Europese Commissie presenteert een voorstel tot herziening van de richtlijn Europese ondernemingsraden

Achtergrond

Richtlijn 2009/38 beoogt het recht op informatie en raadpleging van de werknemers in ondernemingen met een communautaire dimensie en concerns met een communautaire dimensie te verbeteren (zie artikel 2 lid 1 van richtlijn 2009/38 voor een omschrijving van de begrippen ‘onderneming met een communautaire dimensie’ en ‘concern met een communautaire dimensie’). Dit wordt bereikt door de oprichting van een Europese ondernemingsraad (EOR) of andere adequate procedures.

De evaluatie van richtlijn 2009/38 in 2018 bevestigde de toegevoegde waarde van de richtlijn en de verbeteringen in de kwaliteit en reikwijdte van de informatie voor werknemers. In het evaluatieverslag werden ook een aantal tekortkomingen gesignaleerd. Met name de geringe oprichting van nieuwe EOR’s, het feit dat de raadpleging van EOR’s soms niet doeltreffend is, obstakels voor de toegang van EOR’s tot de rechter en een gebrek aan doeltreffende rechtsmiddelen en doeltreffende en afschrikkende sancties in sommige EU-lidstaten.

Op 24 januari 2024 presenteerde de Europese Commissie een voorstel voor een herziening van de EOR-richtlijn. Het voorstel beoogt de tekortkomingen van de richtlijn aan te pakken en daardoor het kader voor informatie en raadpleging van werknemers op transnationaal niveau te verbeteren.

Inhoud van het voorstel

De belangrijkste wijzigingen die de Commissie voorstelt zijn:

• Gelijke rechten toekennen aan werknemers van multinationale ondernemingen die actief zijn in de EU/EER om de instelling van een nieuwe EOR aan te vragen: vrijstellingen van de huidige richtlijn zullen worden geschrapt, waardoor 5,4 miljoen werknemers in 320 multinationale ondernemingen met reeds bestaande overeenkomsten kunnen verzoeken om de instelling van een EOR;
• Verduidelijking van de definitie van transnationale aangelegenheden: ervoor zorgen dat EOR's de werkzaamheden van de nationale informatie- en raadplegingsorganen aanvullen en dat er geen sprake is van overlapping. Een duidelijke definitie is van cruciaal belang om te bepalen wanneer EOR's moeten worden geraadpleegd en geïnformeerd;
• Ervoor zorgen dat werknemers in multinationale ondernemingen tijdig en zinvol worden geraadpleegd over kwesties die hen aangaan;
• EOR-leden moeten een met redenen omkleed antwoord op hun advies ontvangen voordat de directie van de vennootschap een besluit neemt over transnationale aangelegenheden;
• Wanneer het management van de onderneming vertrouwelijkheid aanvoert als reden om het verder delen van informatie te beperken of informatie over transnationale aangelegenheden niet openbaar te maken, dan moet het dit motiveren;
• Ervoor zorgen dat EOR's over de nodige capaciteit beschikken om hun werk te doen: In EOR-overeenkomsten moeten de toegewezen financiële en materiële middelen worden gespecificeerd, bijvoorbeeld met betrekking tot deskundigen, juridische kosten en opleiding;
• Verbetering van het evenwicht tussen vrouwen en mannen: wanneer over een EOR-overeenkomst (opnieuw) wordt onderhandeld, moeten bepalingen worden vastgesteld om, voor zover mogelijk, een evenwichtige samenstelling tot stand te brengen wat vrouwen en mannen betreft. Dit omvat een vereiste om actief te streven naar het evenwicht tussen vrouwen en mannen in bijzondere onderhandelingsgroepen. Dit zijn tijdelijke groepen van werknemersvertegenwoordigers die met de onderneming onderhandelen over een EOR-overeenkomst;
• Verbetering van de toegang tot rechtsmiddelen: De lidstaten moeten de Commissie in kennis stellen van de wijze waarop EOR's gerechtelijke en, in voorkomend geval, administratieve procedures kunnen inleiden. De lidstaten zijn ook verplicht doeltreffende, afschrikkende en evenredige sancties op te leggen om de richtlijn te handhaven.

Meer informatie:

• Persbericht van de Europese Commissie
• ECER-dossier – Informatie en raadpleging van werknemers
• ECER-bericht - Europese Commissie start raadpleging over herziene richtlijn inzake de instelling van een Europese Ondernemingsraad (13 april 2023)