Europese Commissie brengt verslag en aanbevelingen uit over afvalbeheer

De andere acht lidstaten die op schema liggen zijn  Oostenrijk, België, Tsjechië, Denemarken, Duitsland, Italië, Luxemburg en Slovenië. Achttien andere lidstaten lopen  echter het  risico  een of beide streefcijfers voor 2025  niet te halen . De Commissie doet  aanbevelingen  aan deze lidstaten, voortbouwend op voortdurende  financiële en technische ondersteuning  ter verbetering van hun prestaties op het gebied van afvalbeheer.

Een en ander volgt uit het op 8 juni 2023 door de Commissie gepubliceerde verslag, genaamd “verslag inzake vroegtijdige waarschuwing”. Bij het verslag zijn per lidstaat factsheets beschikbaar. In het verslag wordt beoordeeld hoe waarschijnlijk het is dat lidstaten de recycling streefcijfers voor 2025 van de kaderrichtlijn afvalstoffen en de richtlijn betreffende verpakking en verpakkingsafval zullen halen. Ook bevat het verslag een voorlopige beoordeling van de doelstelling om het storten van stedelijk afval tegen 2035 terug te dringen tot minder dan 10 procent.

Net als verpakkingsafval is het beheer van bioafval een van de belangrijkste problemen die zijn aangemerkt als een belemmering voor goede prestaties op het gebied van recycling, hoewel de verplichting om bioafval gescheiden in te zamelen met ingang van 1 januari 2024 van toepassing is.

Het verslag inzake vroegtijdige waarschuwing bouwt voort op de evaluatie van de uitvoering van het milieubeleid, die reeds problemen met de uitvoering van de EU-afvalwetgeving aan het licht had gebracht. Er zijn in de EU met name nog steeds bijna 2 000 illegale stortplaatsen of stortplaatsen die niet aan de normen voldoen, een aanzienlijke bron van verontreiniging en broeikasgassen en een gemiste kans om secundaire grondstoffen terug te winnen.

Toename afvalproductie
Elk jaar produceren Europeanen gemiddeld  honderden kilo’s stedelijk afval per persoon  (afval afkomstig van huishoudens en soortgelijk afval van bedrijven). Hoewel het steeds vaker wordt gerecycled en steeds minder wordt gestort, blijft stedelijk afval een van de meest complexe afvalstromen om te beheren. In de EU  wordt ongeveer 50 procent van het stedelijk afval gerecycled of gecomposteerd en wordt 23 procent gestort . De hoeveelheid  verpakkingsafval is gestaag toegenomen .  Tussen 2013 en 2020 is de hoeveelheid verpakkingsafval in de EU met 15 procent toegenomen. Ongeveer 64 procent van het verpakkingsafval wordt nu gerecycleerd. Meer dan 75 procent van de papier-, karton- en metaalverpakkingen wordt gerecycled, tegenover minder dan 40 procent van de kunststoffen. Dit is een probleem in de meeste EU-landen, waarvan er vele risico lopen de materiaalspecifieke doelstelling voor de recycling van kunststof verpakkingsafval niet te halen. Zie hierover ook de Briefing en de Vooruitzichten voor de EU-lidstaten om de recyclingstreefcijfers voor stedelijk afval en verpakkingsafval te halen van het Europees Milieuagentschap

Verschillen tussen lidstaten
Uit het verslag blijkt dat de  prestaties op het gebied van afvalbeheer  in de EU  aanzienlijk verschillen . Sommige landen moeten nog veel doen om de in de EU-wetgeving overeengekomen doelstellingen te halen en daar zijn meer hervormingen nodig, met name om te zorgen voor de  verwerking van bioafval , voor  gescheiden inzameling  van afval (een voorwaarde voor recycling) en om de  kwaliteit van de gegevens  te verbeteren. De meeste EU-landen hebben echter hervormingen op het gebied van hun afvalbeleid doorgevoerd of zijn die aan het doorvoeren om de recyclingpercentages te verbeteren. Sommige van die hervormingen zouden de komende jaren resultaten moeten opleveren.

Externe factoren hebben ook invloed gehad op de prestaties, waaronder de gevolgen van de COVID-19-pandemie, waardoor de gescheiden inzameling in sommige landen is afgenomen of stopgezet. De recente stijging van de energieprijzen heeft ook negatieve gevolgen voor recyclingactiviteiten.

Aanbevelingen
De  Commissie doet specifieke aanbevelingen  voor de 18 lidstaten die het risico lopen de belangrijkste recyclingstreefcijfers voor 2025 niet te halen. Deze aanbevelingen hebben betrekking op een breed scala aan maatregelen: het terugdringen van niet-recyclebaar afval, meer hergebruik, het bevorderen van gescheiden inzameling, het ontwikkelen van afvalverwerkingscapaciteit voor sortering en recycling, het verbeteren van de governance, het toepassen van economische instrumenten en bewustmaking.

De Commissie zal de lidstaten blijven ondersteunen bij de uitvoering van de afvalwetgeving van de EU door middel van steun uit  EU-fondsen en technische bijstand  (bijvoorbeeld via de evaluatie van de uitvoering van het milieubeleid,  de uitwisseling van beste praktijken en de bevordering van peer learning ). De nationale autoriteiten zijn echter verantwoordelijk voor het intensiveren van de beleidsinspanningen en het opvoeren van de maatregelen ter plaatse.

Voorts heeft de Commissie initiatieven voorgesteld die bijdragen tot een meer circulaire economie en zal zij de lidstaten ondersteunen bij het verbeteren van de prestaties op het gebied van afvalbeheer en het bereiken van de doelstellingen, zoals de voorstellen voor nieuwe verordeningen inzake afvaltransporten, verpakkingen en verpakkingsafval en inzake ecologisch ontwerp voor duurzame producten.

Meer informatie:
Persbericht Europese Commissie
ECER-dossier: Klimaat en Milieu- Afvalbeheer