Europese Commissie presenteert voorstel voor een Raadsaanbeveling over de ontwikkeling van randvoorwaarden voor de sociale economie

Achtergrond

De sociale economie is een overkoepelende term voor een breed scala aan particuliere entiteiten die mensen, sociale en milieudoelen belangrijker vinden dan winst. Hoewel de reikwijdte en de termen die worden gebruikt om het concept van de sociale economie te beschrijven, kunnen variëren afhankelijk van nationale tradities, omvat het doorgaans coöperaties, onderlinge waarborgmaatschappijen, verenigingen (waaronder liefdadigheidsinstellingen), stichtingen en sociale ondernemingen. Naast het vooropstellen van mensen en de planeet, delen deze entiteiten andere belangrijke principes, zoals het herinvesteren van winsten in activiteiten die het collectieve belang of de maatschappij dienen, en democratisch en/of participatief bestuur.

Het aanpassen van beleid en wetgeving aan de behoeften van de sociale economie is volgens de Commissie een complexe taak vanwege het grote aantal verschillende entiteiten en alternatieve bedrijfsmodellen waaruit de sociale economie is opgebouwd, en het scala aan sectoren waarin zij actief zijn. Sociale entiteiten zijn bijvoorbeeld actief in de landbouw, bouw, hergebruik en reparatie, afvalbeheer, energie en klimaat, financiële en verzekeringsactiviteiten, vastgoed, onderwijs, zorg en de kunstwereld.   

De sociale economie wordt daarom beïnvloed door verschillende horizontale en sectorale beleidslijnen en bepalingen, zoals de bepalingen inzake arbeidsmarktbeleid, gezondheidszorg en zorgdiensten, onderwijs, vaardigheden en opleiding, belastingen, overheidsopdrachten, mededinging, industrie, lokale en regionale ontwikkeling en territoriale samenwerking. Om de sociale economie effectief te ondersteunen, is volgens de Commissie een allesomvattende aanpak nodig waarbij rekening wordt gehouden met alle onderling verbonden aspecten die van invloed zijn op de sector.

In haar actieplan voor de sociale economie (2021) stelde de Commissie voor 2030 specifieke stappen voor om sociale innovatie te stimuleren, de sociale economie en haar bedrijfs- en organisatiemodellen te bevorderen en haar transformatieve kracht voor de economie en de samenleving te vergroten. De nadruk ligt op het laten groeien van de sociale economie door het creëren van gunstige voorwaarden. Op 13 juni 2023 presenteerde de Europese Commissie daarom een voorstel voor een aanbeveling van de Raad. De voorgestelde Raadsaanbeveling ziet op de ontwikkeling van randvoorwaarden voor de sociale economie.

Het voorstel

De Commissie stelt bijvoorbeeld maatregelen voor om:

• arbeidsmarktbeleid te ontwikkelen dat werknemers in sociale ondernemingen ondersteunt (bijvoorbeeld via opleiding), sociaal ondernemerschap bevordert en billijke arbeidsvoorwaarden waarborgt via sociale dialoog en collectieve onderhandelingen;
• de betekenis van de sociale economie voor sociale inclusie te erkennen. De sociale economie zorgt bijvoorbeeld voor toegankelijke en hoogwaardige sociale en zorgdiensten en huisvesting, vooral voor kansarme groepen;
• de toegang tot publieke en particuliere financiering te verbeteren (bijvoorbeeld EU-fondsen);
• de toegang tot marktkansen en overheidsopdrachten mogelijk te maken;
• de mogelijkheden die de regels inzake staatssteun bieden, te benutten om de sociale economie te ondersteunen (onder meer de bepalingen inzake aanloopsteun, de re-integratie van kwetsbare werknemers en steun voor lokale infrastructuur);
• ervoor te zorgen dat de belastingstelsels de sociale economie ondersteunen dankzij vereenvoudigde administratieve procedures en adequate fiscale prikkels.
• de sociale economie en de resultaten ervan sterker in de kijker te zetten (vooral via onderzoek en gegevens).

Volgende stappen:

De lidstaten zullen het voorstel van de Commissie bespreken met het oog op de aanneming ervan door de Raad. Zodra het voorstel is aangenomen, wordt de lidstaten verzocht hun strategieën voor de sociale economie binnen 18 maanden goed te keuren of te updaten. De Commissie zal toezicht houden op de uitvoering van de strategieën door regelmatig overleg met de lidstaten te plegen via het Comité voor de werkgelegenheid en het Comité voor sociale bescherming.

Meer informatie:

• ECER-dossier – Arbeidsrecht
• Persbericht van de Europese Commissie