Vaststelling door de Raad van het Strategisch Kompas voor een sterker veiligheids- en defensiebeleid van de EU in het komende decennium

Achtergrond

De afgelopen tijd heeft de Hoge Vertegenwoordiger van de EU voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid, in overleg met de lidstaten, gewerkt aan een Strategisch Kompas. Concreet gaat het om een militaire strategie van de EU voor de komende vijf tot tien jaar. Het strategisch kompas is gebaseerd op de allereerste dreigingsanalyse waaraan de inlichtingendiensten van alle 27 EU-lidstaten hebben bijgedragen, en op een gestructureerde dialoog tussen de EU-lidstaten, de EU-instellingen en deskundigen.

In november 2021 heeft de Hoge Vertegenwoordiger de eerste conceptversie van het Strategisch Kompas ter discussie voorgelegd aan de EU-ministers van Buitenlandse Zaken en van Defensie. In februari en maart 2022 werden volgende versies besproken om in de tekst rekening te houden met het debat tussen de lidstaten, het defensie- en ruimtevaartpakket van de Commissie van 15 februari 2022 en de meest recente internationale ontwikkelingen, met name de oorlog tussen Rusland en Oekraïne.  

De Raad heeft op 21 maart 2022 het Strategisch Kompas vastgesteld. Naar verwachting zal het kompas op 24-25 maart 2022 nog door de Europese Raad worden bekrachtigd.

Inhoud van het strategisch kompas

Het strategisch kompas voorziet in concrete acties op vier afzonderlijke werkterreinen: handelen, beveiligen, investeren en samenwerken met partners. Hieronder wordt ingegaan op diverse acties.

1 Handelen

• Versterken van de civiele en militaire GVDB-missies en –operaties door te zorgen voor robuustere en flexibelere mandaten, waarbij snelle en flexibelere besluitvormingsprocessen worden gestimuleerd en grotere financiële solidariteit wordt gewaarborgd;
• Versterken van de civiele GVDB-missies door een pact inzake het civiele GVDB, dat een snellere inzet van missies mogelijk moet maken;
• Uiterlijk in 2025 zal een snel inzetbare EU-capaciteit, waarmee snel een troepenmacht tot 5.000 manschappen kan worden ingezet, volledig operationeel zijn;
• Versterking van de commando- en controlestructuren, met name het militair plannings- en uitvoeringsvermogen;
• Verbeteren van de militaire mobiliteit.  

2. Beveiligen

• Versterken van de inlichtingencapaciteit, zoals het kader voor de gezamenlijke capaciteit op het gebied van inlichtingenanalyse van de EU (SIAC);
• Ontwikkelen van een toolbox tegen hybride dreigingen. In dit verband zal de EU een specifieke toolbox ontwikkelen om buitenlandse informatiemanipulatie en inmenging aan te kunnen pakken;
• Verdere ontwikkeling van het EU-cyberdefensiebeleid;
• Versterken van de EU-acties in het maritiem domein en op het gebied van de lucht- en ruimtevaart.

3. Investeren

• Meer en beter investeren in defensie;
• Ten volle gebruik maken van de permanente gestructureerde samenwerking (PESCO) en het Europees Defensiefonds, om samen de modernste militaire vermogens te ontwikkelen en te investeren in technologische innovatie voor defensie;
• Het vormen van een nieuwe innovatie-hub binnen het Europees Defensieagentschap.

4. Samenwerken met partners

• Versterken van de strategische partnerschappen met de NAVO en de Verenigde Naties (VN);
• Intensiveren van de samenwerking met regionale partners, zoals de Afrikaanse Unie (AU) en de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE);
• De samenwerking opvoeren met bilaterale partners die dezelfde waarden en belangen hebben, zoals de VS, Noorwegen, het VK, Canada en Japan.

Meer informatie:

• Persbericht van de Raad
• Bericht van de Rijksoverheid
• ECER-dossier - Defensiesamenwerking