Oekraïne-Rusland: Europese Commissie wijzigt tijdelijk staatssteunkader

Achtergrond

Het tijdelijke kader voor staatssteunmaatregelen ter ondersteuning van de economie vanwege de Russische invasie in Oekraïne, dat is gebaseerd op artikel 107, lid 3, punt b van het EU-Werkingsverdrag, is op 23 maart 2022 vastgesteld omdat de gehele economie van de EU een ernstige verstoring doormaakt (zie ook het ECER-bericht over de vaststelling).

Op 20 juli 2022 heeft de Europese Commissie besloten om het tijdelijke staatssteunkader te wijzigen. U kunt de mededeling van het Commissie hier vinden.

Wijziging van het tijdelijke staatssteunkader

De wijziging breidt met name het tijdelijke staatssteunkader uit door te voorzien in de volgende aanvullende soorten steunmaatregelen in overeenstemming met het REPowerEU-plan:

• maatregelen om de uitrol van hernieuwbare energie te versnellen
  • de lidstaten kunnen regelingen opzetten voor investeringen in hernieuwbare energie, met inbegrip van hernieuwbare waterstof, biogas en biomethaan, opslag en hernieuwbare warmte, onder meer via warmtepompen, met vereenvoudigde aanbestedingsprocedures die snel kunnen worden uitgevoerd, en toch voldoende waarborgen bevatten om het gelijke speelveld te vrijwaren;
  • in het bijzonder zouden de lidstaten regelingen kunnen opstellen voor een specifieke technologie, die steun nodig heeft in het licht van de specifieke nationale energiemix.
• maatregelen ter bevordering van het koolstofvrij maken van industriële processen
  • om de diversificatie van de energievoorziening verder te versnellen, kunnen de lidstaten steun bieden voor investeringen in de uitfasering van fossiele brandstoffen, met name door elektrificatie, energie-efficiëntie en door de overschakeling op hernieuwbare en op elektriciteit gebaseerde waterstof die aan bepaalde voorwaarden voldoet;
  • Dankzij deze wijziging kunnen de lidstaten ofwel i) nieuwe, op aanbestedingen gebaseerde regelingen opzetten, ofwel ii) projecten rechtstreeks ondersteunen, zonder aanbesteding, waarbij een aantal beperkingen geldt wat het aandeel overheidssteun per investering betreft. Ook zou worden voorzien in specifieke extra bonussen voor kleine en middelgrote ondernemingen en voor bijzonder energie-efficiënte oplossingen.

In het kader van deze twee nieuwe onderdelen moeten de lidstaten ervoor zorgen dat de projecten binnen een specifiek tijdschema worden uitgevoerd, zodat snellere verwezenlijking van de REPowerEU-doelstellingen daadwerkelijk wordt gegarandeerd. Steun in het kader van deze punten kan worden verleend tot en met 30 juni 2023.

Met het gewijzigde tijdelijke staatssteunkader komt er ook een verruiming van de soorten steun die de lidstaten kunnen geven aan ondernemingen die in problemen verkeren. Zo kunnen de lidstaten nu aan ondernemingen die door de huidige crisis of door de daaropvolgende sancties en tegenmaatregelen worden getroffen, een beperkt steunbedrag toekennen tot het verhoogde bedrag van 62,000 euro in de sectoren landbouw en visserij en 75,000 euro in de sector aquacultuur, en tot 500,000 euro in alle andere sectoren.

Daarnaast verduidelijkt de Commissie met de huidige wijziging de voorwaarden waaronder de lidstaten steun kunnen verlenen om de recente stijging van de gas- en elektriciteitskosten voor bedrijven te dekken. In het gewijzigde tijdelijke staatssteunkader is onder meer bepaald dat de steun hoogstens 70 procent mag dekken van het gas- en elektriciteitsverbruik van de begunstigde onderneming in dezelfde periode van het voorgaande jaar.

Het tijdelijke staatssteunkader bepaalt door de wijziging ook dat onder bepaalde voorwaarden de volgende soorten steun in individuele gevallen mogelijk zullen zijn:

• steun voor ondernemingen die worden getroffen door verplichte of vrijwillige gasbeperking;
• steun voor het vullen van gasopslagplaatsen;
• in de tijd beperkte overgangssteun voor de omschakeling van brandstof op meer vervuilende fossiele brandstoffen, op voorwaarde dat energie-efficiëntie-inspanningen worden geleverd en lock-in-effecten worden vermeden
• ondersteuning van het aanbieden van verzekeringen of herverzekeringen aan ondernemingen die goederen van en naar Oekraïne vervoeren.

Meer informatie:

• ECER-dossier – Staatssteun
• ECER-pagina – Oekraïne-Rusland: EU-ontwikkelingen
• Persbericht van de Europese Commissie