter zich af of deze normen binnen de werkingssfeer van artikel 42, lid 3, onder b), van richtlijn 2014/24 vallen en of een aanbestedende dienst verplicht is of het recht heeft om een gelijkwaardige norm te eisen.
De Bulgaarse bestuursrechter schorst de behandeling van de zaak en stelt het EU-Hof een prejudiciële vraag. De verwijzende rechter wil met name weten of artikel 42, lid 3, onder b), gelezen in samenhang met bijlage VII, punt 2, bij aanbestedingsrichtlijn 2014/24 zo moet worden uitgelegd dat een nationale regeling en rechtspraak toelaatbaar is volgens welke de aanbestedende dienst er steeds voor moet zorgen dat elke verwijzing naar een na te leven norm in de aankondiging van de opdracht vergezeld gaat van de woorden ‚of gelijkwaardig’, ook wanneer moet worden voldaan aan een geharmoniseerde norm die is vastgesteld krachtens verordening nr. 305/2011 of krachtens de ingetrokken richtlijn 89/106/EEG.
EU-Hof Met zijn prejudiciële vraag wenst de verwijzende rechter volgens het EU-Hof te vernemen of artikel 42, lid 3, onder b), van richtlijn 2014/24 zo moet worden uitgelegd dat deze zich niet verzet tegen een nationale regeling die van aanbestedende diensten verlangt dat zij de woorden „of gelijkwaardig” toevoegen in alle gevallen waarin de technische specificaties in de aanbestedingsstukken zijn geformuleerd onder verwijzing naar nationale normen waarin Europese normen zijn omgezet, met inbegrip van geharmoniseerde normen die vallen onder verordening nr. 305/2011. Het EU-Hof beantwoordt deze vraag bevestigend en stelt dat aanbestedingsrichtlijn 2014/24 zich niet verzet tegen een dergelijke nationale regeling.
Meer informatie: ECER-dossier: Aanbestedingen
