Commissie wil het humanitaire optreden van de EU versterken

Dit alles volgt uit de mededeling van de Commissie over het humanitaire optreden van de EU van 10 maart 2021.

Achtergrond

De EU is samen met haar lidstaten ’s werelds grootste donor van humanitaire hulp. Het gaat om 36 procent van de wereldwijde humanitaire hulp. Humanitaire hulp is een belangrijke pijler van het externe optreden van de EU en een centraal onderdeel van het vermogen van de EU om haar fundamentele waarden wereldwijd uit te dragen. 

De Commissie benadrukt in haar mededeling dat er bij humanitaire hulp een reeks uitdagingen speelt. De humanitaire behoeften in de wereld zijn volgens de Commissie – mede door de Covid-19-pandemie - groter dan ooit tevoren. Die toename wordt voornamelijk veroorzaakt door de opleving van statelijke conflicten in combinatie met de gevolgen van de klimaatverandering, milieuaantasting, wereldwijde bevolkingsgroei en falend bestuur. Ook staan fundamentele normen en beginselen wereldwijd steeds meer onder druk, waardoor hulpverlening moeilijker en gevaarlijker wordt.

In haar mededeling stelt de Commissie een reeks maatregelen voor om de verlening van humanitaire hulp te bespoedigen door de middelen voor humanitaire hulp uit te breiden, een gunstiger klimaat voor humanitaire partners te ondersteunen en de diepere oorzaken van humanitaire crises aan te pakken. Daarnaast vestigt de mededeling opnieuw de aandacht op het internationaal humanitair recht en bevat zij maatregelen om de klimaatverandering aan te pakken.

1. Het opzetten van een nieuwe capaciteit voor de Europese humanitaire respons

De Commissie wil een nieuwe capaciteit voor de Europese humanitaire respons opzetten om rechtstreeks te interveniëren in humanitaire crises. Deze capaciteit kan worden gebruikt wanneer traditionele mechanismen voor humanitaire hulpverlening via EU-partners mogelijk ondoeltreffend of ontoereikend zijn.

De capaciteit zal erop gericht zijn logistieke aspecten te faciliteren door middelen te bundelen en ervoor te zorgen dat zij gemakkelijker kunnen worden ingezet ter plaatse. Het zou daarbij volgens de Commissie onder meer kunnen gaan om logistieke beoordelingen, ondersteuning wanneer middelen voor het eerst worden ingezet, steun bij aanbestedingen en het aanleggen van voorraden en vervoer en/of distributie van hulpgoederen (waaronder Covid-19-vaccins).

De capaciteit zal functioneren in samenwerking met en in aanvulling op het EU-mechanisme voor civiele bescherming (zie het ECER-dossier over dit mechanisme). Tevens zal de capaciteit gebruik maken van de operationele ondersteuning van het EU-coördinatiecentrum voor respons in crisissituaties.

2. Opkomen voor de naleving van het internationaal humanitair recht

De Commissie geeft in haar mededeling aan dat strijdende partijen in conflictgebieden steeds vaker directe en vaak opzettelijke aanvallen uitvoeren op burgers, ziekenhuizen en scholen. Dergelijke aanvallen zijn in strijd met het internationale humanitaire recht. In 2019 kwamen volgens de Commissie wereldwijd 125 hulpverleners om het leven bij aanvallen op humanitaire hulpverleners. De EU zal de naleving van het internationaal humanitaire recht nog duidelijker centraal stellen in het externe optreden van de EU, onder meer door de volgende maatregelen:

• een coördinatiemechanisme voor het internationaal humanitair recht op EU-niveau opzetten om te zorgen voor een betere monitoring van schendingen van het internationaal humanitair recht in de wereld;
• ervoor blijven zorgen dat het internationaal humanitair recht volledig tot uiting komt in het sanctiebeleid van de EU, onder meer door humanitaire uitzonderingen op te nemen in de sanctieregelingen van de EU.

3. Diepere oorzaken van de crises aanpakken

De Commissie benadrukt in haar mededeling dat humanitaire hulp niet alleen de complexe onderliggende oorzaken van conflicten en andere crisissituaties kan oplossen. De EU zal haar inspanningen op het gebied van dringende humanitaire hulp opvoeren door nauw samen te werken met actoren op het gebied van ontwikkelingssamenwerking en vredesopbouw. Door een betere samenwerking tussen actoren op het gebied van humanitaire hulp, ontwikkelingssamenwerking en vredesopbouw kunnen de diepliggende oorzaken van crisis worden aangepakt en worden lange-termijn-oplossingen voor humanitaire noodsituaties bevordert.

Volgende stappen

De Commissie verzoekt de Raad en het Europees Parlement om de mededeling goed te keuren en om samen te werken aan de voorgestelde maatregelen die in de mededeling zijn opgenomen.

Meer informatie:

• Persbericht van de Europese Commissie
• ECER-dossier – Humanitaire hulp