Nauwere samenwerking is een vorm van gedifferentieerde integratie waarmee negen of meer lidstaten binnen de juridische kaders van de EU en met gebruik van de EU instellingen op een Europees gebied met elkaar kunnen samenwerken. Deze procedure is geïntroduceerd door het Verdrag van Amsterdam en is tot nu toe drie keer toegepast in de praktijk. De eerste toepassing van de nauwere samenwerkingsprocedure (NSP) had betrekking op het conflictenrecht bij echtscheidingen, de tweede op het EU-eenheidsoctrooi en de derde op de belasting van financiële transacties.
De nauwere samenwerkingsprocedure is geregeld in artikel 20 EU-Verdrag en de artikelen 326 tot en met 334 van het EU-Werkingsverdrag. Naast de algemene bepalingen om een nauwere samenwerking aan te gaan, bevatten de EU-verdragen bijzondere procedurebepalingen voor specifieke gebieden. Zie ook: bijzondere nauwere samenwerking
