Op deze pagina:
Een verklaring is een weergave in de notulen van de Raad van een standpunt van een deelnemer aan het besluitvormingsproces.
Een verklaring kan betrekking hebben op de stemming in een bepaald dossier (stemverklaring), op de zienswijze op de handeling in het algemeen, of op de uitleg van de vast te stellen handeling.
Verklaringen kunnen worden afgegeven door de Raad of Commissie, door de Raad en Commissie gezamenlijk of door één of meerdere lidstaten. Een verklaring wordt opgenomen in de notulen van de Raadsvergadering.
Een verklaring geeft slechts de positie van de auteur weer. Een verklaring kan op geen enkele wijze de reikwijdte of rechtsgevolgen wijzigen van de rechtshandeling waarop deze betrekking heeft. Een rechtshandeling wordt uitgelegd op basis van de inhoud van de rechtshandeling. Verklaringen in de notulen kunnen slechts een interpretatie weergeven die is gebaseerd op de bewoordingen in de rechtshandeling. Dit volgt uit de arresten van het EU-Hof in de zaak C-237/84 en de zaak C-292/89. Zie ook Comments on the Council’s Rules of Procedure, p. 48-49.
Voorbeelden van stemverklaringen:
Statement by the Netherlands
“The Netherlands cannot approve the compromise that the Presidency has reached with the European Parliament. Noise emission standards for motor vehicles are an important and cost-
effective means to reduce noise emissions at the source, thus contributing to the health and wellbeing of citizens.
The main reason to reject the compromise lies in the testing methods that allow the use of worn-out tires. We foresee that vehicles will produce more noise in practice than in the testing. This may lead to vehicles exceeding the limits on the road.”
(Verklaring van 17 februari 2014, 6414/14)
(Verklaring van 7 maart 2014, opgenomen in Coreper notulen 7349/14)
Een verklaring wordt als volgt weergegeven op de Coreper agenda:
a) van het standpunt van de Raad in eerste lezing
b) van de motivering van de Raad
5560/14 AVIATION 15 ENV 52 CODEC 149 (standpunt van de Raad)
+ ADD 1 (motivering standpunt Raad)
7583/14 CODEC 755 AVIATION 74 ENV 262 (nota Coreper)
+ ADD 1 (verklaringen)
Naar boven
Verklaringen vormen geen onderdeel van de rechtshandeling zelf. Daarom wordt de procedure zoals voorzien in de Verdragen t.a.v. rechtshandelingen niet gevolgd. Er hoeft geen overeenstemming bereikt te worden met de Commissie of het EP. Verklaringen zijn niet normatief en kunnen dus geen rechtsgevolgen met zich meebrengen.
Wanneer de verklaring direct gerelateerd is aan een wetgevingshandeling, dient deze aangenomen te worden met dezelfde stemprocedure als is voorzien voor deze wetgevingshandeling. Wanneer de verklaringen op zichzelf staan, ofwel niet direct gerelateerd zijn aan een wetgevingshandeling, hebben dergelijke verklaringen de status van politiek akkoord en dienen zij aangenomen te worden met consensus (bron: Comments on the Council’s Rules of Procedure, p. 50).
Een lidstaat stelt het voorzitterschap in de raadswerkgroep of in Coreper in kennis van de wens een verklaring in de Raad af te leggen. De tekst van de verklaring wordt tevoren verspreid, zodat eventueel ook andere lidstaten zich kunnen aansluiten. Die tekst wordt ook opgenomen in de notulen van de Raad. Een lidstaat heeft geen toestemming nodig van de andere leden van de Raad of een andere deelnemer aan het besluitvormingsproces om een verklaring af te leggen.
De procedure van het aannemen van verklaringen in het kader van gedelegeerde handelingen verloopt iets anders. De door de Commissie ontworpen gedelegeerde handelingen komen als hamerpunten op de agenda van de Raad. De Raad kan ervoor kiezen om expliciet bezwaar of geen bezwaar aan te tekenen, wat wordt gemeld aan de Commissie. In dit kader kan een verklaring worden afgelegd. Echter, de Raad kan er ook voor kiezen om de bezwaartermijn van twee maanden gewoon te laten verlopen. In een dergelijke procedure lijkt geen ruimte te zijn voor het opnemen van verklaringen. Het voorzitterschap kan, bij wijze van uitzondering, een rapport uitbrengen naar Coreper, waarin melding wordt gemaakt van het bestaan van bezwaren. De betrokken lidstaten dienen hun verklaringen dan schriftelijk in te brengen.
Het Reglement van Orde van de Raad regelt in de artikelen 7, 8 en 9 de publicatie van documenten, waaronder verklaringen. Documenten kunnen automatisch openbaar gemaakt worden, of openbaar gemaakt worden na een besluit van de Raad of van Coreper. Automatische openbaarmaking
Het resultaat van stemmingen, stemverklaringen door leden van de Raad en verklaringen in de notulen worden automatisch openbaar gemaakt wanneer:
De Raad kan deze automatische openbaarmaking niet ongedaan maken.
