Europese Commissie presenteert aanbeveling over bestrijding van kanker via vaccinatie

Het gaat om de op 31 januari 2024 door de Europese Commissie voorgestelde aanbeveling van de Raad (COM (2024) 45) over via vaccinatie te voorkomen vormen van kanker. De aanbeveling maakt deel uit van het Europees kankerbestrijdingsplan, een belangrijke pijler van de Europese gezondheidsunie. Naar schatting kan 40 procent van de gevallen van kanker in de EU worden voorkomen. Uit een nieuw verslag dat tegelijk bekend werd gemaakt, blijkt echter dat er in 2021 in de lidstaten slechts ongeveer 5 procent van de gezondheidszorguitgaven aan preventie werd besteed.

Vormen van kanker die door vaccinatie kunnen worden voorkomen
Voor het uitroeien van baarmoederhalskanker en andere vormen van kanker die door HPV-infecties worden veroorzaakt is er in het Europees kankerbestrijdingsplan een doelstelling voor de lidstaten vastgelegd om een HPV-vaccinatiegraad van 90 procent bij meisjes te behalen en om de vaccinatie van jongens tegen 2030 uit te breiden. Een ander doel van het plan is om de toegang tot HBV-vaccinatie te waarborgen en de vaccinatiegraad voor dit virus te verhogen.

Er blijkt echter nog een lange weg te gaan om deze doelstellingen te bereiken. Veel lidstaten hebben een vaccinatiegraad (zie ook dit factsheet) voor HPV bij meisjes die ruim onder de 50 procent ligt. De gegevens over jongens en jongvolwassenen zijn beperkt en er is een significant tekort aan gegevens over de vaccinatiegraad voor HBV.

De aanbeveling bevat een reeks maatregelen die lidstaten kunnen nemen om de vaccinatiegraad voor de levensreddende vaccins te verbeteren. Deze omvatten:

• verstrekken van gratis of volledig vergoede vaccinaties;
• waarborgen dat vaccinatie makkelijk toegankelijk is, met name voor doelgroepen en kwetsbare en hoogrisicogroepen;
• integreren van immunisatie ter preventie van kanker in nationale kankerplannen;
• uitbreiden van communicatie-inspanningen; met name door ouders, jongeren en doelgroepen op de hoogte te brengen van de voordelen van vaccins, en onjuiste informatie en desinformatie tegen te gaan;
• verbeteren van de monitoring en rapportage van de vaccinatiegraad, zodat wordt vastgesteld waar lacunes moeten worden opgevuld;
• vaststellen van een concrete streefwaarde voor de HPV-vaccinatie van jongens;
• de nationale inspanningen opvoeren, specifiek voor HBV, om de streefwaarden van de WHO voor 2030 te behalen;
• opzetten van elektronische vaccinatieregisters;
• uitwisselen van beste praktijken met andere lidstaten om nationale inspanningen te verbeteren.

De Commissie zal lidstaten steunen bij het uitvoeren van de aanbeveling. Zo zal zij een model voor communicatiecampagnes verstrekken dat kan worden aangepast aan nationale behoeften en kenmerken. De Commissie zal ook helpen om de monitoring in de EU te verbeteren. Het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (ECDC) zal tegen het eind 2024 een nieuw dashboard ontwikkelen met de vaccinatiegraad voor HPV en HBV per land, om een beter overzicht van de situatie te bieden.

Tegelijkertijd blijven de lidstaten financiële steun ontvangen via het EU4Health-programma voor hun inspanningen om vaccinatie te stimuleren en kanker te bestrijden. In 2024 zal een gemeenschappelijk optreden in gang worden gezet om lidstaten te steunen bij de uitbreiding van de vaccinatie tegen HPV, evenals voor de aanpak van overdraagbare ziekten zoals hepatitis en hiv/aids. Dit optreden wordt met 20 miljoen euro uit de EU-begroting gefinancierd.

Meer informatie:
Persbericht Europese Commissie
ECER-dossier: Volksgezondheid