IJsland klopt op de EU-deur in hartje zomer

IJsland en de EU werken al vele jaren intensief samen. IJsland is al sinds 1970 lid van de Europese Vrijhandelsorganisatie (EVA) en heeft daarom al veel ervaring met Europese samenwerking. Sinds 1994, de oprichting van de Europese Economische Ruimte, neemt IJsland deel aan de interne markt.

Op 17 juni 2010 concludeerde de Europese Raad dat IJsland voldoet aan de criteria van de EU voor toetreding van nieuwe lidstaten, de Kopenhagen- criteria. Toetreding tot de EU betekent voor IJsland dat IJsland het gehele EU-acquis (rechten en verplichtingen die voorvloeien uit het EU-recht) moet accepteren. Het acquis moet worden toegepast en, waar nodig, in de IJslandse wetgeving worden geïmplementeerd. Hiervoor zal IJsland het gehele acquis moeten vertalen in het IJslands en IJslandse tolken beschikbaar moeten stellen. Het resultaat van alle lopende onderhandelingen in Brussel zal ook geaccepteerd moeten worden door de IJslanders en alle EU-lidstaten.

Er liggen nog wel wat (ijs)beren op de weg. De Nederlandse regering wil dat bij toetredingsonderhandelingen met IJsland prioriteit wordt gegeven aan onderhandelingshoofdstuk 9 inzake Financiële Diensten en dat niet kan worden ingestemd met sluiting van dit hoofdstuk voordat een akkoord is bereikt over de leenovereenkomst tussen IJsland enerzijds en Nederland en het Verenigd Koninkrijk anderzijds. Deze lijn heeft brede steun in de Tweede Kamer. Ander lastig punt is de IJslandse visserij, een van de belangrijkste bedrijfstakken van het eiland, die bij toetreding te maken krijgt met strenge EU-regelgeving.

Naast dit soort lastige kwesties voor de onderhandelingen, heeft de IJslandse regering ook te maken met afkalvende steun voor toetreding tot de EU onder de bevolking. Uit opiniepeilingen blijkt dat 60% tegenstander is van de toetreding. Daarentegen is het IJslandse parlement, de Althingi, een voorstander van toetreding.

Andere staten waarmee de EU momenteel toetredingsonderhandelingen voert zijn Kroatië en Turkije. Macedonië is ook een kandidaatlidstaat, maar daarmee worden nog geen onderhandelingen gevoerd. De overige balkanstaten zijn zogeheten potentiële kandidaatlidstaten.