Op deze pagina:
De EU-wetgeving inzake chemische stoffen moet waarborgen dat chemische stoffen worden geproduceerd en gebruikt op een wijze waarmee eventuele significante nadelige effecten op de menselijke gezondheid en het milieu zo veel mogelijk worden beperkt. Als onderdeel van de EU-doelstelling om de verontreiniging terug te brengen naar nul heeft de Europese Commissie op 14 oktober 2020 de strategie voor duurzame chemische stoffen gepubliceerd. De strategie is erop gericht de bescherming van burgers en het milieu te verbeteren en de innovatie voor veilige en duurzame chemische stoffen te bevorderen.
De verordening inzake registratie en beoordeling van en autorisatie en beperkingen ten aanzien van chemische stoffen (REACH) en de verordening betreffende de indeling, etikettering en verpakking van stoffen en mengsels (CLP) vormen de twee belangrijkste verordeningen inzake chemische stoffen. Die twee verordeningen worden hieronder behandeld. Daarnaast wordt aandacht besteed aan de POP-verordening.
Naar boven
Verordening 1907/2006 (REACH-verordening) is een verordening die werd vastgesteld om het milieu beter te beschermen tegen de gevaren die verbonden zijn aan chemische stoffen. De REACH-verordening is in beginsel van toepassing op alle chemische stoffen. Het gaat daarbij om stoffen die bij industriële processen worden gebruikt, maar ook stoffen die in alledaagse producten voorkomen (bijvoorbeeld: verf, meubels, kleren en schoonmaakmiddelen).
In de REACH-verordening zijn procedures vastgesteld voor het verzamelen en beoordelen van informatie over de eigenschappen en gevaren van stoffen. Bedrijven moeten hun chemische stoffen registreren en moeten daarbij samenwerken met andere bedrijven die dezelfde stof registreren. Het Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA) ontvangt de registraties en beoordeelt of ze aan de voorschriften voldoen. De nationale autoriteiten kunnen gevaarlijke stoffen verbieden indien de risico's niet beheersbaar zijn. Ook kunnen die autoriteiten besluiten om een bepaalde toepassing te beperken of hiervoor een voorafgaande vergunning verplicht te stellen.
Uit hoofde van verordening 1272/2008 (CLP-verordening) zijn fabrikanten, importeurs of downstreamgebruikers van stoffen of mengsels verplicht hun gevaarlijke chemische stoffen op passende wijze in te delen, te etiketteren en te verpakken alvorens ze in de handel te brengen. Eén van de hoofddoelstellingen van de CLP-verordening is om te bepalen of een stof of mengsel eigenschappen bezit die tot indeling als gevaarlijk leiden. In dit verband is indeling het uitgangspunt voor het kenbaar maken van gevaren.
Als een stof of mengsel is ingedeeld, moeten de geïdentificeerde gevaren kenbaar worden gemaakt aan de andere actoren in de toeleveringsketen, waaronder consumenten. Door middel van gevarenetikettering kan de gevarenindeling, met etiketten en veiligheidsinformatiebladen, kenbaar worden gemaakt aan de gebruikers van een stof of mengsel, om hen te wijzen op de aanwezigheid van een gevaar en de noodzaak om de bijbehorende risico's te beheren.
De CLP-verordening beschrijft gedetailleerde criteria voor de etiketteringselementen: pictogrammen, signaalwoorden en standaardzinnen voor gevaar, preventie, respons, bewaring en verwijdering voor elke gevarenklasse en -categorie. Ook beschrijft de CLP-verordening algemene verpakkingsnormen om de veilige levering van gevaarlijke stoffen en mengsels te waarborgen. Op 19 december 2022 heeft de Europese Commissie een voorstel gepresenteerd om de CLP-verordening te wijzigen.
