Europese Commissie publiceert het Werkprogramma voor 2023
Nieuwsbericht | 21-10-2022
Het werkprogramma 2023 genaamd “Een standvastige en eendrachtige Unie” (EN; nog niet in Nederlandstalige versie beschikbaar) werd op 18 oktober gepresenteerd en is (inclusief vijf bijlagen en twee factsheets) (EN) in te zien via de website van de Europese Commissie over het werkprogramma. Het Werkprogramma biedt lidstaten inzicht in welke voorstellen de Commissie komend jaar voornemens is in te gaan dienen. Het programma bouwt voort op de zes ambities van de Commissie, die eerder ook al door de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula Von der Leyen, werden gepresenteerd in het kader van de politieke beleidslijnen van de Commissie en de eerdere State of the Union toespraak van september 2022 (zie ook dit ECER-bericht en de website van de Commissie over de prioriteiten 2019-2024).
Met de initiatieven in het Werkprogramma 2023 beoogt de Commissie om de bevolking en het bedrijfsleven te helpen, door bijvoorbeeld een verlaging van de energieprijzen, het veiligstellen van de voor de industriële concurrentiekracht en voedselzekerheid belangrijke voorraden of met een versterking van de sociale markteconomie. Ook geven een aantal initiatieven uitvoering aan de uitkomsten van de Conferentie over de toekomst van Europa. De nieuwe generatie burgerpanels zullen een rol gaan spelen in de beleidsvorming van de Commissie op bepaalde belangrijke gebieden, waarbij de eerste burgerpanels zullen gaan over voedselverspilling, leermobiliteit en virtuele werelden.
Inhoud van het werkprogramma 2023 Het werkprogramma bevat diverse voorstellen op het gebied van de volgende zes ambities.
Met het voortgaan van de oorlog van Rusland tegen Oekraïne zal de Commissie begin 2023 onder meer met voorstellen komen voor een ingrijpende hervorming van de elektriciteitsmarkt van de EU, waaronder een ontkoppeling van de elektriciteits- en gasprijzen. Om de groene waterstofeconomie snel op te schalen, komt de Commissie met een voorstel om een nieuwe Europese Waterstofbank op te richten, die 3 miljard euro gaat investeren in de ontwikkeling van een markt voor waterstof.
In 2023 onderneemt de Commissie ook actie om afval en de milieugevolgen van afval te beperken, met een nadruk op het tegengaan van voedselverspilling en textielafval (een van de thema’s vanuit de Conferentie over de toekomst van Europa). Ook zal de Commissie zich buigen over de dierenwelzijnswetgeving van de EU.
Omdat strategische afhankelijkheid nu en in de toekomst een bedreiging vormt, komt de Commissie in 2023 met voorstellen voor EU-maatregelen die zorgen dat een voldoende en gediversifieerd aanbod van grondstoffen die van kritiek belang zijn voor de Europese digitale en economische weerbaarheid, beschikbaar blijft.
Op het gebied van de EU-interne markt wil de Commissie de significante voordelen van die markt in 2023 beter voor het voetlicht brengen. Ook brengt de Commissie in kaart welke uitvoeringslacunes er nog zijn, en een aanpak daarvoor voorstellen. De herziening van EU-regelgeving voor betalingsachterstanden moet in tijden van economische onzekerheid leiden tot minder rompslomp voor het mkb. Het bedrijfsleven in de interne markt moet baat hebben bij het initiatief om het gebruik van digitale instrumenten en processen in het vennootschapsrecht verder uit te breiden en te verbeteren door administratieve en gerechtelijke procedures te vereenvoudigen.
In 2023 zal de Commissie een voorstel voor een gemeenschappelijke Europese ruimte voor mobiliteitsgegevens doen om de digitalisering van de mobiliteitssector te bevorderen. EU-regelgeving voor de hyperloop moet helpen bij nieuwe mobiliteitsoplossingen.
Vanuit de input van de Conferentie over de toekomst van Europa zal de Commissie haar economische aansturing evalueren om ervoor te zorgen dat deze het gewenste effect blijft sorteren. Om de begroting van de Unie vanwege de huidige urgente problemen verder te versterken, wordt een tussentijdse evaluatie van de EU-begroting 2021-2027 verricht en een tweede reeks nieuwe eigen middelen gepresenteerd. Hierbij wordt voortgebouwd op het voorstel voor één reeks belastingregels voor zakendoen in Europa.
