Europese Commissie stelt voor om tijdelijke bescherming te verlenen aan bepaalde personen die uit Oekraïne zijn gevlucht

Achtergrond

De richtlijn tijdelijke bescherming (richtlijn 2001/55) is specifiek bedoeld om onmiddellijk bescherming te bieden aan personen die dat nodig hebben en om te voorkomen dat de asielstelsels van de lidstaten worden overstelpt.

Sinds het Russische leger Oekraïne is binnengevallen, zijn meer dan 650.000 mensen gevlucht naar naburige EU-landen. Om aan deze situatie het hoofd te kunnen bieden heeft de Europese Commissie op 2 maart 2022 een voorstel voor een uitvoeringsbesluit van de Raad gepresenteerd. Met dit voorstel wordt beoogd de toepassing van de richtlijn tijdelijke bescherming te activeren en overeenkomstig artikel 5 van die richtlijn de voornaamste elementen uiteen te zetten, waaronder een omschrijving van de specifieke groepen personen op wie de tijdelijke bescherming van toepassing zou moeten zijn en de datum waarop de tijdelijke bescherming ingaat.

Inhoud van het voorstel

Groepen personen op wie de tijdelijke bescherming van toepassing is

De Commissie stelt voor om het recht op tijdelijke bescherming in de hele Europese Unie te verlenen aan Oekraïense onderdanen en andere vaste inwoners van Oekraïne, evenals hun familieleden, die door het conflict zijn ontheemd. Ook niet-Oekraïense onderdanen en staatlozen die legaal in Oekraïne verblijven en niet naar hun land of regio van herkomst kunnen terugkeren, zoals asielzoekers of personen die internationale bescherming genieten, evenals hun familieleden, moeten bescherming krijgen in de EU. Deze bescherming geldt niet voor personen die korte tijd legaal in Oekraïne verblijven en veilig naar hun land van herkomst kunnen terugkeren. Zij mogen op weg naar dat land van herkomst wel door de EU reizen.

Reikwijdte van de tijdelijke bescherming

Personen op wie de tijdelijke bescherming van toepassing is, kunnen onder meer aanspraak maken op de volgende rechten:

• Het recht om een verblijfstitel te ontvangen;
• Het recht om in loondienst of als zelfstandige te werken;
• Het recht op een fatsoenlijk onderkomen (huisvesting)’
• Het recht op sociale bijstand, financiële ondersteuning en medische zorg;
• Het recht van kinderen jonger dan 18 jaar om onder dezelfde voorwaarden als onderdanen van een EU-land onderwijs te kunnen ontvangen.

Rol van EU-agentschappen

De Commissie moet samenwerken met het Europees Grens- en kustwachtagentschap (Frontex), het Asielagentschap van de Europese Unie en het Agentschap van de Europese Unie voor samenwerking op het gebied van rechtshandhaving (Europol) om ervoor te zorgen dat de situatie voortdurend wordt gemonitord en geëvalueerd. Bovendien moeten het Europees Grens- en kustwachtagentschap (Frontex), het Asielagentschap van de Europese Unie en Europol de lidstaten die hen om bijstand hebben verzocht, operationele ondersteuning verlenen om hen te helpen het hoofd te bieden aan de situatie.

Duur van de tijdelijke bescherming

Overeenkomstig de richtlijn tijdelijke bescherming moet de duur van de tijdelijke bescherming één jaar bedragen en kan zij, tenzij de bescherming anderszins wordt beëindigd, automatisch worden verlengd met perioden van zes maanden, met een maximum van één jaar.

In het kader van haar monitoringtaak kan de Commissie, overeenkomstig artikel 6 van de richtlijn tijdelijke bescherming, op elk moment bij de Raad een voorstel indienen tot beëindiging van de tijdelijke bescherming, wanneer de situatie in Oekraïne zodanig is dat de personen aan wie tijdelijke bescherming is verleend, veilig en duurzaam kunnen terugkeren.

Meer informatie:

• ECER-dossier – Tijdelijke beschermingsrichtlijn
• ECER-pagina – Conflict Oekraïne-Rusland: EU-ontwikkelingen