Europese Commissie presenteert mededeling over de aanpak van georganiseerde criminaliteit

De strategie voor de aanpak van georganiseerde criminaliteit maakt deel uit van de werkzaamheden van de Europese Unie ter bevordering van de veiligheid van iedereen in Europa, zoals uiteengezet in de  EU-strategie voor de Veiligheidsunie . De strategie bouwt voort op de onlangs bekend gemaakte (vierjaarlijkse)  dreigingsevaluatie  van Europol inzake zware en georganiseerde criminaliteit.

In de mededeling over een EU-strategie voor de aanpak van georganiseerde criminaliteit voor de periode 2021-2025 ligt de nadruk op het stimuleren van rechtshandhaving en justitiële samenwerking, het aanpakken van georganiseerde criminele structuren en misdrijven met een hoge prioriteit, het wegnemen van criminele winsten en het bieden van een modern antwoord op technologische ontwikkelingen. 

Georganiseerde criminele groeperingen die actief zijn in Europa blijven zich ontwikkelen en ontplooien. Zij hebben zich snel aangepast aan de coronapandemie, zoals bijvoorbeeld blijkt uit de toename van namaakgeneesmiddelen en onlinecriminaliteit. Dergelijke groeperingen zijn betrokken bij uiteenlopende criminele activiteiten, met name bij drugshandel, georganiseerde vermogenscriminaliteit, fraude, migrantensmokkel en mensenhandel. In 2019 bedroegen de inkomsten uit criminele activiteiten op de belangrijkste criminele markten 1 procent van het bbp van de EU (139 miljard euro). 

Doelstellingen van de strategie

De doelstellingen van de strategie zijn: 

• Het stimuleren van rechtshandhaving en justitiële samenwerking
  C riminele groeperingen die in de EU actief zijn, bestaan voor een groot deel uit leden met verschillende nationaliteiten. Een effectieve uitwisseling van informatie tussen rechtshandhavingsinstanties en gerechtelijke autoriteiten in de hele EU is daarom van essentieel belang om de georganiseerde criminaliteit doeltreffend aan te pakken. De Commissie zal de financiering van het Europees multidisciplinair platform tegen criminaliteitsdreiging (Empact) uitbreiden, moderniseren en versterken. Empact brengt sinds 2010 alle relevante Europese en nationale autoriteiten samen om prioritaire criminaliteitsdreigingen in kaart te brengen en collectief aan te pakken. De Commissie zal voorstellen om het zogeheten “Prüm-kader” voor de uitwisseling van informatie over DNA, vingerafdrukken en voertuigregistratie te moderniseren. Ter verbetering van de samenwerking door rechtshandhavingsinstanties in de hele EU zal de Commissie een EU-code voor politiële samenwerking voorstellen. Deze code kan de huidige lappendeken van verschillende EU-instrumenten en multilaterale samenwerkingsovereenkomsten stroomlijnen. Om identiteitsfraude - waar criminelen vaak gebruik van maken - beter op te sporen en te bestrijden zal worden gekeken naar de doelstelling om tegen 2023 informatiesystemen voor veiligheid en grens- en migratiebeheer interoperabel te maken, en of dit instanties voor rechtshandhaving kan helpen. Om internationale criminele netwerken beter aan te pakken, stelt de Commissie voor om met Interpol onderhandelingen te starten over een overeenkomst tot samenwerking.

• Het ondersteunen van doeltreffender onderzoek ter ontwrichting van georganiseerde criminele structuren en bijzondere aandacht voor misdrijven met een hoge en specifieke prioriteit
  E r moet op EU-niveau intensiever worden samengewerkt om georganiseerde criminele structuren te ontmantelen. Met het oog op een doeltreffende reactie op specifieke vormen van criminaliteit, zal de Commissie  komen met voorstellen om de EU-regels tegen milieucriminaliteit te herzien en een EU-instrumentarium tegen namaak, met name van geneesmiddelen, opstellen. Zij zal maatregelen voorstellen om de illegale handel in cultuurgoederen aan te pakken. De Commissie presenteert tot slot tegelijk met de mededeling aanpak georganiseerde criminaliteit ook een  strategie  voor de bestrijding van mensenhandel. 

• Ervoor zorgen dat misdaad niet loont
  E en groot deel van de criminele netwerken die in de EU actief zijn, maakt zich schuldig aan corruptie. Meer dan 80 procent maakt gebruik van legitieme bedrijven als dekmantel voor hun activiteiten, terwijl slechts 1 procent van de criminele vermogensbestanddelen wordt geconfisqueerd. Het verstoren van criminele geldstromen is van cruciaal belang om criminaliteit aan het licht te brengen, te bestraffen en te ontmoedigen. De Commissie zal daarom komen met voorstellen om de EU-regels inzake de confiscatie van criminele winsten te herzien, EU-regels tegen het witwassen van geld te ontwikkelen, het vroegtijdig opstarten van financiële onderzoeken te bevorderen en de bestaande EU-corruptiebestrijdingsregels te evalueren.

• Het klaarmaken van rechtshandhavingsinstanties en gerechtelijke autoriteiten voor het digitale tijdperk
  C riminelen communiceren en plegen misdrijven via internet en laten online digitale sporen na. Op dit moment heeft 80 procent van de misdrijven een digitale component. Het is van belang dat rechtshandhavings-instanties en gerechtelijke autoriteiten snel toegang krijgen tot digitale aanwijzingen en bewijzen, gebruik maken van moderne technologieën en beschikken over instrumenten en vaardigheden om gelijke tred te kunnen houden met de moderne werkwijzen van criminelen. De Commissie zal daarom mogelijke benaderingen voor gegevensbewaring analyseren en presenteren. Ook zal zij een aanpak voorstellen voor een rechtmatige, doelgerichte toegang tot versleutelde informatie in het kader van strafrechtelijke onderzoeken en vervolgingen, zonder afbreuk te doen aan de beveiliging en de vertrouwelijkheid van de communicatie. Tot slot zal de Commissie ook samenwerken met de betrokken EU-agentschappen om nationale autoriteiten de instrumenten, kennis en operationele deskundigheid te verschaffen die nodig zijn voor digitale onderzoeken.

Meer informatie:

• Persbericht van de Europese Commissie
• ECER-dossier : Strafrechtelijke samenwerking
• ECER-dossier: Georganiseerde criminaliteit
• ECER-dossier : Justitie en Binnenlandse zaken - Politiesamenwerking