EZK brengt circulaire uit over gevolgen sanctiepakket Rusland voor aanbestedingen

De circulaire is gepubliceerd op de website van het Expertisecentrum aanbesteden PIANOo. Artikel 5 duodecies van het vijfde sanctiepakket (EU-Verordening 2022/576 van 8 april 2022) introduceert het verbod.

Uit de circulaire blijkt dat het alle nieuwe overheidsaanbestedingen betreft. Dat wil zeggen, alle aanbestedingen die vallen onder de Aanbestedingswet 2012 en de Aanbestedingswet op defensie- en veiligheidsgebied. Deze twee wetten zijn gebaseerd op EU-aanbestedingsrichtlijnen 2014/23, 2014/24, 2014/25 en 2009/81. Maar het gaat ook om de overheidsaanbestedingen die van de aanbestedingsregels zijn uitgezonderd in de Aanbestedingswet 2012 en in de Aanbestedingswet op defensie- en veiligheidsgebied. Naast nieuwe overheidsaanbestedingen betreft het ook lopende contracten.

Concreet betekent dit voor overheidsaanbestedingen dat er geen nieuwe opdrachten of concessies meer mogen worden gegund aan Russische partijen en dat lopende contracten met Russische partijen (afgesloten vóór 9 april 2022) binnen 6 maanden na publicatie van het sanctiepakket  moeten worden stopgezet; dat wil zeggen vóór 10 oktober 2022. Dit geldt ook voor overheidsaanbestedingen waar een Russische partij voor meer dan 10% deelneemt in het contract als onderaannemer of leverancier.

Het verbod ziet op gunning aan en lopende contracten met:
• personen met een Russische nationaliteit en personen of rechtspersonen (bedrijven, entiteiten of organen) die gevestigd zijn in Rusland;
• rechtspersonen die voor meer dan 50% eigendom zijn van een Russische partij zoals genoemd hierboven; en
• personen of rechtspersonen die handelen in belang van of op aanwijzing van een bovengenoemde Russische partij.

De rechtspersonen als bedoeld bij de tweede of derde bullet omvatten ook rechtspersonen gevestigd in de EU/EER of in een ander land dan Rusland.

De circulaire bevat een stappenplan om vast te stellen of er sprake is van een overheidsaanbesteding of lopend contract met een Russische partij zoals bedoeld in het vijfde sanctiepakket:
1. Stel vast of er sprake is van eigendom (minimaal meer dan 50%) door een Russische persoon of rechtspersoon.
2. Is er geen sprake van eigendom, stel dan vast of er wel sprake is van zeggenschap (zeggenschap kan in de vorm van contractuele afspraken of in de vorm van andere feitelijke invloed aanwezig zijn). 3. Is er sprake van eigendom of zeggenschap? Check dan of de lopende contracten en aanbestedingen onder een mogelijke uitzonderingsgrond vallen die de EU heeft opgenomen op deze sanctie. Een aangewezen bevoegde autoriteit (zie over die aanwijzing ook Staatscourant 2022, 10613) kan autoriseren of gebruik kan worden gemaakt van deze uitzonderingsgronden die gelden voor nieuwe overheidsaanbestedingen en lopende contracten. De bevoegde autoriteit is de Minister van Economische Zaken en Klimaat, de Minister voor Klimaat en Energie, de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, de Minister van de Minister van Buitenlandse Zaken, de Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat of de Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, elk voor het gebied waartoe hun competenties zich uitstrekken.

Mogelijke uitzonderingsgronden, waarbij er wel na een aanbesteding een overheidsopdracht gegund mag worden aan een Russische partij of eerder aanbestede contracten uitgevoerd mogen worden met een Russische partij, zijn:
• Uitvoering, onderhoud en vernietiging van radioactief afval, behandeling en veiligheid van civiele nucleaire capaciteiten, levering van materiaal voor de productie van medische radio-isotopen en gelijke medische middelen, nodige technologie voor radioactieve monitoring en nodige technologie voor civiele nucleaire samenwerking (voornamelijk onderzoek en ontwikkeling);
• Als de levering van strikt noodzakelijke goederen of diensten enkel mogelijk is door een Russische partij, of enkel een Russische partij het kan leveren in toereikende hoeveelheden;
• Ruimteprogramma’s;
• Alles voor diplomaten van EU landen in Rusland;
• Als het gaat om de levering van gas, olie, titanium, aluminium, koper, nikkel, palladium en ijzererts;
• Levering van kolen en andere fossiele brandstoffen (tot 10 augustus 2022).

Voor vragen over de toepassing van de in de circulaire beschreven sancties kunnen overheidsopdrachtgevers terecht bij PIANOo, via info@pianoo.nl

Meer informatie:

Nieuwsbericht Expertisecentrum PIANOo
ECER-dossier: Aanbestedingen
ECER-pagina: Oekraïne-Rusland: EU-ontwikkelingen