Europese Commissie doet voorstel om greenwashing en misleidende milieuclaims tegen te gaan

Het gaat om het voorstel van de Europese Commissie van 22 maart 2023 voor een richtlijn betreffende nieuwe regels voor de staving van groene claims (COM (2023) 166 (EN). Tegelijk bracht de Commissie ook een Q&A uit over het voorstel en een factsheet (zie ook de website van de Commissie). Het voorstel kwam tegelijk uit met het voorstel voor een richtlijn betreffende gemeenschappelijke regels ter bevordering van de reparatie van goederen (zie dit ECER-bericht).

Uit een studie van de Commissie uit 2020 bleek dat 53,3 procent van de onderzochte milieuclaims in de EU vaag, misleidend of ongegrond bleek te zijn en dat 40 procent niet onderbouwd was. Het gebrek aan gemeenschappelijke regels voor bedrijven die vrijwillige groene claims maken, leidt tot “greenwashing” en creëert een ongelijk speelveld op de EU-markt, ten nadele van echt duurzame ondernemingen.

Betrouwbare, vergelijkbare en verifieerbare informatie voor de consument
Volgens het voorstel moeten ondernemingen die ervoor kiezen een “groene claim” te maken over hun producten of diensten, minimumnormen in acht nemen voor de wijze waarop zij deze beweringen  staven  en hoe zij hierover  communiceren . Het voorstel  is gericht op   expliciete claims die worden gedaan , zoals bijvoorbeeld: “oceaanvriendelijke zonnebrandcrème”.

Het voorstel pakt ook de wildgroei aan labels en nieuwe overheids- en particuliere  milieulabels  aan. Het bestrijkt alle vrijwillige claims over de milieueffecten, de aspecten of de prestaties van een product, een dienst of de handelaar zelf.  Claims die onder bestaande EU-regels vallen , zoals de EU-milieukeur of het logo voor biologische levensmiddelen,  worden echter uitgesloten  omdat de huidige wetgeving al waarborgt dat deze gereguleerde claims betrouwbaar zijn. Claims die onder  toekomstige  EU-regelgeving vallen, zullen om dezelfde reden worden uitgesloten. 

Voordat ondernemingen een van de onder het voorstel vallende “groene claims” maken, moet die claim  onafhankelijk worden geverifieerd  en  met wetenschappelijk bewijs worden gestaafd . Onderdeel van die wetenschappelijke analyse is dat bedrijven de milieueffecten die daadwerkelijk  relevant  zijn voor hun product moeten identificeren en  eventuele afwegingen van voor- en nadelen in kaart moeten brengen .

Duidelijke en geharmoniseerde regels en labels
Het voorstel bevat v erscheidene regels die moeten zorgen dat over de claims  ondubbelzinnig wordt gecommuniceerd . Claims of labels waarin gebruik wordt gemaakt van  geaggregeerde scores  voor het totale milieueffect van het product zijn niet langer toegestaan, tenzij dergelijke scores in EU-regels zijn vastgesteld. Indien producten of organisaties met andere worden vergeleken,  moeten die vergelijkingen worden gebaseerd op gelijkwaardige informatie en gegevens .

Het voorstel reguleert  milieulabels .  Momenteel bestaan ten minste 230 verschillende labels en hetgeen kan leiden tot  verwarring en wantrouwen bij de consument . Om de wildgroei van dergelijke labels tegen te gaan, mogen overheden geen nieuwe labelingsregelingen meer vaststellen, tenzij ze op EU-niveau worden ontwikkeld. Nieuwe particuliere regelingen zullen een grotere milieuambitie moeten tonen dan de bestaande regelingen en een voorafgaande goedkeuring moeten krijgen. Er zijn gedetailleerde regels voor milieulabels in het algemeen; deze moeten betrouwbaar en transparant zijn, onafhankelijk worden gecontroleerd en regelmatig worden herzien.

Het voorstel voor de richtlijn inzake groene claims zal nu volgens de gewone wetgevingsprocedure moeten worden goedgekeurd door het Europees Parlement en de Raad. 

Meer informatie
Persbericht Europese Commissie
ECER-dossier : Klimaat en Milieu- Circulaire economie