Europese Commissie presenteert najaarspakket van het Europees Semester 2022

Achtergrond
Het Europees Semester (zie hier de ECER-informatie) betreft een cyclus voor de coördinatie van het beleid inzake economie, begroting, werkgelegenheid en sociale zaken in de Europese Unie. Het Semester speelt ook een rol in de herstelfase na de coronapandemie en bij het bevorderen van de groene en de digitale transitie in de EU. De beleidsprioriteiten worden de laatste jaren gestructureerd rond vier dimensies van duurzame mededinging en in overeenstemming met de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen.

De faciliteit voor herstel en veerkracht vormt de kern van NextGenerationEU (zie daarover ook dit ECER-dossier ). Het NextGenerationEU fonds omvat 723,8 miljard euro aan leningen en subsidies ter ondersteuning van hervormingen en investeringen door de EU-landen. Deze middelen moeten de economische en sociale gevolgen van de pandemie verzachten en de Europese economieën en samenlevingen duurzamer en veerkrachtiger maken en beter voorbereiden op de uitdagingen en kansen van de groene en de digitale transitie. 

Het gepresenteerde najaarspakket bouwt voort op de  economische najaarsprognose 2021 . Tegelijk met het najaarspakket presenteerde de Commissie tevens een Vragen en antwoorden overzicht .
  
De Europese Commissie heeft de Eurogroep en de Raad verzocht om het gepresenteerde pakket te bespreken en om de voorgelegde richtsnoeren te bekrachtigen. Daarnaast hoopt de Commissie op een constructieve dialoog met het Europees Parlement over de inhoud van dit pakket en over de volgende stappen in de cyclus van het Europees Semester.

Jaarlijkse duurzame-groeianalyse
De Mededeling betreffende de jaarlijkse duurzame-groeianalyse (EN) van dit jaar stelt een ambitieuze agenda voor 2022 voor. De agenda moet de EU van crisisbeheersing naar een duurzaam en billijk herstel voeren, waarmee de economische veerkracht van de EU versterkt. De analyse geeft ook aan hoe de Europese faciliteit voor herstel en veerkracht

- de kern van NextGenerationEU- dieper in de nieuwe cyclus van het Europees semester zal worden geïntegreerd. Daarmee kan synergie tussen processen worden gecreëerd en onnodige administratieve rompslomp voor de lidstaten worden voorkomen. In de groeianalyse wordt ook bepaald hoe de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen verder worden geïntegreerd in het Europees semester, zodat hierover in alle lidstaten een volledig bijgewerkte en consequente rapportering gebeurt.

Met een budget van 723,8 miljard euro in subsidies en leningen speelt de  faciliteit voor herstel en veerkracht  een centrale rol. De Commissie heeft tot nu toe 22 nationale plannen voor herstel en veerkracht bekrachtigd en de Raad heeft die allemaal goedgekeurd. Daarmee is sinds augustus 2021 52,3 miljard euro aan voorfinanciering voor 17 lidstaten vrijgemaakt. De door de Raad goedgekeurde plannen belopen in totaal 291 miljard euro aan subsidies en 154 miljard euro aan leningen. De aandacht verschuift nu naar de feitelijke uitvoering van de herstelplannen.

De voorfinanciering door de faciliteit voor herstel en veerkracht begint al een waardevolle bijdrage te leveren aan de vier dimensies van duurzame mededinging die de jaarlijkse duurzame-groeianalyse omschrijft namelijk milieuduurzaamheid, productiviteit, billijkheid en macro-economische stabiliteit.

De Commissie vraagt de lidstaten ervoor te zorgen dat hun hervormingen en investeringen de prioriteiten van de jaarlijkse duurzame-groeianalyse weerspiegelen.

Adviezen over de ontwerpbegrotingsplannen van de lidstaten van de eurozone
De  adviezen van de Commissie over de ontwerpbegrotingsplannen voor 2022  (EN) zijn gebaseerd op de aanbevelingen van de Raad van juni 2021 voor het begrotingsbeleid. De algemene ontsnappingsclausule van het stabiliteits- en groeipact blijft in 2022 van toepassing.

In de Mededeling over de ontwerpbegrotingsplannen 2022 (EN) volgt een analyse van de Commissie over de ontwerpbegrotingsplannen voor 2022 die zijn ingediend door de eurozone lidstaten en over de algehele begrotingssituatie in de eurozone.

