Europese Commissie publiceert strategisch prognoseverslag 2023

Tegelijk met het op 6 juli 2023 gepresenteerde strategisch prognoseverslag 2023 (EN) (COM (2023) 376) bracht de Europese Commissie ook een factsheet en Q&A uit. Via de website van de Commissie kan ook meer informatie over het strategisch prognoseverslag worden nageslagen.

Uit het verslag blijkt dat de EU zich inzet voor een diepgaande en ambitieuze transitie om in de komende paar decennia klimaatneutraliteit en duurzaamheid te bereiken. Deze duurzaamheidstransitie is van cruciaal belang om de open strategische autonomie van de EU te versterken, het Europese concurrentievermogen op lange termijn te waarborgen, het Europese model van de sociale markteconomie te handhaven en het Europese mondiale leiderschap in een nieuwe, klimaatneutrale economie te consolideren. Hiervoor moet de EU verscheidene uitdagingen aanpakken en keuzes maken die onze samenlevingen en economieën snel en grootschalig zullen beïnvloeden.

Het verslag biedt een overzicht van de uitdagingen waaraan de EU blootstaat, en stelt tien actiegebieden voor om van de transitie een succes te maken. Om beleidsmakers uit te rusten met economische indicatoren die mede het welzijn in acht nemen, wordt in het verslag voorgesteld om het bruto binnenlands product (bbp) aan te passen om andere factoren, zoals gezondheid en milieu, in aanmerking te nemen. Deze aanpak moet de open strategische autonomie van de EU en haar mondiale positie op weg naar een veerkrachtige klimaatneutrale economie verstevigen.

Het prognoseverslag 2023 wordt tijdens de Raad Algemene Zaken van 10 juli aan de EU-lidstaten voorgelegd en dient naar verwachting ook als input voor de informele Europese Raad in Granada in oktober 2023. In november 2023 zal de Commissie samen met het Europees Parlement de jaarlijkse conferentie over het Europees systeem voor strategische en politieke analyse (Espas) organiseren. Daar zullen naar verwachting ook interinstitutionele mondiale trends worden beoordeeld en besproken, en na gedacht worden over de te volgen koers.

Achtergrond
Strategische prognoses helpen de Commissie om hoofdambities te verwezenlijken. Vanaf 2020 worden jaarlijkse strategische prognoseverslagen opgesteld als basis voor de prioriteiten van de Commissie, het werkprogramma van de Commissie en de meerjarenprogrammering. Het prognoseverslag van dit jaar bouwt voort op eerdere edities, die gericht waren op veerkracht als nieuw kompas voor de beleidsvorming van de EU (2020), op de open strategische autonomie van de EU (2021) en de groene en de digitale transitie in de nieuwe geopolitieke context (2022)

De analyse in het strategisch prognoseverslag 2023 is gebaseerd op onderzoek door het Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek (JRC), aangevuld met breed overleg met de lidstaten, met andere EU-instellingen in het kader van het Espas en met burgers via een verzoek om input via het portaal “Geef uw mening”. De resultaten van de prognosebespreking worden gepresenteerd in het “Science for policy”-verslag van het JRC: “Naar een billijk en duurzaam Europa 2050: sociale en economische keuzes bij duurzaamheidstransities.”

Overwinnen van belangrijke sociale en economische uitdagingen
Tijdens de duurzaamheidstransitie — die zowel economische als sociale duurzaamheid omvat — kent de EU verschillende uitdagingen, zoals:

• Veranderende geopolitieke verschuivingen beïnvloeden de publieke opinie en de manier waarop regeringen wereldwijd optreden, wat een uitdaging vormt voor internationale samenwerking in kwesties van mondiaal belang, zoals klimaatverandering of de energietransitie.
• De behoefte aan een nieuw economisch model dat gericht is op het welzijn van mensen en de natuur, waarbij economische groei wordt losgekoppeld van hulpbronnengebruik en er wordt overgeschakeld op duurzamere productie en consumptie.
• Een toenemende vraag naar passende vaardigheden voor een duurzame toekomst. De beschikbaarheid van werknemers met de juiste vaardigheden wordt van cruciaal belang voor het concurrentievermogen van de EU.
• De duurzaamheidstransitie vereist ongekende investeringen. Het resultaat zal afhangen van het veiligstellen van voldoende financiering uit zowel de publieke als de particuliere sector.

Tien belangrijkste actiegebieden
Het verslag benoemt tien gebieden waarop beleidsrespons nodig is zodat de duurzaamheidstransitie gericht blijft op het welzijn van mensen en de samenleving:

1. Het opstellen van een nieuw Europees sociaal contract met een vernieuwd welzijnsbeleid en een focus op hoogwaardige sociale diensten.
2. De EU-interne markt verdiepen ter bevordering van een veerkrachtige klimaatneutrale economie met een focus op open strategische autonomie en economische veiligheid.
3. Een impuls geven aan het aanbod van de EU op het wereldtoneel om de samenwerking met belangrijke partners te versterken.
4. Ondersteuning van verschuivingen in productie en consumptie naar duurzaamheid, met gerichte regelgeving en de bevordering van een evenwichtige levensstijl.
5. Op weg naar een “Europa van investeringen” door middel van overheidsmaatregelen als katalysator voor investeringen voor de transities.
6. Overheidsbegrotingen geschikt maken voor duurzaamheid door middel van een efficiënt belastingkader en efficiënte overheidsuitgaven.
7. Beleids- en economische indicatoren verder verschuiven naar duurzaam en inclusief welzijn, onder meer door het bbp aan andere factoren aan te passen.
8. Waarborgen dat alle Europeanen aan de transitie kunnen bijdragen door de arbeidsparticipatie te vergroten en de nadruk te leggen op toekomstige vaardigheden.
9. Versterken van de democratie, met rechtvaardigheid tussen de generaties centraal in de beleidsvorming om de steun voor de transities te versterken.
10. Civiele bescherming aanvullen met “civiele preventie” door het instrumentarium voor paraatheid en respons van de EU te versterken.

Meer informatie:
Persbericht Europese Commissie
ECER-bericht: Europese Commissie brengt strategisch prognoseverslag 2022 uit (6 juli 2022)