Europese Commissie presenteert noodplan voor vervoer

Achtergrond

De Europese Commissie heeft op 23 mei 2022 een noodplan voor vervoer goedgekeurd om het vervoer in de EU veerkrachtiger te maken in tijden van crisis. In het plan wordt lering getrokken uit de COVID-19-pandemie en wordt rekening gehouden met de uitdagingen voor de vervoerssector in het kader van de Russische militaire agressie tegen Oekraïne. Beide crises hebben ernstige gevolgen gehad voor het vervoer van goederen en personen.

Het plan is opgesteld op basis van de lessen die zijn getrokken uit en de initiatieven die zijn genomen tijdens de COVID-19-pandemie, zoals de mededeling over green lanes, de richtsnoeren inzake zeevarenden en de "omnibus"-wetgeving inzake COVID-19 waarbij tijdelijke vervoersmaatregelen werden ingevoerd. Het plan is één van de te leveren prestaties in het kader van de EU-strategie voor duurzame en slimme mobiliteit (2020).

Toolbox

Het noodplan voor vervoer bevat een toolbox met 10 actiegebieden om de EU en haar lidstaten te begeleiden bij de invoering van crisisresponsmaatregelen. De 10 actiegebieden zijn:

1. De EU-vervoerswetgeving geschikt maken voor crisissituaties

• Waar nodig moet de EU-vervoerswetgeving worden gewijzigd om bepalingen op te nemen waarmee beter het hoofd kan worden geboden aan een grote crisis. Deze bepalingen mogen volgens de Commissie echter niet leiden tot onnodige uitzonderingen op de toepassing van die EU-wetgeving;
• Daarom moet de invoering van dergelijke clausules zorgvuldig worden overwogen bij de wijziging of vaststelling van een specifieke verordening of richtlijn. In effectbeoordelingen moet worden nagegaan of noodclausules noodzakelijk zijn en hoe zij moeten worden opgezet.

1. De vervoerssector op adequate wijze ondersteunen

• De Commissie zal de uitvoering van de herstel- en veerkrachtfaciliteit (RRF), die de vervoerssector in alle vervoerswijzen veerkrachtiger zal helpen maken, op de voet blijven volgen en ondersteunen;
• Voorts zijn financiële instrumenten zoals de Connecting Europe Facility, het Cohesiefonds, het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling en InvestEU, van cruciaal belang om de veerkracht van de interne markt te vergroten door investeringen in connectiviteit, digitalisering en digitale connectiviteitsinfrastructuur.

1. De continuïteit van het vrije verkeer van goederen, diensten en personen waarborgen

• Het systeem van green lanes, dat met succes is ingevoerd tijdens de COVID-19-pandemie, kan indien nodig worden gereactiveerd om het hoofd te bieden aan elke nieuwe crisis die het vervoer in de EU treft;
• De Commissie is voornemens om in 2022 een voorstel in te dienen voor een noodinstrument voor de interne markt. Het zal een kader bieden voor de uitvoering van crisisbestrijdingsmaatregelen die belangrijk zijn voor de vervoerssector.

1. het beheer van vluchtelingenstromen en de repatriëring van gestrande passagiers en vervoerswerknemers

• De lidstaten moeten niet-EU-onderdanen die aankomen uit conflictgebieden of andere gebieden in nood, helpen verder te reizen. Dit kan inhouden dat opvangfaciliteiten en veilige doorgangscorridors worden opgezet en tijdelijk wordt afgezien van specifieke vereisten (bv. doorreisvergunningen);
• Overeenkomstig de mededeling over operationele richtsnoeren voor het beheer van de buitengrenzen (2022) moeten de lidstaten gebruik maken van de permanente korpsen van Frontex en Europol die kunnen worden ingezet om de verkeersstromen aan de grenzen te beheren en te verbeteren (controle van reisdocumenten, COVID-19-certificaten enz.)

1. een minimale connectiviteit en de bescherming van passagiers waarborgen

• De Commissie onderzoekt wetgevingsinitiatieven om passagiers te beschermen tegen het risico van een liquiditeitscrisis of de insolventie van vervoerders - een situatie die vaak gepaard gaat met een crisis;
• De Commissie zal ook de rechten van passagiers verduidelijken wanneer een crisis hen onder druk zet, en verduidelijken hoe passagiers kunnen worden beschermd tegen risico's die niet onder de huidige EU-regels inzake passagiersrechten vallen.

1. vervoersinformatie uitwisselen

• Het EU-agentschap voor het ruimtevaartprogramma heeft de Galileo Green Lane mobiele app ontwikkeld. Deze app geeft een realtimebeeld van de EU-grenzen;
• De app heeft vrachtwagenchauffeurs en transportbedrijven geholpen bij het plannen van reizen en het aanpakken van de problemen die worden veroorzaakt door reisbeperkingen. Het heeft de nationale autoriteiten ook geholpen de doorvoer van goederen efficiënter te beheren;
• De Commissie en het EU-agentschap voor het ruimtevaartprogramma hebben middelen vrijgemaakt om de Galileo Green Lanes-app te verbeteren.

1. een betere coördinatie van het vervoersbeleid

• Het netwerk van nationale vervoerscontactpunten zal het centrale punt blijven voor besprekingen over vervoerscrises.

1. versterkte cyberbeveiliging

• De Commissie heeft een omvattend wetgevingskader voorgesteld om de kritieke infrastructuur te beschermen, dat ook de veerkracht van de vervoerssector bestrijkt. HHHet voorstel voor een herziening van de richtlijn inzake de veerkracht van kritieke entiteiten vereist dat kritieke entiteiten die door de lidstaten worden aangemerkt als entiteiten die essentiële diensten verlenen op de interne markt, risicobeoordelingen uitvoeren en veerkrachtversterkende maatregelen nemen om beter bestand te zijn tegen alle relevante door de mens veroorzaakte en natuurlijke niet-cyberrisico's.

1. het testen van noodscenario's

• De Commissie stelt voor om, samen met de betrokken agentschappen of andere actoren, en voortbouwend op bestaande processen, rampenplannen uit te voeren om de crisisparaatheid overeenkomstig dit plan te beoordelen;
• Bij dergelijke tests kan worden uitgegaan van mogelijke scenario's die het EU-vervoerssysteem zouden treffen, zoals een pandemie, een natuurramp, een terroristische aanslag, een energietekort, een grootschalige cyberaanval (met inbegrip van ransomware) of een ernstige telecommunicatiestoring.

1. samenwerking met internationale partners.

• De Commissie en de EDEO zullen de crisisparaatheid blijven bevorderen in alle relevante internationale fora en organisaties, zoals de ICAO en de IMO;
• Ook de geplande wijziging van de Schengengrenscode, om de procedure voor de vaststelling van niet-essentiële reisbeperkingen te stroomlijnen, wijst op de noodzaak van goede samenwerking met niet-EU-landen

Volgende stappen

Met dit noodplan zullen de Commissie en de lidstaten een antwoord bieden op de actuele uitdagingen in de vervoerssector. De Commissie zal de lidstaten ondersteunen en sturing geven aan het opbouwen van crisisparaatheid in samenwerking met de EU-agentschappen.  

Meer informatie

• ECER-dossier - Vervoer