Openbaarmaking door besluit van de Raad
Daarnaast kan openbaarmaking plaatsvinden als gevolg van een besluit in de Raad of Coreper. Dit is het geval bij handelingen in het kader van het gemeenschappelijk veiligheids- en buitenlandbeleid (GBVB) en in de overige gevallen waarin niet automatisch wordt gepubliceerd. Verklaringen in dit kader worden niet openbaar gemaakt, tenzij de Raad of Coreper besluit een dergelijke verklaring openbaar te maken. Dit gebeurt met gewone meerderheid van stemmen. Een verklaring die niet openbaar wordt gemaakt, is wel terug te vinden op Extranet, de beveiligde website van de Raad. Publicatie van verklaringen vindt plaats door deze integraal op te nemen in de notulen van de Raad of de notulen van Coreper, of door een verwijzing in de notulen op te nemen naar de afgegeven verklaring. Ook kan een lid van de Raad bij bespreking in Coreper aangeven dat er bij de aanneming in de Raad een verklaring zal worden afgegeven. Notulen van Raad en Coreper zijn openbaar, en verklaring kan dus makkelijk worden teruggevonden.
Voorbeeld publicatie verklaringen
Bij een voorstel voor een verordening betreffende het geluidsniveau van motorvoertuigen en vervangende geluidsdempingssystemen werd een Nederlandse verklaring afgegeven. In de nota voor Coreper (documentnr. 6414/14) staat dat Coreper wordt verzocht de Raad in overweging te geven het standpunt van de Raad in eerste lezing aan te nemen. Tevens is aangegeven dat de Nederlandse delegatie tegen zal stemmen. Ook is de Raad verzocht te besluiten de verklaring (6414/14 ADD 1) in het addendum bij de nota in de notulen van die zitting op te nemen.
De verordening is aangenomen in de Raad. Resultaat stemmingen is te vinden in een apart document (7880/14), waarin een verwijzing naar document 6414/14 ADD 1 te vinden is. In de notulen van deze Raad (6787/14) staat dat NL heeft tegengestemd en is de Nederlandse verklaring te vinden.
Op de website van de Raad staan maandelijks overzichten van Raadsbesluiten met bijbehorende verklaringen.
De overgrote meerderheid van verklaringen wordt alleen op de website van de Raad gepubliceerd. Publicatie in het Publicatieblad is uitzonderlijk. De positie van de Raad is dat dit een aparte beslissing van Coreper vergt (zie artikel 19(7)(g) van het Reglement van Orde). Uitzondering zijn verklaringen die soms afgedwongen worden tijdens de onderhandelingen en waarvoor publicatie in het Publicatieblad samen met de handeling gezien wordt als voorwaarde voor vaststelling van de handeling. Het kan voorkomen dat het EP voor politieke doeleinden aandringt op publicatie in het Publicatieblad van een verklaring van de Commissie, wanneer een bepaalde afspraak niet in de tekst van de handeling zelf is opgenomen.
Aansluiting bij een verklaring moet “in de microfoon” plaatsvinden. Het aanpassen van de notulen van de Raad achteraf is niet mogelijk (zie ook artikel 13 lid 1, derde streepje, Reglement van Orde van de Raad, en pagina 55 van het Commentaar bij de Rules of procedure: de intentie om bij een verklaring aan te sluiten moet in microfoon worden gezegd).
Notulen vormen in beginsel de weerslag van wat er daadwerkelijk is gebeurd tijdens de Raad. Wanneer er in de Raad weinig tijd is voor een adequate reactie op een verklaring, is er enige flexibiliteit mogelijk. Wanneer de betrokken lidstaten aankondigen dat er zal worden gereageerd, en de reactie in grote lijnen wordt omschreven, kan deze reactie als verklaring in de notulen worden opgenomen als deze onmiddellijk na de Raad wordt toegezonden. Wanneer de lidstaat echter na de Raad aangeeft zich aan te willen sluiten bij een verklaring, wordt deze niet in de notulen opgenomen.
Voor de volledigheid hier de volledige relevante passage in het commentaar op het RvO van de Raad:
Statements in the Council minutes and items in the minutes relating to the adoption of the acts referred to in the first paragraph above are also made public by a Council or Coreper decision taken by a simple majority at the request of one of their members. Statements in the minutes must be made and communicated to all Council members, either orally or in writing, during the Council meeting. They cannot be made after the event.
In de regel worden Raadsconclusies gebruikt voor op zichzelf staande standpunten van de Raad die los staan van andere handelingen (eindproduct van de besluitvorming). Een verklaring is in de regel een standpunt bij een andere handeling (onderdeel van de besluitvorming). In het eerste geval dus een voorkeur voor conclusie, maar als het echt niet anders kan, kan een verklaring ook. Beide zijn politieke instrumenten die de Verdragen in deze vorm niet kennen. Juridisch geen wezenlijk verschil. Beide zijn niet bindend en beide worden aangenomen met consensus. Verder staat in JDR advies 15018/12 dat conclusies, en in de tweede plaats resoluties en verklaringen die geen verband houden met de vaststelling van een wetgevingshandeling, de normale uitdrukkingswijze van de Raad vormen wanneer deze uitdrukking niet besloten ligt in de uitoefening van de in de Verdragen toebedeelde bevoegdheden.
