Voorstel van de Commissie tot herziening van de richtlijn verontreiniging vanaf schepen

Achtergrond

Verontreiniging door schepen, zoals olie, afvalwater of chemische stoffen die per ongeluk, opzettelijk of uit onachtzaamheid worden geloosd, heeft een negatief effect op het mariene milieu en kan habitats op zee en aan de kust ernstig vervuilen. Die verontreiniging wordt op EU-niveau aangepakt door de richtlijn verontreiniging vanaf schepen (richtlijn 2005/35/EG).

De huidige richtlijn bevat geen normen voor de specificatie van illegale lozingen. Die specificaties worden internationaal geregeld door het Marpol-verdrag van de Internationale Maritieme Organisatie (IMO), waarin is bepaald of een lozing is toegestaan dan wel illegaal is. Het doel van de EU-richtlijn is om de lidstaten te verplichten doeltreffende, evenredige en afschrikkende sancties, met inbegrip van strafrechtelijke sancties, voor illegale lozingen vast te stellen. De richtlijn voorziet ook in samenwerking op het gebied van handhaving in de hele EU, met steun van het Europees Agentschap voor maritieme veiligheid (EMSA).

In de evaluatie van de richtlijn werd gewezen op een aantal tekortkomingen. Daarom heeft de Europese Commissie op 1 juni 2023 een voorstel gepresenteerd om de richtlijn verontreiniging vanaf schepen te herzien.

Voorstel tot herziening van de richtlijn

• het voorstel brengt de EU-regels in overeenstemming met de internationale regelgeving en breidt het toepassingsgebied ervan uit tot een breder scala aan verontreinigende stoffen. Naast illegale lozingen van olie en schadelijke vloeistoffen, die al onder de bestaande regels vallen, stelt de Commissie voor om ook lozingen van schadelijke stoffen die in verpakte vorm worden vervoerd, afvalwater, afval en afvoerwater en residuen van reinigingssystemen voor uitlaatgassen (gaswassers) in het toepassingsgebied op te nemen;
• het voorstel optimaliseert CleanSeaNet, de databank voor bewaking en informatie-uitwisseling van het EMSA, en voorziet in informatie-uitwisselings- en follow-upverplichtingen voor de nationale autoriteiten die verantwoordelijk zijn voor de opsporing en verificatie van mogelijke verontreiniging. Het verbeterde systeem zal de tijdige handhaving en samenwerking tussen de lidstaten in geval van grensoverschrijdende verontreinigingsincidenten vanaf schepen vergemakkelijken;
• het voorstel voorziet in een versterkt rechtskader voor sancties en de toepassing ervan, zodat de nationale autoriteiten in geval van illegale lozing passende maatregelen kunnen nemen en sancties, zoals boetes, kunnen opleggen. Het voorstel bevat minimumcriteria voor de doeltreffende toepassing van administratieve sancties, zoals de ernst van de lozing, de gevolgen ervan voor het milieu of de financiële draagkracht van de verantwoordelijke entiteit.

Meer informatie:

• ECER-dossier – Zeevaart
• Persbericht van de Europese Commissie