C-263/18 Nederlands Uitgeversverbond et Groep Algemene Uitgevers

Prejudiciële hofzaak

Zie bijlage rechts voor de verwijzingsuitspraak, en klik hier voor het dossier van het Hof van Justitie (voor zover beschikbaar).

Termijnen: Motivering departement:    19 juni 2018
Schriftelijke opmerkingen:                    5 augustus 2018

Trefwoorden: auteursrecht;

Onderwerp:

-           Richtlijn 2001/29/EG van het Europees Parlement en de Raad van 22 mei 2001 betreffende de harmonisatie van bepaalde aspecten van het auteursrecht en de naburige rechten in de informatiemaatschappij;

Feiten:

NUV is een vereniging die ten doel heeft om de gezamenlijke belangen te behartigen van de Nederlandse uitgevers. GAU is een groepsvereniging van NUV en vertegenwoordigt binnen NUV de algemene uitgevers. Vier uitgeverijen hebben NUV en GAU volmachten verleend om hen in rechte te vertegenwoordigen ter bescherming en handhaving van de auteursrechten die aan hen in licentie zijn gegeven door auteurs van boeken. TK is houder van de website www…..nl. Op 24.06.2014 is TK via zijn website een online dienst gestart die bestond uit een virtuele marktplaats waarbij gebruikers een tweedehands e-book van een ander konden verkrijgen tegen betaling. NUV/GAU heeft bij dagvaarding van 01.07.2014 een kort geding procedure tegen TK aanhangig gemaakt bij de voorzieningenrechter. De voorzieningenrechter heeft in haar vonnis verwezen naar het Usedsoft-arrest en geoordeeld dat "niet met zekerheid kan worden gezegd wat de reikwijdte van het Usedsoft arrest is en of de betekenis van dit arrest zich ook uitstrekt tot de handel in e-books". Vanwege die onzekerheid heeft de voorzieningenrechter de vorderingen van NUV/GAU afgewezen. Tegen dit vonnis heeft NUV/GAU appèl ingesteld. Bij arrest van 20.01.2015 heeft het gerechtshof zich aangesloten bij het oordeel van de voorzieningenrechter. Het gerechtshof heeft TK wel een verbod opgelegd tot het aanbieden van een online dienst waarop illegaal gedownloade e-books kunnen worden verkocht. Tegen het arrest van het gerechtshof is geen cassatie ingesteld. Na het arrest heeft TK haar dienstverlening gewijzigd en vervangen door 'T Leesclub' waarbij TK niet langer als tussenpersoon optreedt maar zelf e-book-handelaar wordt binnen een besloten kring van leden. T Leesclub biedt aan haar leden tweedehands e-books tegen een bepaald bedrag aan. NUV/GAU vordert dat de rechtbank bij vonnis voor recht verklaart dat TK inbreuk maakt op de auteursrechten van de bij NUV/GAU aangesloten uitgevers en hun auteurs door het ter beschikking stellen en/of reproduceren van e-books.

Overweging:

Het antwoord op de vragen of het tegen betaling op afstand door middel van downloaden voor gebruik voor onbeperkte tijd ter beschikking stellen van een ebook al dan niet een distributiehandeling kan zijn in de zin van artikel 4(1) Auteursrechtrichtlijn of daarmee het distributierecht kan zijn uitgeput in de zin van artikel 4(2) is niet evident.

Prejudiciële vragen:

1. Dient artikel 4 lid 1 van de Auteursrechtrichtlijn aldus te worden uitgelegd dat onder "elke vorm van distributie onder het publiek van het origineel van hun werken of kopieën daarvan door verkoop of anderszins" als daar bedoeld mede is te verstaan het op afstand door middel van downloaden voor gebruik voor onbeperkte tijd ter beschikking stellen van e-books (zijnde digitale kopieën van auteursrechtelijk beschermde boeken) tegen een prijs waarmee de houder van het auteursrecht een vergoeding verkrijgt die overeenstemt met de economische waarde van de kopie van het hem toebehorende werk?

2. Indien vraag 1 bevestigend moet worden beantwoord, is het distributierecht met betrekking tot het origineel of kopieën van een werk als bedoeld in artikel 4 lid 2 van de Auteursrechtrichtlijn in de Unie uitgeput, wanneer de eerste verkoop of andere overdracht van dat materiaal, waaronder hier is te verstaan het op afstand door middel van downloaden voor gebruik voor onbeperkte tijd ter beschikking stellen van e-books (zijnde digitale kopieën van auteursrechtelijk beschermde boeken) tegen een prijs waarmee de houder van het auteursrecht een vergoeding verkrijgt die overeenstemt met de economische waarde van de kopie van het hem toebehorende werk, in de Unie geschiedt door de rechthebbende of met diens toestemming?

3. Dient artikel 2 van de Auteursrechtrichtlijn aldus te worden uitgelegd, dat een overdracht tussen opvolgende verkrijgers van het rechtmatig verkregen exemplaar waarvan het distributierecht is uitgeput, een toestemming voor de daar bedoelde reproductiehandelingen inhoudt, voor zover die reproductiehandelingen noodzakelijk zijn voor een rechtmatig gebruik van dat exemplaar en, zo ja, welke voorwaarden gelden daarbij?

4. Dient artikel 5 van de Auteursrechtrichtlijn aldus te worden uitgelegd dat de auteursrechthebbende zich niet meer kan verzetten tegen de voor een overdracht tussen opvolgende verkrijgers noodzakelijke reproductiehandelingen vari het rechtmatig verkregen exemplaar ter zake waarvan het distributierecht is uitgeput en, zo ja, welke voorwaarden gelden daarbij?

Aangehaalde (recente) jurisprudentie: UsedSoft v. Oracle International Corp. C-128/11; Ranks & Vasileviës v. Microsoft Corp. C-166/15.

Specifiek beleidsterrein: JenV