Om de gemeenschappelijke munt van de Unie klaar te maken voor het digitale tijdperk, zal een voorstel worden gedaan met de grondslagen van een digitale euro vóór de mogelijke uitgifte ervan door de Europese Centrale Bank.
Gezien de sociale problemen die zijn ontstaan door de coronapandemie en de oorlog in Oekraïne, zullen ter versterking van de sociale weerbaarheid van Europa de regels voor kwaliteitsstages geactualiseerd worden om kwesties als eerlijke beloning en toegang tot sociale bescherming aan te pakken.
Het werkprogramma 2023 is vastgesteld in tijden van grote economische onzekerheid. Daarom wil de Commissie het na de winter eventueel opnieuw bekijken, met name voor maatregelen met invloed op het concurrentievermogen.
De Commissie geeft aan dat de oorlog in Oekraïne bewijst dat de EU-inspanningen op het gebied van veiligheid en defensie moeten worden opgevoerd. Om de EU-belangen, de democratische beginselen en vrede en stabiliteit te verdedigen, presenteert de Commissie in 2023 een EU-ruimtestrategie voor veiligheid en defensie en een nieuwe EU-strategie voor maritieme veiligheid. Ook voorziet het programma in een actualisatie van het sanctie-instrumentarium en de opname van het onderdeel corruptie daarin.
Het programma kondigt een nieuwe agenda voor het aanhalen van de EU- banden met Latijns-Amerika en het Caribisch gebied aan. Ook de samenwerking tussen EU en kandidaat-lidstaten van de Westelijke Balkan en met Oekraïne, Moldavië en Georgië hebben een plek in het werkprogramma, gelet op hun toekomstige toetreding tot de Unie.
Met slechts 15 procent van de jongeren die in een ander EU-land heeft gestudeerd, een opleiding heeft gehad of stage heeft gelopen, zal de Commissie voorstellen om het huidige EU-kader voor leermobiliteit te actualiseren zodat gemakkelijker kan worden overgestapt van het ene naar het andere onderwijsstelsel. 2023 is uitgeroepen tot het Europees Jaar van de vaardigheden. In dat kader kondigt de Commissie voorstellen voor de erkenning van de kwalificaties van niet-EU-onderdanen aan om hooggekwalificeerde professionals naar sectoren te halen die in Europa te kampen hebben met een tekort aan personeel. Er komt een gericht initiatief voor de oprichting van een Academie voor vaardigheden op het gebied van cyberbeveiliging.
Voor een weerbaar en veilig Schengengebied zonder grenzen komt de Commissie in 2023 met wetgevingsvoorstellen voor de digitalisering van EU-reisdocumenten en de facilitering van reizen.
Om de Europese gezondheidsunie verder uit te bouwen, zal de Commissie een brede aanpak voorstellen voor de geestelijke gezondheid, een herziene aanbeveling doen betreffende rookvrije ruimten en met een nieuwe aanbeveling komen betreffende kankersoorten die door vaccinatie kunnen worden voorkomen.
Omdat democratie de hoeksteen is van de Europese Unie, zal de Commissie in 2023 een pakket verdediging van de democratie indienen. Dit pakket bevat onder meer een initiatief om de democratische ruimte van de EU tegen externe belangen te beschermen.
Met een voorstel voor een Europese gehandicaptenkaart die ervoor zorgt dat de status van gehandicapte wederzijds wordt erkend door alle lidstaten, bouwt de Commissie aan een Unie van gelijkheid. Ook gaat de Commissie door met het dichten van de lacunes in de juridische bescherming tegen discriminatie op grond van ras of etnische afkomst.
Overeenkomstig de beginselen van betere regelgeving (zie ook dit ECER-dossier) brengt de Commissie verder in kaart waar ruimte is voor vereenvoudiging, voor beperking van formaliteiten, en blijvende bevordering van duurzaamheid. Inspanningen om administratieve rompslomp in kaart te brengen en weg te nemen gaan door en een uit belanghebbenden bestaande groep op hoog niveau zal zich bezighouden met een gerichte stroomlijning van het acquis dat van belang is voor burgers en bedrijven.
Meer informatie: Persbericht Europese Commissie EU-essentieel: Europese Commissie ECER-bericht: Europese Commissie presenteert Werkprogramma 2022 (22 oktober 2021)