Zo blijkt dat de lidstaten de tijdelijke noodmaatregelen afbouwen en de steunmaatregelen steeds meer richten op duurzaam en inclusief herstel. Subsidies uit de faciliteit voor herstel en veerkracht zijn in 2022 goed voor 24 procent van alle herstelmaatregelen. Subsidies uit de faciliteit voor herstel en veerkracht worden vervroegd beschikbaar gesteld: de lidstaten geven naar verwachting meer dan 40 procent van het totale bedrag aan toegekende subsidies uit, zonder te wachten op het uitkeringsbesluit over het behalen van mijlpalen en doelstellingen. Nationaal gefinancierde investeringen blijven in 2022 in alle lidstaten geheel of grotendeels in stand, zoals de Raad had aanbevolen. De lidstaten van de eurozone plannen voor 2020-2022 meer uitgaven.

Beleidsaanbeveling voor de eurozone en verslag over het waarschuwingsmechanisme
De  aanbeveling over het economisch beleid van de eurozone  (EN) bevat advies op maat aan de lidstaten over onderwerpen die van invloed zijn op de werking van de eurozone als geheel. De lidstaten moeten, individueel en collectief binnen de Eurogroep, in 2022-23 hun nationaal begrotingsbeleid blijven inzetten en coördineren met het oog op doeltreffend duurzaam herstel. Zij moeten in 2022 hun gematigd ondersteunend begrotingsbeleid voortzetten en begrotingsmaatregelen geleidelijk ombuigen naar investeringen ter bevordering van een veerkrachtig en duurzaam herstel. Tevens wordt erop aangedrongen om in de arbeidsmarkten van noodmaatregelen over te stappen naar herstelmaatregelen door een doeltreffend actief arbeidsmarktbeleid. Lidstaten van de eurozone moeten hun begrotingsbeleid flexibel houden om te kunnen reageren wanneer de pandemie weer opkomt. Een voorzichtig begrotingsbeleid, schulden draaglijk houden, en tegelijk investeringen verhogen zijn aanbevelingen. Voorts is het belangrijk de bankenunie te voltooien, de internationale rol van de euro te versterken en een digitale euro tot stand te brengen.

Het  waarschuwingsmechanismeverslag  (EN) is een screeninginstrument om mogelijke macro-economische onevenwichtigheden op te sporen. Uit het waarschuwingsmechanismeverslag van dit jaar blijkt dat diepgaande evaluaties vereist zijn voor 12 lidstaten, waaronder Nederland. Deze lidstaten waren al eerder onderworpen aan een dergelijke diepgaande evaluatie. Er werden toen onevenwichtigheden vastgesteld, ook voor Nederland. In de nieuwe diepgaande evaluaties worden de ernst en de evolutie ervan, evenals de beleidsrespons van de lidstaten geanalyseerd, worden eerdere beoordelingen geactualiseerd en wordt nagegaan wat er nog moet worden gedaan.

Voor Roemenië, Griekenland, Cyprus, Ierland, Portugal en Spanje worden nog separate maatregelen aangekondigd in het kader van buitensporige tekorten dan wel schulden.

Voorstel voor een gezamenlijk verslag over de werkgelegenheid
Het voorstel voor een  gezamenlijke verslag over de werkgelegenheid  (EN) laat zien dat de arbeidsmarkt zich herstelt, hoewel de werkgelegenheid nog niet terug is op het niveau van vóór de crisis. Met name jongeren, werknemers in atypische arbeidsvormen, zelfstandigen en onderdanen van landen buiten de EU hebben gevolgen ondervonden. In sommige sectoren is sprake van een tekort aan arbeidskrachten en tegelijkertijd zorgen de groene en de digitale transitie ook weer voor nieuwe banen.

Actieve arbeidsmarktmaatregelen, en met name steun voor de overstap naar een andere baan, zijn van bijzonder belang. Deelname aan volwassenenonderwijs en zorgen dat mensen over de vaardigheden beschikken die nodig zijn voor de arbeidsmarkt van de toekomst eveneens. De sociale voorzieningen spelen een belangrijke rol. Uit het gezamenlijke verslag blijkt dat er toch in veel landen leemten blijven in de sociale bescherming, met name voor atypische werknemers en zelfstandigen. De analyse in het gezamenlijk verslag over de werkgelegenheid van 2022 is gebaseerd op het herziene sociale scorebord dat de monitoring van 18 van de 20 beginselen van de  Europese pijler van sociale rechten  ondersteunt (zie ook dit ECER-bericht). Hiermee kunnen de voornaamste problemen inzake werkgelegenheid en op sociaal gebied uitvoerig worden geëvalueerd. De EU-leiders hebben op de sociale top in Porto in mei 2021 het actieplan voor de Europese pijler van sociale rechten bekrachtigd. De  drie EU-kerndoelen  inzake werkgelegenheid, vaardigheden en armoedebestrijding tegen 2030 zijn nu in het gezamenlijk verslag over de werkgelegenheid geïntegreerd.

Meer informatie: 
Persbericht Europese Commissie
ECER-dossier : Begroting