Europese Commissie presenteert wetgevingsvoorstellen om de bestrijding van witwassen en terrorismefinanciering te versterken
Nieuwsbericht | 27-07-2021
Achtergrond
De bestrijding van het witwassen van geld en de financiering van terrorisme staat al meer dan dertig jaar op de politieke agenda van de Europese Unie. De eerste anti-witwasrichtlijn (AMLD) van de EU werd in 1991 aangenomen. De anti-witwasrichtlijn heeft sindsdien drie grote hervormingen ondergaan (in 2001, 2005 en 2015) en is in 2018 ingrijpend gewijzigd.
Sinds 2017 is in de EU een aantal geruchtmakende vermeende witwaszaken aan het licht gekomen. Volgens de Commissie brachten deze witwaszaken de structurele zwakheden van het huidige rechtskader voor de bestrijding van witwassen (en het financieren van terrorisme) aan het licht. De Europese Commissie concludeerde in 2019 in een mededeling dat de geconstateerde problemen in het huidige rechtskader van structurele aard waren en niet konden worden verholpen door de meest recente wijziging van de EU-anti-witwasrichtlijn (de vijfde anti-witwasrichtlijn uit 2018).
In het verlengde van die mededeling publiceerde de Commissie op 7 mei 2020 een Actieplan voor een alomvattend EU-beleid voor de preventie van witwassen en financieren van terrorisme. Het actieplan bevatte een toezegging van de Europese Commissie om in 2021 nieuwe wetgeving op het gebied van witwassen en het financieren van terrorisme voor te stellen. Op 20 juli 2021 heeft de Europese Commissie een aantal wetgevingsvoorstellen gepresenteerd die het rechtskader voor de preventie van witwassen en terrorismefinanciering moet versterken.
De wetgevingsvoorstellen
Hieronder worden de belangrijkste wetgevingsvoorstellen van de Europese Commissie behandeld.
1 Een EU-toezichthouder voor de bestrijding van witwassen en terrorismefinanciering (AMLA)
De Europese Commissie stelt voor om een nieuwe toezichthouder op EU-niveau op te richten die toezicht houdt op de bestrijding van witwassen en terrorismefinanciering en de samenwerking tussen de financiële inlichtingeneenheden (FIE’s) van de lidstaten zal versterken (klik hier voor het voorstel). De nieuwe toezichthouder zal de FIE’s onder meer ondersteunen om hun analysecapaciteit inzake illegale geldstromen te verbeteren.
De nieuwe toezichthouder moet volgens het voorstel van de Commissie de volgende werkzaamheden gaan verrichten:
2 Een gemeenschappelijk EU-wetboek voor de bestrijding van witwassen en terrorismebestrijding
Het gemeenschappelijke EU-wetboek zal de regels op het gebied van de bestrijding van witwassen en terrorismebestrijding in de gehele EU harmoniseren. Ook de meer gedetailleerde regels – zoals de regels inzake klantenonderzoek – zullen worden geharmoniseerd. De Europese Commissie wil dit EU-wetboek onder meer tot stand brengen door middel van een nieuwe richtlijn (klik hier voor het voorstel) en een nieuwe verordening (klik hier voor het voorstel).
Bestaande nationale bankrekeningenregisters zullen aan elkaar worden gekoppeld, waardoor de financiële inlichtingeneenheden sneller toegang krijgen tot informatie over bankrekeningen en bankkluisjes (in andere lidstaten). De Commissie zal ook wetshandhavingsinstanties toegang verlenen tot dit nieuwe systeem, waarin alle registers aan elkaar zijn gekoppeld. De wetshandhavingsinstanties kunnen het systeem gebruiken voor financiële onderzoeken of voor de invordering van criminele vermogensbestandsdelen in grensoverschrijdende zaken (klik hier voor het voorstel)
3 Volledige toepassing van de EU-regels inzake de bestrijding van witwassen en terrorismefinanciering op de cryptosector
Op dit moment vallen alleen bepaalde categorieën dienstverleners op het gebied van crypto-activa onder het toepassingsgebied van de EU-regels inzake de bestrijding van witwassen en terrorismefinanciering. De Commissie stelt voor om de toepassing van deze EU-regels uit te breiden tot de gehele cryptesector (klik hier voor het voorstel). De voorgestelde wijzigingen zullen ervoor zorgen dat transacties met crypto-activa (zoals Bitcoin) volledig te traceren zijn. Op grond van het voorstel van de Commissie moet het ook verboden worden om anonieme portefeuilles van crypto-activa aan te houden.
4 EU brede limiet van 10.000 euro voor grote contante betalingen
Grote contante betalingen zijn voor criminelen een gemakkelijke manier om geld wit te wassen. In ongeveer twee-derde van de lidstaten bestaan er al limieten, maar de maximumbedragen lopen uiteen. Nationale maximumbedragen van minder dan 10.000 euro kunnen van kracht blijven.
5 Internationale samenwerking
De Financiële Actiegroep Witwassen van Geld (FATF), de wereldwijde waakhond voor het witwassen van geld en de financiering van terrorisme, doet aanbevelingen aan (derde) landen. Een derde land dat door de FATF op een lijst is geplaatst, zal ook door de EU op een lijst worden geplaatst. Nadat een derde land op de EU-lijst is geplaatst, zal de EU maatregelen nemen die in verhouding staan tot de risico’s die het derde land oplevert.
De EU zal ook derde landen op de EU-lijst kunnen plaatsen die niet door de FATF op een lijst zijn opgenomen. Een derde land zal op de EU-lijst worden opgenomen wanneer op basis van een autonome beoordeling komt vast te staan dat het derde land een bedreiging vormt voor het financiële stelsel van de EU.
Volgende stappen
De wetgevingsvoorstellen zullen binnenkort door het Europees Parlement en de Raad worden besproken. De Commissie hoopt op een snel wetgevingsproces. De nieuwe EU-toezichthouder (AMLA) zou in 2024 operationeel moeten zijn en zal iets later met haar werkzaamheden op het gebied van direct toezicht beginnen.
Meer informatie
