LIFE-programma moet bijdragen aan de uitvoering van de Europese Green Deal

Het gaat om verordening 2021/783 tot vaststelling van een programma voor milieu- en klimaatactie . De verordening is op 1 mei 2021 in werking getreden en zal met terugwerkende kracht van toepassing zijn met ingang van 1 januari 2021.

Achtergrond

Het programma voor milieu- en klimaatactie (LIFE) is bij verordening 1293/2013 vastgesteld voor de periode 2014 tot en met 2020. Door de vaststelling van verordening 2021/783 wordt het LIFE-programma verlengd voor de periode 2021 tot en met 2027. Het LIFE-programma is het meest recente programma van een reeks programma’s van de EU waarmee sinds 1992 de uitvoering van EU-wetgeving en beleidsprioriteiten op het gebied van milieu en klimaat is ondersteund.

Het LIFE-programma moet in de periode 2021 tot en met 2027 met name bijdragen aan de verwezenlijking van de doelstellingen uit de Europese Green Deal . De financiering uit het LIFE-programma moet de eerlijke transitie naar een duurzame, circulaire, energie-efficiënte en klimaatneutrale economie vergemakkelijken. Daarnaast dient de financiering uit het LIFE-programma te worden gebruikt voor de bescherming en het herstel van de lucht, het water en de bodem in de EU. Ook zal het LIFE-programma bijdragen aan de uitvoering van het zevende milieu-actieprogramma van de EU (2013) en de daarop volgende actieprogramma’s.

Bij de uitvoering van het LIFE-programma moet ook rekening worden gehouden met de mededeling van de Commissie over de EU-evaluatie over de tenuitvoerlegging van het milieubeleid (2017). Het LIFE-programma dient als katalysator te fungeren om de in deze mededeling geïdentificeerde tekortkomingen op milieugebied aan te pakken.

Structuur van het LIFE-programma

Het LIFE-programma kan worden onderverdeeld in twee hoofdthema’s met elk hun eigen doelstellingen:

1 Milieu

• Het gebrek aan adequate financiering vormt één van de belangrijkste onderliggende oorzaken van de ontoereikende uitvoering van de EU-natuurwetgeving (o.a. Natura2000-gebieden) en van de EU-biodiversiteitsstrategie . Het LIFE-programma beoogt ervoor zorgen dat de bestaande financieringsinstrumenten van de EU beter worden gestroomlijnd om de uitvoering van de EU-natuurwetgeving en de EU-biodiversiteitsstrategie te verbeteren;
• Om de circulaire economie en de hulpbronnenefficiëntie te bevorderen, dient er een verschuiving te komen in de manier waarop materialen en producten (waaronder kunststoffen) worden geproduceerd, geconsumeerd, hersteld, hergebruikt, gerecycled en verwijderd. De nadruk moet worden gelegd op de gehele levenscyclus van producten (circulair). Het LIFE-programma moet bijdragen aan de transitie naar een circulaire economie. In dit kader dient het LIFE-programma de mededeling van de Commissie inzake een Europese strategie voor kunststoffen in een circulaire economie (2018) te ondersteunen;
• Het LIFE-programma dient ook te worden ingezet om de schoneluchtdoelstellingen uit EU-richtlijn 2016/2284 te verwezenlijken. Daarom zal het LIFE-programma steun verlenen aan projecten die publieke en particuliere middelen aantrekken, voorbeelden van beste praktijken kunnen zijn en als katalysator kunnen fungeren voor de uitvoering van plannen en wetgeving inzake luchtkwaliteit op lokaal, (multi)regionaal en (trans)nationaal niveau;
• Het LIFE-programma zal ook steun verlenen aan projecten die bijdragen aan de doeltreffende uitvoering van de waterwetgeving van de EU (waaronder de EU-Kaderrichtlijn water ). Deze projecten moeten een goede toestand van de wateren in de EU bewerkstelligen;
• De bescherming en het herstel van het mariene milieu vormt ook één van de doelstellingen van het LIFE-programma.

2 Klimaat

• Het LIFE-programma beoogt op een gecoördineerde wijze recht te doen aan het aanpakken van de klimaatverandering. In dit kader dient het LIFE-programma bij te dragen aan de verwezenlijking van de algemene doelstelling om tenminste 30 procent van de EU-begrotingsuitgaven aan klimaatdoelen te besteden. Naar verwachting zal 61 procent van de financiële middelen van het LIFE-programma worden gebruikt voor het verwezenlijken van de klimaatdoelen;
• Het LIFE-programma zal ook ondersteuning bieden aan een breed scala van Ngo’s en netwerken die voornamelijk actief zijn op het gebied van het milieu of de klimaatactie;
• EU-organisaties die zich inzetten voor de handhaving van het EU-milieu- en klimaatrecht moeten gemakkelijk in aanmerking kunnen komen voor financiering uit het LIFE-programma. Het gaat onder meer om het netwerk van de EU voor de implementatie en handhaving van de milieuwetgeving (Impel), het Europees netwerk van openbaar aanklagers voor het milieu (ENPE) en forum van de EU voor milieurechters (Eufje).

Toepassing

Het LIFE-programma is bij verordening 1293/2013 vastgesteld voor de periode 2014 tot en met 2020. Het oorspronkelijke LIFE-programma (2014-2020) had uiteindelijk een looptijd tot 31 december 2020. Om die reden moet de nieuwe verordening inzake het LIFE-programma met terugwerkende kracht worden toegepast vanaf 1 januari 2021.

Meer informatie:

• ECER-dossier - Milieu