Europese Commissie presenteert mededeling over een Europees groeimodel

Contentverzamelaar

Europese Commissie presenteert mededeling over een Europees groeimodel

De mededeling herinnert aan de gemeenschappelijke doelstellingen van de EU en haar lidstaten met betrekking tot de groene en digitale transitie en de versterking van de sociale en economische veerkracht. De mededeling erkent dat de Europese economie ongekende veranderingen ondergaat met grote onzekerheden over de wereldpolitiek en de veiligheidssituatie. Ook wordt bevestigd dat dat de EU nauw moet samenwerken met internationale partners en de agenda voor duurzame groei op lange termijn moet versterken.

Het gaat om de mededeling over het Europees economisch groeimodel van 2 maart 2022 (COM(2022) 83), waarover tegelijkertijd een factsheet werd gepubliceerd. De mededeling is ook bedoeld als input voor de besprekingen over het model tijdens de informele Europese Raad van de staatshoofden en regeringsleiders begin maart. De mededeling geeft een overzicht van de belangrijkste investeringen en hervormingen die nodig zijn om de gemeenschappelijke doelstellingen te bereiken en benadrukt het belang van gecoördineerd optreden door alle relevante partijen.

Investeringen en hervormingen: basis voor het Europees groeimodel
Met name in de huidige context van geopolitieke instabiliteit en toenemende mondiale uitdagingen is hervorming van de economie  noodzakelijk om de welvaart en het welzijn van de burgers van de Unie te waarborgen. Die ontwikkelingen vragen om extra inzet voor de hervormingsagenda en intensievere samenwerking met internationale partners om het hoofd te bieden aan gemeenschappelijke uitdagingen en vrede en stabiliteit te bevorderen. De interne markt, de belangrijkste bron van veerkracht en de meest waardevolle economische troef van de Unie, speelt een belangrijke rol spelen bij de realisatie van deze doelstellingen.

De transformatie van de Europese economie berust op twee pijlers: investeringen en hervormingen. Investeringen zijn essentieel voor aanhoudende en duurzame groei, en zijn onontbeerlijk om de groene en digitale transitie te versnellen. Ze moeten gepaard gaan met hervormingen om te garanderen dat alle EU-regels in overeenstemming zijn met de kerndoelstellingen van de EU, dat ze de juiste sociale en economische context creëren en dat ze gezinnen en bedrijven stimuleren om er volledig toe bij te dragen.

Op weg naar een groene, digitale en veerkrachtige economie
Met de groene transitie kan Europa een nieuwe weg van duurzame en inclusieve groei in slaan. Bestrijding van de klimaatverandering, daling van de energiefacturen, minder afhankelijkheid van ingevoerde fossiele brandstoffen, en meer zekerheid omtrent de levering van energie en grondstoffen zijn essentieel. Om de Europese Green Deal te verwezenlijken zal extra geïnvesteerd moeten worden. De groene transitie kan alleen slagen als burgers op de eerste plaats komen en gezorgd wordt voor de zwaarst getroffenen. Daarom plaatst de Commissie billijkheid centraal in haar beleid in het kader van de Europese Green Deal, met inbegrip van het “Fit for 55”-pakket (zie ECER-bericht).

Door de coronapandemie is de digitale transformatie van de maatschappij (zie ECER-dossier) versneld en het belang van digitale technologieën voor de toekomstige economische groei van Europa benadrukt. Het door de Commissie voorgestelde digitaal kompas (zie ECER-bericht) bevat de digitale doelstellingen van de Unie voor 2030. Hiervoor moet de EU meer investeren in belangrijke digitale technologieën, zoals cyberbeveiliging, cloud computing, artificiële intelligentie, gegevensruimten, blockchain- en kwantumcomputing en halfgeleiders, en in de bijbehorende vaardigheden. Er zijn extra investeringen nodig om de digitale transitie te bevorderen.

