Europese Rekenkamer publiceert verslag over Europese dienst voor Extern optreden (EDEO)

Het gaat om het op 30 januari 2024 gepubliceerde Speciaal verslag 02/2024 , “De coördinerende rol van de Europese Dienst voor extern optreden - Werkt meestal effectief, maar vertoont enkele tekortkomingen qua informatiebeheer, personeelsbezetting en rapportage”. Het verslag bestreek onderzoek over de periode van september 2021 tot april 2023 en is beschikbaar op de website van de ERK. De ERK controleerde de EDEO ook eerder. Die controles hadden betrekking op de oprichting  van EDEO en gebouwen over de hele wereld .

Volgens het verslag van de Europese Rekenkamer voert de EDEO haar coördinerende taak voor het externe optreden van de EU in het algemeen doeltreffend uit. De coördinatie op het hoofdkantoor in Brussel, met de EU-delegaties die de EU wereldwijd vertegenwoordigen en met de Europese Commissie en de Raad van de EU, verloopt grotendeels soepel. De EDEO zou echter volgens het verslag niet alleen zijn interactie met de EU-delegaties moeten verbeteren, maar ook de veilige uitwisseling van informatie, aangezien zijn informatiebeheer op verschillende gebieden niet beantwoordt aan het doel.

EDEO
De EDEO werd in 2011 opgericht bij het Verdrag van Lissabon. De dienst heeft als taak de Hoge Vertegenwoordiger van de EU voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid (HV/VV) bij te staan. De hoge vertegenwoordiger is tegelijkertijd vicevoorzitter van de Europese Commissie en voorzitter van de Raad Buitenlandse Zaken, waar de ministers van Buitenlandse Zaken van de EU bijeenkomen. Gezien deze vrij complexe structuur en de sleutelrol die de EDEO speelt bij het onderhouden van de diplomatieke betrekkingen van de EU met derde landen en internationale organisaties is de coördinatie met de Raad, de Commissie en de 145 EU-delegaties, die onder de verantwoordelijkheid van de EDEO vallen, van cruciaal belang.

Het ERK verslag
De EDEO heeft in 2021 een uitgebreide zelfevaluatie uitgevoerd en vervolgens maatregelen genomen om zijn structuur te actualiseren en zijn geopolitieke rol doeltreffender te vervullen. De auditors van de ERK onderkennen de waarde van deze evaluatie en geven aan dat de werkmethoden van de EDEO hierdoor zijn verbeterd. Ook vinden de auditors dat de coördinatie met de Commissie en de Raad doeltreffend verloopt. Hoewel minder dan dertig procent van de door de auditors bevraagde EU-ambassadeurs van mening was dat de nieuwe structuur een positief effect had op de prestaties van hun delegatie, was meer dan de helft van deze ambassadeurs positief over de geactualiseerde werkregelingen.

De EU-delegaties helpen bij de formulering van het buitenlands beleid van de EU door politieke verslaglegging aan het hoofdkantoor. Bij deze verslaglegging blijkt vaak sprake van eenrichtingsverkeer, aangezien de delegaties niet voldoende en tijdige feedback ontvangen. Daarnaast geeft het hoofdkantoor geen feedback over de jaarplanning en gaven sommige ambassadeurs aan geen opdrachtbrief te hebben ontvangen voor hun mandaat. Wel ontvingen de delegaties duidelijke instructies van het hoofdkantoor over de te volgen diplomatieke procedures (“demarches”), bijvoorbeeld voorafgaand aan de stemming in de Verenigde Naties (VN).

De EDEO en EU-delegaties verwerken een aanzienlijke hoeveelheid informatie die veilig moet worden behandeld. De auditors stellen in het verslag echter tekortkomingen vast in het informatiebeheer van de EDEO. EDEO beschikt namelijk niet over instrumenten voor doeltreffende samenwerking en kennisbeheer. Deze IT-tekortkomingen vormen ook een belemmering voor de uitwisseling van informatie. De auditors ontvingen van verscheidene ambassadeurs in de delegaties klachten dat het belangrijkste systeem van de EDEO voor de uitwisseling van gerubriceerde informatie te omslachtig was voor de snelheid van het internet in hun respectieve landen. Zij betreurden ook dat de huidige IT-instrumenten voor beveiligde communicatie niet duurzaam waren. Daarnaast werd aangegeven dat sommige IT-hulpmiddelen die de delegaties gebruiken voor de beveiligde uitwisseling van informatie te complex of niet gebruiksvriendelijk genoeg zijn en derhalve niet op grote schaal ingevoerd.

Meer informatie:
Nieuwsbericht Europese Rekenkamer
ECER-EU-Essentieel : Instellingen – Hoge Vertegenwoordiger- EDEO
ECER-dossier: Buitenlands- en veiligheidsbeleid