Europese Commissie keurt diverse Nederlandse steunregelingen goed

De respectievelijke steunbesluiten SA.103012 (12 juli 2022 inzake Bergermeer),  SA.103614 (18 juli 2022 inzake de evenementenbranche) en SA.64737 (18 juli 2022 inzake visserij Brexit) zijn beschikbaar via het staatssteunregister op de website van DG Concurrentie van de Commissie.

Gasopslag Bergermeer
De Europese Commissie heeft op 12 juli goedkeuring gegeven aan een Nederlandse steunregeling van maximaal 406,4 miljoen euro ter ondersteuning van het vullen van de gasopslag Bergermeer in de context van de Russische invasie van Oekraïne. De regeling is goedgekeurd overeenkomstig artikel 107, lid 3, punt b), van het EU-Werkingsverdrag omdat de economie van de EU ernstig wordt verstoord. Met deze regeling kan Nederland volgens de Commissie bijdragen tot de voorzieningszekerheid in de Europese Unie.

Nederland heeft de regeling bij de Commissie aangemeld ter ondersteuning van het vullen van de gasopslag Bergermeer in de context van de Russische invasie van Oekraïne (zie ook dit ECER-bericht). Met de maatregel kan Nederland waarborgen dat de bestaande gasopslagfaciliteiten op Nederlands grondgebied tegen 1 november 2022 tot ten minste 80 procent van de capaciteit gevuld zijn, en aldus voldoen aan de gasopslagverplichting die in de recent aangenomen EU-verordening betreffende gasopslag is opgenomen.

Om aan bovengenoemde verplichting te voldoen, moet Nederland zorgen voor het gedeeltelijk vullen van de Bergermeeropslag, een grote seizoensopslag voor hoogcalorisch gas. De ook door buurlanden gebruikte Bergermeerfaciliteit verschilt van andere Nederlandse opslagfaciliteiten die worden gebruikt voor de opslag van laagcalorisch gas (van oudsher hoofdzakelijk afkomstig van het gasveld Groningen). Voor deze opslagplaatsen sloot Nederland reeds eerder een aanvulovereenkomst om een passend opslagniveau te waarborgen met het oog op de geplande geleidelijke sluiting van het gasveld Groningen. Deze nu door de Commissie goedgekeurde steunmaatregel is derhalve alleen nodig om de gedeeltelijke vulling van de Bergermeeropslagfaciliteit voor hoogcalorisch gas te waarborgen.

Marktdeelnemers hebben doorgaans een prikkel om gas op te slaan als zij op het moment van opslag verwachten dat de prijzen in de winter hoger zullen zijn dan de zomerprijzen, zodat zij ten minste de opslagkosten kunnen dekken. In het kader van de steunregeling voor Bergermeer zal de steun de vorm aannemen van een verzekering tegen een ‘negatieve spread’ tussen winter- en zomerprijzen voor gas (dat betekent: als de marktprijzen voor gas hoger zijn in de zomer wanneer zij gas kopen en opslaan, dan in de winter bij de verkoop ervan). De steun zal marktdeelnemers stimuleren om seizoensgebonden gasopslagplaatsen te vullen door i) de kosten van de opslag van gas in de zomer voor het winterseizoen te dekken als de spread tussen winter- en zomerprijzen voor gas te laag is om de kosten te dekken; en ii) potentiële verliezen te dekken in geval van een negatieve spread tussen winter- en zomerprijzen voor gas.

Indien de gemiddelde spread tussen winter- en zomerprijzen voor gas positief is en de kosten van de opslag van gas voor de winter dekt, hoeft de Nederlandse regering geen steun te verlenen.

De steun zal worden toegekend via een openbare aanbestedingsprocedure op twee afzonderlijke veilingen die in mei en juni 2022 zijn gehouden. De openbare aanbestedingsprocedure waarborgt dat de steun tot een minimum wordt beperkt. Ook bevat de overheidssteun bepalingen om concurrentieverstoringen te beperken (bijvoorbeeld een winstdelingsmechanisme in geval van buitensporige onvoorziene winsten) en worden mogelijke negatieve gevolgen voor de werking van de spot- en termijngasmarkten vermeden.

De Commissie heeft de maatregel getoetst aan de EU-staatssteunregels, en met name artikel 107, lid 3, punt b), EU-Werkingsverdrag, op grond waarvan lidstaten steun kunnen verlenen aan specifieke ondernemingen of sectoren om een ernstige verstoring in de economie van een lidstaat op te heffen. De Commissie heeft geconcludeerd dat de maatregel in overeenstemming is met de EU-staatssteunregels.

