Europese Commissie brengt verslag uit over Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) 2023-2027
Nieuwsbericht | 01-12-2023
Het gaat om het op 23 november 2023 door de Europese Commissie gepresenteerde verslag aan het Europees Parlement en de Raad, dat een analyse geeft van de beoogde impact van de strategische GLB-plannen van de 28 EU-lidstaten voor de verwezenlijking van de doelstellingen van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) 2023-2027, met name die welke verband houden met milieu-, klimaat- en maatschappelijke verwachtingen zoals dierenwelzijn.
Het verslag is onderdeel van het bredere proces van beoordeling van de prestaties van het huidige GLB. Aanvullende informatie zal nog volgen uit de uitvoeringsgegevens en de beoordeling van het nieuwe uitvoeringsmodel in 2025, de jaarlijkse prestatieverslagen en de tussentijdse en eindevaluatie in respectievelijk 2026 en 2031. Vanuit transparantie- en monitoringvereisten verstrekt de Europese Commissie online gedetailleerde informatie over alle plannen, met onder meer een samenvatting van alle strategische plannen van de lidstaten, een catalogus van GLB-interventies en dashboards over resultaatindicatoren en financiële toewijzingen.
Achtergrond Voor de periode 2023-2027 wordt het GLB ondersteund met 307 miljard euro, bestaande uit 264 miljard uit de EU-begroting en 43 miljard euro uit nationale middelen. De 28 strategische GLB-plannen die door de lidstaten zijn ingediend en eind 2022 door de Europese Commissie zijn goedgekeurd (zie ook dit ECER-bericht) bevatten ongeveer 2500 interventies. Het verslag is gebaseerd op de gegevens uit deze plannen en op de kwalitatieve beoordeling van de mogelijke gevolgen van de keuzes die de lidstaten maken.
Het verslag Het verslag bestaat onder meer uit de onderdelen: Eerlijkere verdeling van het inkomen uit landbouw Uit de strategische GLB-plannen van lidstaten blijkt een aanzienlijke gezamenlijke inspanning om het inkomen van landbouwers te ondersteunen, om voor een eerlijkere verdeling aan kleinere landbouwbedrijven te zorgen en om de inkomensverschillen in de meest kwetsbare sectoren en minder begunstigde gebieden te verkleinen. Er worden meer gezamenlijke inspanningen geleverd om landbouwbedrijven te moderniseren en het concurrentievermogen van de sector te versterken.
Gemiddeld bedraagt het landbouwinkomen slechts 45 procent van het gemiddelde loon in de economie, met verschillen tussen de landbouwsectoren en landbouwsystemen. In 2020 was de GLB-steun goed voor gemiddeld 23 procent van het landbouwinkomen in de EU. Het is belangrijk om de landbouwactiviteit en de werkgelegenheid in afgelegen plattelandsgebieden in stand te houden, waardoor braaklegging van landbouwgrond en leegloop van het platteland worden vertraagd. Een sterke en veerkrachtige landbouwsector is een voorwaarde voor een stabiele voedselvoorziening , een van de historische en nog steeds relevante doelstellingen van het GLB.
Meer dan 10 procent van de rechtstreekse betalingen van de EU zal worden herverdeeld via herverdelingsbetalingen ten behoeve van kleine en middelgrote landbouwbedrijven. De vergrijzing van landbouwers vormt een andere uitdaging om de voedselzekerheid op lange termijn en de bestaanszekerheid op het platteland te waarborgen. De Commissie is positief over het feit dat met de plannen 377 000 jonge landbouwers zullen worden ondersteund bij het opzetten van een landbouwactiviteit.
Een groenere landbouwsector in de EU Om volledige GLB-betalingen te ontvangen, moeten landbouwers strenge eisen en normen in acht nemen op het gebied van milieu, klimaat, gezondheid, dierenwelzijn en fatsoenlijke arbeidsomstandigheden. Dit zogenoemde conditionaliteitsbeginsel geldt voor bijna 90 procent van de oppervlakte cultuurgrond in de EU en is van belang om van duurzame landbouwwerkwijzen een gangbare praktijk te maken .
In de strategische plannen wordt 32 procent van de totale GLB-begroting toegewezen aan vrijwillige acties ter bevordering van de milieu-, klimaat- en dierenwelzijnsdoelstellingen . De grootste financiële bijdrage is afkomstig van ecoregelingen en milieu- en klimaatverbintenissen in het kader van plattelandsontwikkeling. Dankzij de geboden flexibiliteit aan lidstaten bij het ontwerpen van deze instrumenten, konden zij inspelen op specifieke behoeften in hun nationale of regionale context en hun complementariteit benutten.
Volgens het verslag tonen de strategische plannen aan dat zij kunnen bijdragen tot klimaatmitigatie , met name door aanzienlijke inspanningen op het gebied van koolstofvastlegging en -opslag in de bodem en in biomassa. In totaal zou 35 procent van de landbouwgrond in de EU de vruchten moeten kunnen plukken van maatregelen voor zowel koolstofvastlegging als de vermindering van de distikstofoxide-uitstoot. Ook is vooruitgang geboekt op het gebied van de bescherming van duurzaam beheer van natuurlijke hulpbronnen , met aanzienlijke inspanningen op het gebied van bodembescherming .
Wat de Green Deal 2030-ambities betreft zullen de strategische plannen volgens het verslag bijdragen tot het bereiken van de doelstelling dat een kwart van het landbouwareaal van de EU biologisch wordt bebouwd . Tegen 2027 moet naar schatting 10 procent van de landbouwgrond van de EU GLB-steun voor biologische productie ontvangen. Aanvullende nationale initiatieven op het gebied van marktontwikkeling en overheidsopdrachten zullen bijdragen tot de verwezenlijking van de algemene doelstelling.
Overige aandachtspunten Het verslag signaleert ook gebieden waarvoor de plannen gezamenlijk een hoger ambitieniveau of een optimalere aanpak hadden kunnen nastreven. Gezien bijvoorbeeld de toename van extreme weersomstandigheden in een wereld gekenmerkt door crises en verstoringen, roept de Commissie op tot verdere versterking van de risicobeheersinstrumenten en een toename van het gebruik daarvan in de hele Unie . Ondanks de toenemende inspanningen zal naar verwachting slechts ongeveer 14 procent van alle landbouwbedrijven in de EU van dergelijke GLB-steun profiteren. Het verslag erkent dat lidstaten de GLB-financiering mogelijk niet altijd voor dit doel gebruiken en in plaats daarvan nationaal gefinancierde verzekeringsregelingen kunnen toepassen.
Er zijn verdere inspanningen nodig om ervoor te zorgen dat meer landbouwbedrijven digitale technologieën en innovatie toepassen. De tot dusver geplande financiële toewijzing zal niet tegemoetkomen aan de behoeften aan advies, opleiding en kennisuitwisseling . Dezelfde uitdagingen gelden voor plattelandsgemeenschappen.
De Commissie benadrukt in het verslag dat de strategische GLB-plannen niet het enige instrument zijn dat nodig is om bij te dragen aan de ambities van de Green Deal, de “van boer tot bord” -strategie en de biodiversiteitsstrategie en de daarmee gepaard gaande uitdagingen. Complementariteit met andere EU- en nationale fondsen is in dat verband van cruciaal belang om het algemene effect ervan te bereiken.
Meer informatie: Persbericht Europese Commissie ECER-dossier: Landbouw
