Nederland participeert in gezamenlijke verklaring aan Commissie met verzoek over toepassing van de DAEB-uitzondering voor betaalbare sociale huisvesting

Het gaat om de gezamenlijke verklaring van België, Duitsland, Luxemburg, Portugal, Slowakije, Spanje en Nederland, die op 10 november 2023 op de website van de Rijksoverheid werd gepubliceerd.

Achtergrond
In december 2022 is een Werkdocument van de diensten van de Commissie gepubliceerd met een samenvatting van de resultaten van de evaluatie van de staatssteunregels voor gezondheid en DAEB (zie ook dit ECER-bericht), alsmede de de-minimisverordening voor diensten van algemeen economisch belang (zie ook dit ECER-bericht). De evaluatie concludeert dat het DAEB-pakket 2012 wat betreft gezondheid en sociale diensten in grote lijnen geschikt is voor het doel, maar dat ook verdere verduidelijking van bepaalde concepten denkbaar is. De feedback van belanghebbenden in het kader van de gehouden raadpleging betrof vooral de vraag of de definitie van sociale huisvesting (zoals gedefinieerd in overweging 11 van de DAEB-beschikking (C (2011) 9380)) te ruim of te eng is. Er is een toenemende bezorgdheid over een groeiend segment van burgers die niet over de financiële middelen beschikken om een woning tegen marktvoorwaarden te huren of te kopen, maar die niet worden beschouwd als "achterstandsgroepen of sociaal kansarme groepen welke, door solvabiliteitsbeperkingen, geen huisvesting tegen marktvoorwaarden kunnen vinden" in de zin van die definitie en die daarom geen recht hebben op sociale huisvesting die gefinancierd wordt volgens de DAEB-regels.

Het gebrek aan betaalbare huisvesting voor middeninkomens is een probleem in heel Europa en vooral in stedelijke omgevingen. Dit blijkt ook uit een onderzoek van EY uit 2021, uitgevoerd in opdracht van de Europese Commissie (EC). Hierop volgden in november 2021 schriftelijke vragen bij de Commissie, ondertekend door 30 leden van het Europees Parlement, met het verzoek om de doelgroep voor sociale huisvesting te verbreden. In juli 2018 verklaarden een aantal Europese steden, waaronder Amsterdam, in een gezamenlijke verklaring aan de Verenigde Naties dat het recht van burgers op betaalbare huisvesting in gevaar komt door de groeiende invloed van speculanten, investeerders en massatoerisme op de stedelijke vastgoedmarkt. In 2019 werd in het rapport 'Future of Cities' van het Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek van de Europese Commissie (JRC) al vastgesteld dat de betaalbaarheid van huisvesting onder druk staat.

Gezamenlijke verklaring
In de verklaring roepen de zeven EU-lidstaten de huidige Europese Commissie op om nog binnen haar termijn gevolg te geven aan de evaluatie door de mogelijkheid te onderzoeken om de DAEB-vrijstellingsbeschikking te wijzigen, zodat lidstaten de mogelijkheid hebben om staatssteunregelingen op te zetten in het kader van de DAEB-vrijstellingsbeschikking, waaronder regelingen die ten goede komen aan huishoudens met een middeninkomen. Een staatssteunregeling in het kader van de DAEB voor die huishoudens die geen betaalbare woning kunnen krijgen, in het bijzonder in stedelijke omgevingen, kan bijdragen tot het gezond, leefbaar en sociaal evenwichtig houden van steden. Met een staatssteunregeling zoals beoogd zouden de lidstaten huishoudens met een inkomen dat overeenkomt met het huishoudinkomen van maatschappelijk betrokken beroepen die essentieel zijn in de stedelijke omgeving, zoals leraren, verpleegkundigen en politieagenten, verder kunnen ondersteunen.

Meer informatie:
Rijksoverheid: Joint statement SGEI
ECER-dossier: Staatssteun- Vrijstellingsverordeningen- DAEB