Evenementenbranche
De Europese Commissie keurde eveneens op 18 juli een Nederlandse steunregeling goed ter waarde van 475 miljoen euro om organisatoren van evenementen te steunen in de context van de pandemie van het coronavirus. Deze regeling volgt op twee andere Nederlandse steunregelingen voor dezelfde sector die de Commissie  in juni 2021 (SA.62743) en in februari 2022 (SA.100781) goedkeurde (zie ook dit ECER-bericht).

Doel van de goedgekeurde regeling is om bedrijven te vergoeden voor de kosten van de organisatie van evenementen die tussen 1 januari en 30 september 2022 moeten plaatsvinden, ingeval die evenementen worden afgelast wegens de pandemie van het coronavirus en daarmee verband houdende beperkende maatregelen. De maatregel staat open voor ondernemingen van alle groottes die in alle sectoren actief zijn, ter ondersteuning van hun activiteiten voor de organisatie van evenementen. In aanmerking komen een- of meerdaagse, projectmatig georganiseerde, voor het publiek toegankelijke evenementen met een maximale duur van 14 dagen. De vergoeding is beperkt tot de werkelijke nettokosten van de afgelaste evenementen, dat betekent de kosten verminderd met de met het evenement verband houdende inkomsten en met het bedrag dat eventueel uit verzekeringen, rechtszaken, arbitrages of andere bronnen is verkregen. In het kader van de regeling zal de steun worden verleend in de vorm van rechtstreekse subsidies en terugbetaalbare voorschotten die tot 100 procent van de in aanmerking komende kosten dekken.

De Commissie heeft de maatregel getoetst aan artikel 107, lid 2, onder b), EU-Werkingsverdrag, op grond waarvan zij staatssteunmaatregelen van de lidstaten kan goedkeuren die bedoeld zijn om specifieke ondernemingen of sectoren te compenseren voor schade veroorzaakt door buitengewone gebeurtenissen, zoals de pandemie van het coronavirus. Na deze toetsing was de conclusie dat de Nederlandse regeling in overeenstemming is met de EU-staatssteunregels.

Brexit en visserij
Tot slot gaf de Europese Commissie op 18 juli goedkeuring aan een Nederlandse steunregeling van 155 miljoen euro ter ondersteuning van de visserijsector die te lijden heeft onder de gevolgen van de terugtrekking van het Verenigd Koninkrijk uit de EU.

Doel van de steunregeling is om eigenaren van vaartuigen ertoe aan te zetten hun commerciële visserijactiviteiten stop te zetten door hun vaartuigen te slopen. De regeling loopt tot en met 31 december 2023. In het kader van de regeling zal aan in Nederland geregistreerde reders steun worden verleend in de vorm van een rechtstreekse subsidie ter compensatie van de beëindiging van hun visserijactiviteiten. Het steunbedrag zal worden berekend op basis van de bruto tonnage van het gesloopte vaartuig en rekening houdend met hun gederfde toekomstige inkomsten. In het kader van de regeling zal de vangstcapaciteit die overeenstemt met een gesloopt vaartuig, niet door een ander vaartuig worden vervangen en zullen de visvergunningen en -machtigingen definitief worden ingetrokken.
Het is de bedoeling dat de steunmaatregel wordt gefinancierd uit de Brexit-aanpassingsreserve (BAR), die is ingesteld om de economische en sociale gevolgen van de Brexit te verzachten, onder voorbehoud van goedkeuring op grond van de specifieke bepalingen inzake financiering uit dat instrument.
De Commissie heeft de steunmaatregel getoetst aan artikel 107, lid 3, onder c), van het EU-Werkingsverdrag, op grond waarvan de lidstaten onder bepaalde voorwaarden de ontwikkeling van bepaalde vormen van economische bedrijvigheid of van bepaalde regionale economieën mogen ondersteunen, en aan de richtsnoeren voor het onderzoek van de steunmaatregelen van de staten in de visserij- en aquacultuursector.

De Commissie heeft geconcludeerd dat de Nederlandse steunregeling de ontwikkeling van een economische activiteit vergemakkelijkt en de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt niet zodanig verandert dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad. Daarom heeft de Commissie de Nederlandse maatregel goedgekeurd op grond van de EU-staatssteunregels.

Meer informatie:
Persbericht Europese Commissie (gasopslag Bergermeer)
Nieuwsbericht Europese Commissie (evenementensteun)
Nieuwsbericht Europese Commissie (Brexit visserij steun)
ECER-dossier: Staatssteun