Bij verordening 2019/1021 (de POP-verordening) is op EU-niveau uitvoering gegeven aan de verbintenissen die de EU is aangegaan in het kader van het Verdrag van Stockholm inzake persistente organische verontreinigende stoffen (2001), dat is goedgekeurd bij Besluit 2006/570, en in het kader van het Protocol inzake persistente organische verontreinigende stoffen bij het Verdrag van 1979 betreffende grensoverschrijdende luchtverontreiniging over lange afstand (het POP-procotol), dat is goedgekeurd bij Besluit 2004/259.
Persistente organische verontreinigende stoffen (POP's) zijn organische stoffen die lang in het milieu aanwezig blijven, zich ophopen in levende organismen en een risico vormen voor de volksgezondheid en het milieu. Chemische stoffen die als POP zijn geïdentificeerd, zijn bestrijdingsmiddelen, industriële chemische stoffen en onbedoelde bijproducten die zijn ontstaan tijdens industriële processen, afbraak of verbranding. De POP-verordening is gericht op de bescherming van de gezondheid van de mens en het milieu door middel van specifieke controlemaatregelen die:
In 2022 is de POP-verordening gewijzigd (verordening 2022/2400). De wijziging voorziet in een bijwerking van de concentratiegrenswaarden voor bepaalde stoffen of groepen van stoffen die zijn vastgesteld in de bijlagen IV en V bij de POP-verordening, waarmee wordt bepaald hoe afval dat POP's bevat, wordt behandeld, en met name of het kan worden gerecycled of moeten vernietigd.
Verordening 648/2004 (de detergentiaverordening) bevat de voorschriften waaraan detergentia moeten voldoen om in de EU in de handel te mogen worden gebracht. Producten die bijvoorbeeld worden beschouwd als detergentia zijn: hulppreparaten voor het wassen (bedoeld voor het weken, spoelen of bleken van kleding), wasverzachters en reinigingspreparaten (bedoeld voor allesreinigers voor huishoudelijk gebruik en/of andere oppervlaktereiniging). In 2019 heeft de evaluatie van de detergentiaverordening door de Commissie een aantal tekortkomingen en verbeterpunten aan het licht gebracht. Daarom heeft de Europese Commissie op 28 april 2023 een voorstel gepresenteerd om de detergentiaverordening te herzien.
Op 7 december 2023 heeft de Europese Commissie een voorstel voor een verordening inzake een gemeenschappelijk gegevensplatform voor chemische stoffen gepresenteerd. Het gemeenschappelijke dataplatform voor chemische stoffen zal bredere toegang bieden tot gegevens over chemische stoffen in het milieu en over de aanwezigheid en de risico's van chemische stoffen bij mensen, en zal het gebruik van die gegevens door overheidsinstanties tijdens de uitvoering van hun regelgevene taken en het vervullen van hun opdrachten aanmoedigen.
Het voorstel maakt onderdeel uit van een pakket maatregelen om de efficiëntie, doeltreffendheid, samenhang en transparantie van de veiligheidsbeoordelingen van chemische stoffen in verschillende onderdelen van de EU-wetgeving te verbeteren. Het pakket bestaat verder uit een voorstel voor een verordening om de samenwerking tussen EU-agentschappen op het terrein van chemische stoffen te verbeteren, en een voorstel voor een richtlijn om de wetenschappelijke en technische taken van het EU-agentschap voor chemische stoffen te herdefiniëren.
20-11-2024
Dankzij de nieuwe (CLP)-verordening wordt het gemakkelijker om nieuwe risico's van chemische stoffen op de markt te melden en kunnen de Commissie en andere betrokkenen sneller zicht krijgen op nieuwe schadelijke stoffen en ...
11-09-2024
Op prejudiciële vragen van twee Duitse rechters heeft het EU-Hof geoordeeld dat de nationale rechter, en niet het EU-Gerecht, bevoegd is te oordelen over een besluit tot uitvoering van een geldelijke verplichting van het ...
23-04-2024
De mededeling biedt de industrie en investeerders voorspelbaarheid wat betreft de productie van producten die onmisbaar zijn voor de groene en digitale transitie, gezondheid en defensie in de EU.
