Europese Commissie stelt voor om de uitbetaling van bepaalde subsidies aan Hongarije op te schorten

Achtergrond

De MFK-rechtsstaatverordening zorgt voor de bescherming van de EU-begroting in gevallen waarin schendingen van de beginselen van de rechtsstaat het goede financieel beheer of de bescherming van de financiële belangen van de EU op voldoende directe wijze aantasten of ernstig dreigen aan te tasten. De verordening is van toepassing sinds januari 2021. Sindsdien volgt de Commissie de situatie in alle EU-landen en verzamelt zij relevante informatie. Op 2 maart 2022 heeft de Europese Commissie richtsnoeren over de toepassing van de MFK-rechtsstaatverordening aangenomen. In de richtsnoeren wordt in detail uitgelegd hoe de Commissie de verordening zal toepassen (zie het ECER-bericht over de richtsnoeren).

Op 18 september 2022 heeft de Commissie een voorstel voor een uitvoeringsbesluit van de Raad gepresenteerd. Het voorstel bevat maatregelen ter bescherming van de EU-begroting tegen geconstateerde inbreuken op de beginselen van de rechtsstaat in Hongarije. De Commissie heeft dit voorstel vastgesteld overeenkomstig artikel 6, lid 7 van de MFK-rechtsstaatverordening. Het is de eerste keer dat de Commissie een dergelijk voorstel indient.  

Geconstateerde inbreuken

Het indienen van het voorstel bouwt voort op de intensieve dialoog tussen de Commissie en de Hongaarse autoriteiten in de afgelopen maanden (zie artikel 6 van de MFK-rechtsstaatverordening voor de procedure). Die dialoog heeft ertoe geleid dat Hongarije een reeks corrigerende maatregelen heeft voorgesteld om de door de Commissie vastgestelde inbreuken/problemen aan te pakken. Het gaat om de volgende problemen:

Systeem van overheidsopdrachten

De zorgen van de Commissie zijn onder meer gericht op het systeem van overheidsopdrachten in Hongarije. De Commissie constateerde de volgende problemen:

• een hoog percentage enkelvoudige inschrijvingen en een lage intensiteit van de concurrentie in aanbestedingsprocedures;
• kwesties in verband met het gebruik van kaderovereenkomsten;
• kwesties in verband met de opsporing, preventie en correctie van belangenconflicten;
• problemen in verband met het gebruik van middelen van de EU door trusts van openbaar belang.

Deze problemen en het feit dat zij zich in de loop der tijd herhaaldelijk hebben voorgedaan, tonen volgens de Commissie aan dat de Hongaarse autoriteiten systematisch niet in staat of niet bereid zijn beslissingen te voorkomen die in strijd zijn met het toepasselijke recht inzake overheidsopdrachten en belangenconflicten, en aldus de risico's van corruptie adequaat aan te pakken. Deze inbreuken vormen volgens de Commissie schendingen van de beginselen van de rechtsstaat, met name van de beginselen van rechtszekerheid en van het verbod op willekeur van de uitvoerende macht, en geven aanleiding tot bezorgdheid over de scheiding der machten.

Onderzoek en vervolging van vermeende criminele activiteiten en het kader voor corruptiebestrijding

Daarnaast constateerde de Commissie bijkomende problemen met betrekking tot beperkingen op het doeltreffend onderzoeken en vervolgen van vermeende criminele activiteiten, de organisatie van het openbaar ministerie en het ontbreken van een functionerend en doeltreffend kader voor corruptiebestrijding. Deze kwesties vormen volgens de Commissie ook schendingen van de beginselen van de rechtsstaat, met name wat betreft de rechtszekerheid, het verbod op willekeur van de uitvoerende macht en een doeltreffende rechtsbescherming.

De conclusie van de Commissie is dat de voorgestelde corrigerende maatregelen in beginsel de geconstateerde problemen kunnen aanpakken, mits zij correct worden uitgewerkt in de desbetreffende wetten en regels en dienovereenkomstig worden uitgevoerd. In afwachting van de implementatie van de voorgestelde maatregelen in de relevante wet- en regelgeving en de uitvoering dienovereenkomstig, is de Commissie van mening dat er in dit stadium een risico voor de EU-begroting blijft bestaan. Daarom stelt de Commissie de volgende maatregelen voor:

• een schorsing van 65 procent van de vastleggingen voor drie operationele programma's in het kader van het cohesiebeleid;
• een verbod om juridische verbintenissen aan te gaan met de trusts van algemeen belang voor programma's die in direct en indirect beheer worden uitgevoerd.

De Raad heeft in beginsel een maand de tijd om met gekwalificeerde meerderheid te besluiten of hij het voorgestelde uitvoeringsbesluit aanneemt. Deze termijn kan in uitzonderlijke omstandigheden met maximaal twee maanden worden verlengd.

Meer informatie:

• ECER-dossier – MFK-rechtsstaatverordening