Europese waterwetgeving in stroomversnelling

IP/07/1766
Brussel, 26 november 2007

Milieu: Richtlijn over beheer van overstromingsrisico's treedt in werking

De nieuwe richtlijn over beheer van overstromingsrisico's, die vandaag in werking treedt, is gericht op een vermindering van overstromingsrisico's en de negatieve gevolgen van overstromingen in de Europese Unie. Krachtens de richtlijn, die belangrijke verbintenissen bevat om de transparantie en de betrokkenheid van de burgers te verhogen, moet het beheer van overstromingsrisico's grensoverschrijdend worden aangepakt. De lidstaten zijn vanaf nu verplicht om stroomgebieden en bijbehorende kustgebieden met een kans op overstromingen, vast te stellen en overstromingsrisicokaarten en overstromingsrisicobeheersplannen voor deze gebieden op te stellen.

Volgens Milieucommissaris Stavros Dimas is het belangrijk dat de lidstaten overstromingen voorkomen en gebieden die door zulke gebeurtenissen dreigen te worden getroffen, beschermen. Het is volgens de heer Dimas tevens van cruciaal belang dat de Europese burgers weten wat te doen in geval van overstromingen. Deze belangrijke nieuwe wetgeving verplicht de lidstaten om overstromingsrisico's te beoordelen, om inwoners van potentieel getroffen gebieden te informeren en hen in de planning te betrekken, aldus Commissaris Dimas.

De gevolgen van overstromingen in Europa

Hoewel overstromingen op natuurlijke wijze kunnen bijdragen tot de heropleving van ecosystemen, kunnen ze ook ernstige milieuschade aanrichten. Verontreiniging die zich via overstromingswater verspreidt, kan terechtkomen in gebieden waar drinkwater wordt gewonnen en extreme overstromingen kunnen grote schade aanrichten in gevoelige ecosystemen.

Sinds1998 was Europa het slachtoffer van 100 zware overstromingen, waaronder die van de Donau en de Elbe in de zomer van 2002. De opeenvolgende overstromingen in 2005 en 2007 hebben bevestigd dat Europa steeds meer vatbaar wordt voor overstromingen en dat actie nodig is. Sinds 1998 hebben overstromingen in Europa aan meer dan 700 mensen het leven gekost, werden meer dan een half miljoen mensen ontheemd en liep de financiële schade op tot ruim 25 miljard euro.

Hoewel overstromingen natuurlijke verschijnselen zijn,kan de invloed van de mens, via bijvoorbeeld landgebruik en de klimaatverandering het risico op overstromingen vergroten. Met de juiste preventiemaatregelen kan het risico op overstromingen worden verkleind en kunnen de gevolgen tot een minimum worden herleid.

Een proces in drie fasen

Deze nieuwe richtlijn is een belangrijke aanvulling op de waterwetgeving van de EU en bij de opstelling ervan werd er zorgvuldig op toegezien dat ze in overstemming is met de kaderrichtlijn Water (KRW). De richtlijn geldt voor alle overstromingen, of het nu gaat om overstromingen van rivieren en meren, in steden of kustgebieden of overstromingen die het gevolg zijn van stortvloeden en tsunami's.

De tenuitvoerlegging van de richtlijn in de lidstaten zal in drie fasen verlopen. In een eerste fase stellen de lidstaten een voorlopige overstromingsrisicobeoordeling op van de stroomgebieden en de bijbehorende kustgebieden, die in 2011 voltooid moet zijn.
Vervolgens moeten tegen 2013 overstromingsgevaar- en overstromingsrisicokaarten worden opgesteld. De kaarten moeten betrekking hebben op gebieden met een kleine, middelgrote en grote kans op overstromingen, met inbegrip van de gebieden waar overstromingen buitengewone gebeurtenissen zijn. Voorts moeten de kaarten gegevens bevatten met betrekking tot de verwachte waterdiepte, de economische bedrijvigheid die eventueel wordt getroffen, het potentiële aantal slachtoffers en de potentiële milieuschade.

In een laatste fase moeten de lidstaten overstromingsrisicobeheerplannen opstellen, die in 2015 voltooid moeten zijn. Die plannen moeten maatregelen bevatten om de kans dat een overstroming zich voordoet en de gevolgen ervan, te verkleinen. Deze maatregelen moeten niet-duurzame praktijken voor landgebruik voorkomen door mensen onder meer te ontmoedigen om te bouwen in gebieden met een grote kans op overstromingen. In deze plannen zal ook moeten worden vermeld hoe gebieden met een grote kans op overstromingen kunnen worden beschermd tegen overstromingen en hoe de mogelijke gevolgen ervan kunnen worden verminderd door het herstel van uiterwaarden of moerasgebieden. Een ander belangrijk aspect van de overstromingsrisicobeheerplannen betreft de noodzaak om het publiek voor te bereiden op mogelijke overstromingen.

De overstromingsrisicobeoordelingen zullen uiteraard worden geëvalueerd en bijgewerkt in functie van de gevolgen van de klimaatverandering en de intensiteit en frequentie van overstromingen op lange termijn.

Transparantie en de participatie van de burgers zijn twee belangrijke aspecten van de nieuwe richtlijn. De lidstaten zijn verplicht om de voorlopige overstromingsrisicobeoordeling, -kaarten en -beheerplannen ter beschikking te stellen van het publiek. De voorbereidende plannen van de overstromingsrisicobeheerplannen moeten worden opgesteld in coördinatie met de stroomgebiedsbeheersplannen in de kaderrichtlijn Water, waarvoor de participatie van het publiek eveneens is vereist.

Krachtens de richtlijn moeten de lidstaten hun activiteiten in gedeelde stroomgebieden coördineren met andere EU-lidstaten of derde landen en mogen ze geen maatregelen treffen die het risico op overstromingen vergroten in stroomopwaarts of stroomafwaarts gelegen andere landen, tenzij met de betrokken lidstaat overeenstemming werd bereikt over dergelijke maatregelen.