Tegelijkertijd moet de Unie risico's en onzekerheden aanpakken, met name in de context van de huidige geopolitieke instabiliteit. De crisis en het daaropvolgende herstel hebben een aantal kwetsbaarheden aan het licht gebracht. Onder meer knelpunten op het gebied van logistiek en toeleveringsketens, tekorten aan arbeidskrachten en vaardigheden, cyberdreigingen en bezorgdheid over de leveringszekerheid in bepaalde sleutelsectoren van de economie, zoals momenteel in de energiesector. Ook zal de EU meer moeten investeren in de Europese defensie- en ruimtevaartindustrie en zal zij haar risicobeheerscapaciteit en reactievermogen in verband met toekomstige schokken of pandemieën moeten blijven versterken. 

Aanzet voor gecoördineerde actie
De mededeling stelt dat de investeringen en hervormingen alleen ten volle kunnen bijdragen tot de prioritaire doelstellingen van de EU wanneer alle relevante actoren op gecoördineerde wijze optreden: overheden op Europees, nationaal en regionaal niveau en de particuliere sector.

De investeringen die nodig zijn om de dubbele transitie te voltooien en de veerkracht te vergroten, moeten in de eerste plaats afkomstig zijn van de particuliere sector. De EU en de nationale autoriteiten moeten zorgen voor een gunstig ondernemingsklimaat dat investeringen aantrekt. Dit kan worden bereikt door de interne markt te versterken, de bankenunie te voltooien en snel vooruitgang te boeken met de kapitaalmarktenunie. Ook belasting-, handels- en concurrentiebeleid moet blijven bijdragen.

Hoewel particuliere middelen het grootste deel van de investeringen vertegenwoordigen, is mogelijk ook overheidsinterventie nodig. Door bijvoorbeeld de risico's van innovatieve projecten te verkleinen of marktfalen te verhelpen. Overheidssteun (zie ECER-dossier) op nationaal en EU-niveau moet doelgericht worden ingezet voor het aantrekken van particuliere investeringen. Er gaat ook een belangrijk signaal uit van EU-investeringen. De volgende EU-begroting en het herstelinstrument NextGenerationEU zorgen voor aanzienlijke slagkracht ter ondersteuning van de langetermijngroei. Via de besprekingen over de nationale plannen zorgt de faciliteit voor herstel en veerkracht (RRF) er mede voor dat de hervormings- en investeringsprioriteiten van de EU en de lidstaten op een reeks gemeenschappelijke doelstellingen zijn afgestemd.

Openbare investeringen en hervormingen kunnen een positieve bijdrage leveren aan de houdbaarheid van de schuld, voor zover ze van hoge kwaliteit zijn en de groei ondersteunen. Succesvolle schuldverminderingsstrategieën moeten focussen op fiscale consolidatie, de kwaliteit en samenstelling van de overheidsfinanciën en het bevorderen van groei. De lopende beoordeling van het Europees kader voor economische governance kan de doeltreffendheid van de EU-begrotingsregels verbeteren en ervoor zorgen dat zij een passende rol spelen bij het stimuleren van het investerings- en hervormingsbeleid van de lidstaten. Samenhang tussen het begrotingstoezicht en de coördinatie van het economisch beleid is van belang, evenals afstemming van het investerings- en hervormingsbeleid in de lidstaten en van de nationale en EU-doelstellingen.

Zorgen voor een eerlijke en inclusieve economische transformatie
De transformatie van de Europese economie zal alleen slagen als zij eerlijk en inclusief is en als elke burger de vruchten kan plukken van de dubbele groene en digitale transitie. Het Europese groeimodel heeft dan ook een sterke sociale dimensie nodig, gericht op banen en vaardigheden voor de toekomst en die de weg effent voor een eerlijke en inclusieve transitie. Op EU-niveau vormen de Europese pijler van sociale rechten en het bijbehorende actieplan een samenhangend actiekader. De EU-begroting (zie ECER-dossier) en NextGenerationEU blijven steun verlenen om regionale en sociale ongelijkheden te doen afnemen, met name via het cohesiebeleid, het mechanisme voor een rechtvaardige transitie, de faciliteit voor herstel en veerkracht en, in de toekomst, het voorgestelde Sociaal Klimaatfonds.

Meer informatie
Persbericht Europese Commissie
Website Europese Commissie over Europese pijler sociale rechten en actieplan