Europese Commissie deelt observaties over ingediende Nationaal Strategisch Plan (NSP) voor het nieuwe Gemeenschappelijke Landbouwbeleid (GLB)

Minister Staghouwer van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) heeft de Tweede Kamer op 5 april geïnformeerd (zie kamerbrief) over de reactie (observatiebrief) van de Europese Commissie van 31 maart. Ook licht de Minister de Kamer in over de manier waarop hij op de observatiebrief zal reageren.

De observatiebrief aan Nederland is nog niet openbaar gemaakt door de Commissie zelf. De Minister geeft in de kamerbrief aan dat de observatiebrief momenteel alleen in het Engels beschikbaar is en de Commissie heeft aangegeven dit document ook naar het Nederlands te vertalen. De verwachting is dat die vertaling rond 14 april beschikbaar zal komen en dan ook naar de kamer gezonden zal worden.

De reactie van de Commissie volgde op het door Nederland indienen van het GLB-NSP 2023-2027 op 29 december 2021. Het GLB-NSP moet door de Europese Commissie worden goedgekeurd voordat het herziene GLB per 1 januari 2023 in werking kan treden.

In de Landbouw- en Visserijraad van 21 maart 2022 werd ook gesproken over de voortgang van het beoordeling van de Strategische Plannen van lidstaten voor het nieuwe GLB. Daarbij gaf de Europese Commissie al aan dat de plannen van de lidstaten op punten nog aanpassing behoeven.

In de Kamerbrief geeft Minister Staghouwer aan dat de Commissie de focus op de groene doelen van het Nederlandse GLB-NSP waardeert en de overheveling van budget van het Europees Garantiefonds voor de Landbouw naar het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling verwelkomt. Deze overheveling staat in dienst van de transitie naar een meer duurzame landbouw.

Een andere rode draad uit de observatiebrief is volgens de Minister dat de Commissie om meer informatie vraagt. Met name ten aanzien van de aansluiting van het GLB op het nationale beleid van Nederland. De Commissie wil hiermee meer inzicht krijgen in de interactie tussen het GLB-NSP en de inzet uit het Coalitieakkoord van 15 december 2021. De Commissie constateert dat er met het Klimaat en Transitiefonds en het Nationaal Programma Landelijk Gebied uit het Coalitieakkoord substantieel meer nationaal budget beschikbaar is om de uitdagingen in de landbouw aan te pakken. De Commissie vindt dat deze fondsen en het GLB-NSP elkaar zouden moeten versterken. Daarom vraagt de Commissie of Nederland de interactie tussen de nationale inzet en het GLB-NSP verder kan toelichten. De Minister geeft aan dat bij indiening van het plan op 29 december (twee weken na publicatie van het Coalitieakkoord) een goed overzicht van voorgenomen beleid nog niet beschikbaar was. Maar met het verschijnen van het kamerstuk over de hoofdlijnen voor de gecombineerde aanpak van natuur, water en klimaat in het landelijk gebied en van bredere stikstofbeleid (van 1 april 2022) is het volgens de Minister wel mogelijk om het GLB-NSP op dit punt te actualiseren.

Verder geeft de Commissie aan het GLB-NSP niet stevig genoeg te vinden ten aanzien van de zogeheten ‘result indicators’. Deze indicatoren leggen de link tussen een interventie en het doel van die interventie. Ze zijn bedoeld om voortgang te monitoren. Er zijn volgens de Commissie meer indicatoren nodig en ook een uitgebreidere argumentatie over die indicatoren. De Minister  benadrukt in de kamerbrief dat een meer doelgericht GLB-NSP vereist dat er keuzes worden gemaakt in de te hanteren indicatoren. Het GLB kan immers niet voor alle doeleinden worden ingezet. Bovendien heeft Nederland gekozen voor een vereenvoudigd systeem waarbij elke behoefte zoals die volgt uit de Sterkte-zwakteanalyse (SWOT) gekoppeld wordt aan één interventie en één streefcijfer. Nederland wil op nationaal niveau meer monitoren en niet alles opnemen in de verantwoordingssystematiek naar de Europese Commissie. Het toepassen van meer streefcijfers zal aantonen dat onze voorgestelde maatregelen vrijwel altijd aan meer doelen bijdragen, maar zal de uitvoering en verantwoording ook complexer maken. De Minister wil daarom in de gesprekken met de Commissie de komende periode aandacht geven aan de zorgen in Nederland ten aanzien van de uitvoerbaarheid en complexiteit van het systeem.

De Minister geeft aan dat de ontvangst van observatiebrief van de Commissie een eerste stap is in het onderhandelingsproces over de goedkeuring van het GLB-NSP. De appreciatie van de Minister van de bevindingen van de Europese Commissie, waar stakeholders ook bij zullen worden betrokken, zal in mei aan de Kamer worden toegezonden en met de Commissie worden gedeeld. Op basis van die appreciatie worden de verdere onderhandelingen met de Europese Commissie gevoerd. De appreciatie zal, gelet op de mededeling van de Europese Commissie (COM(2022) 133 final) ook aandacht besteden aan voedselzekerheid en het versterken van de weerbaarheid van voedselsystemen (zie ook dit ECER-bericht).

De Minister zet in op een zo spoedig mogelijke goedkeuring van het GLB-NSP, met als doel een tijdige implementatie van het GLB.

Meer informatie:

Bericht Rijksoverheid
Rijksoverheid- GLB
ECER-dossier: Landbouw