Voorstel van Commissie voor beter gebruik van contant geld en een digitale vorm van de euro

De euro blijft een symbool van de eenheid en kracht van Europa. Hoewel veel mensen aangeven contant geld te willen kunnen blijven gebruiken, wordt steeds vaker digitaal betaald met betaalkaarten en apps van banken en andere digitale en financiële bedrijven. Deze trend werd versneld door de COVID-pandemie. Met de voorstellen beoogt de Commissie elkaar ondersteunende maatregelen, die ervoor moeten zorgen dat mensen beschikken over zowel contant als digitaal gebruik als ze met centrale bankgeld willen betalen. Tegelijk met de wetgevingsteksten kwamen ook een Q&A en een factsheet over de voorstellen uit.

De voorstellen van 28 juni 2023 betreffen:

• een wetgevingsvoorstel voor een EU-Verordening over eurocontanten als wettig betaalmiddel (COM (2023) 364) (EN). Het stelt de rol van contant geld veilig, zorgt dat het algemeen aanvaard wordt als betaalmiddel en makkelijk toegankelijk blijft voor mensen en bedrijven in de hele eurozone;
• een wetgevingsvoorstel voor een EU-Verordening betreffende het aanbieden van digitale eurodiensten door betalingsdienstaanbieders die zijn gevestigd in lidstaten die de euro niet als munt hebben (COM (2023) 368) (EN) en een wetgevingsvoorstel voor een EU-Verordening tot vaststelling van het rechtskader voor een mogelijke digitale euro als aanvulling op eurobankbiljetten en -munten (COM (2023) 369) (EN). Het zorgt dat mensen en bedrijven gebruik kunnen maken van een aanvullende betaalmethode, bovenop de private opties die al bestaan. Met deze algemeen aanvaarde, goedkope, veilige en veerkrachtige vorm van publiek geld kunnen ze dan digitaal betalingen verrichten in de eurozone. Het is uiteindelijk aan de Europese Centrale Bank om te beslissen of en wanneer de digitale euro wordt uitgegeven. De Europese Commissie heeft de afgelopen jaren wel nauw samengewerkt met de ECB om op technisch niveau gezamenlijk breed onderzoek naar beleidsmatige, juridische en technische vraagstukken over de digitale euro te doen.

Eurobankbiljetten en -munten als wettig betaalmiddel
Eurocontanten zijn een “wettig betaalmiddel” in de eurozone. Het voorstel is bedoeld om wettelijk vast te leggen wat dat precies inhoudt, met de nadruk op acceptatie en toegang. In sommige lidstaten en sectoren bestaan er problemen op dit vlak en sommige mensen hebben moeite om aan contant geld te komen door de sluiting van geldautomaten en bankkantoren. Het voorstel beoogt dan ook te garanderen dat contant geld in de hele eurozone algemeen en blijvend geaccepteerd wordt en dat mensen voldoende toegang tot contant geld hebben om contant te kunnen betalen als ze dat willen.

Het is aan lidstaten om te zorgen voor een wijdverspreide acceptatie van cashbetalingen en voor voldoende en effectieve toegang tot cash. Zij moeten de situatie volgen, rapporteren en maatregelen nemen bij eventuele problemen. Indien nodig kan de Commissie ingrijpen.

Het voorstel zorgt dat alle mensen in de eurozone zelf kunnen kiezen hoe ze het liefst betalen en toegang hebben tot basisdiensten voor contant geld. Daarnaast zorgt het voor financiële inclusie van kwetsbare groepen, zoals ouderen, die vaker zijn aangewezen op cashbetalingen.

Digitale euro
De ECB onderzoekt net als veel andere centrale banken over de hele wereld de mogelijkheid om een digitale munt in te voeren als aanvulling op contant geld. De digitale euro biedt consumenten een alternatieve Europese betalingsoplossing naast de bestaande opties. Dit betekent meer keuze voor consumenten en een sterkere internationale rol voor de euro.

De digitale euro zou beschikbaar zijn naast de bestaande nationale en internationale private betaalmiddelen, zoals kaarten of apps, en werken als een digitale portemonnee. Mensen en bedrijven zouden altijd en overal in de eurozone met de digitale euro kunnen betalen.

Belangrijk is dat de digitale euro beschikbaar zou zijn voor zowel online- als offlinebetalingen. Betalingen moeten ook zonder internetverbinding kunnen worden uitgevoerd tussen apparaten vanuit een afgelegen gebied of een ondergrondse parkeergarage. Ook wordt gekeken naar onlinetransacties en het niveau van gegevensprivacy: net als bij betalingen met contant geld zouden gebruikers namelijk digitale betalingen moeten kunnen verrichten waarbij minder persoonlijke gegevens prijsgeven worden dan nu het geval is bij kaartbetalingen. Ook zou niemand moeten kunnen zien waaraan mensen hun digitale euro's besteden bij digitaal offline gebruik van de euro.

Verspreiding van de digitale euro door banken en andere betalingsdienstaanbieders in de hele EU, gratis gebruik van basisdiensten voor de digitale euro door particulieren, het stimuleren van financiële inclusie (bijvoorbeeld door mensen die geen bankrekening hebben een rekening te kunnen laten openen en aanhouden bij een postkantoor of een andere openbare instelling), eenvoudig gebruik van de digitale euro, ook voor personen met een beperking en aanvaarding van de digitale euro door handelaren in de hele eurozone, zijn een aantal aandachtspunten.

Tot slot merkt het voorstel op dat de digitale euro een solide basis kan vormen voor verdere innovatie, bijvoorbeeld door banken richting hun klanten en dat een grootschalige beschikbaarheid en ingebruikname van digitaal centrale bankgeld ook belangrijk zal zijn voor de monetaire soevereiniteit van de EU, vooral als andere centrale banken in de wereld digitale (bijvoorbeeld crypto)valuta's gaan ontwikkelen.

Meer informatie:
Persbericht Europese Commissie
ECER-dossier: Economisch en monetair beleid
ECER dossier: Kapitaal (vrij verkeer)