EU verleent tijdelijke bescherming aan bepaalde personen die uit Oekraïne zijn gevlucht
Nieuwsbericht | 04-03-2022
Achtergrond
Tijdelijke bescherming is een crisismechanisme dat kan worden ingezet bij een massale toestroom van ontheemden. Doel ervan is ontheemden die niet kunnen terugkeren naar hun land van herkomst, onmiddellijk en collectief te beschermen, d.w.z. zonder dat er individuele aanvragen hoeven te worden onderzocht. Zo kan de druk op de nationale asielstelsels worden verlicht en hebben ontheemden overal in de EU dezelfde rechten: op verblijf, op toegang tot de arbeidsmarkt en huisvesting, op medische bijstand en op toegang tot onderwijs voor kinderen.
De massale toestroom van ontheemden wordt overeenkomstig artikel 5, lid 1 van richtlijn 2001/55 (hierna: Tijdelijke beschermingsrichtlijn) vastgesteld bij een (uitvoerings)besluit van de Raad, dat met gekwalificeerde meerderheid van stemmen wordt genomen op voorstel van de Commissie. Op 2 maart 2022 heeft de Commissie een voorstel voor een uitvoeringsbesluit van de Raad ingediend (zie het ECER-bericht hierover). Een dag later heeft de Raad dit voorstel unaniem aangenomen. Het gaat om uitvoeringsbesluit 2022/382 van de Raad (hierna: het besluit).
Inhoud van het besluit
De tijdelijke bescherming geldt in eerste instantie voor een periode van één jaar. Deze termijn kan automatisch worden verlengd met steeds 6 maanden tot maximaal één jaar. Daarna kan de Commissie de Raad voorstellen de tijdelijke bescherming met nog eens een jaar te verlengen. Als een veilige en duurzame terugkeer naar Oekraïne weer mogelijk is, kan zij ook voorstellen de tijdelijke bescherming te beëindigen.
Oekraïense onderdanen genieten tijdelijke bescherming indien zij vóór of op 24 februari 2022 in Oekraïne woonden. Hetzelfde geldt voor onderdanen van derde landen en staatlozen die in Oekraïne internationale bescherming genieten, en hun gezinsleden. Voor onderdanen van derde landen die vóór of op 24 februari in Oekraïne verbleven op basis van een permanente verblijfsvergunning en die niet veilig terug kunnen naar hun land van herkomst geldt ofwel de tijdelijke bescherming, ofwel passende bescherming krachtens de toepasselijke nationale wetgeving.
De lidstaten kunnen daarnaast nog tijdelijke bescherming bieden aan bijvoorbeeld onderdanen van derde landen die legaal in Oekraïne verblijven en die niet veilig terug kunnen naar hun land van herkomst, of aan Oekraïners die niet lang vóór 24 februari zijn gevlucht of die zich net voor die datum op het grondgebied van de EU bevonden, bijvoorbeeld voor vakantie of werk.
Het besluit bepaalt verder dat de Commissie de samenwerking en informatie-uitwisseling tussen de lidstaten coördineert. Zij zal daartoe met name overzicht houden over de opvangcapaciteit per lidstaat en kijken waar er eventueel extra steun nodig is. Tot slot kunnen de lidstaten operationele ondersteuning vragen van EU-agentschappen als Frontex, het EU-Asielagentschap en Europol.
Meer informatie:
