Europese Rekenkamer publiceert speciaal verslag over de ontwikkeling van aanvullende pensioenen in de EU

Het gaat om het op 21 mei 2025 door de Europese Rekenkamer (ERK) gepubliceerde Speciaal verslag 14/2025: Ontwikkeling van aanvullende pensioenen in de EU – EU‑maatregelen zijn niet doeltreffend in het versterken van bedrijfspensioenen en het neerzetten van een pan‑Europees persoonlijk pensioenproduct.

Het verslag komt uit op een moment waarop de Europese Commissie — in het kader van haar plannen voor de spaar- en investeringsunie — voornemens is de wettelijke kaders voor bedrijfspensioenfondsen en het PEPP te herzien om deze doeltreffender en aantrekkelijker te maken.

Pensioenregelingen spelen een belangrijke rol bij de sociale bescherming van burgers en de versterking van de kapitaalmarkten van de EU. EU-landen zijn zelf verantwoordelijk voor de pensioenen, al heeft de EU wel regelgevende bevoegdheden op het gebied van grensoverschrijdende mobiliteit, consumentenbescherming en de interne markt. Veel EU-landen vinden het problematisch om binnen de nationale pensioenstelsels de pensioenen op peil te houden. Daarom heeft de EU basisregels voor bedrijfspensioenfondsen vastgesteld en de basis gelegd voor een EU-breed persoonlijk pensioen.

Ondanks verschillende initiatieven van de Commissie spelen grensoverschrijdende bedrijfspensioenen en pan-Europese pensioenproducten momenteel geen belangrijke rol op de EU-markt voor aanvullende pensioenen. Instellingen voor bedrijfspensioenvoorziening beheren activa en bedienen ongeveer 47 miljoen werknemers en gepensioneerden. Hun grensoverschrijdende activiteiten blijven echter geconcentreerd in een klein aantal landen waar de door werkgevers gefinancierde pensioenen al van oudsher bestaan. Dit is grotendeels te wijten aan factoren die buiten de bevoegdheden van de EU vallen. De auditors van de ERK wijzen er op dat de EU extra eisen heeft opgelegd aan grensoverschrijdende fondsen, waardoor deze nog verder worden benadeeld.

Het pan-Europese pensioenproduct is sinds maart 2022 van kracht en moet werknemers die voor hun pensioen sparen een alternatief bieden in de vorm van een meeneembaar grensoverschrijdend product. Een gebrek aan fiscale stimulansen en een wettelijk plafond voor kosten en vergoedingen hebben het pan-Europese pensioenproduct echter minder aantrekkelijk gemaakt. In 2025 is er slechts één PEPP op de markt. Er wordt tot dusver bijzonder weinig gebruik van gemaakt.

Toegang tot uitgebreide pensioeninformatie is van essentieel belang voor burgers die de pensioengerechtigde leeftijd naderen. De plannen van de EU om de transparantie in het kader van de kapitaalmarktenunie te verbeteren, hebben volgens het verslag weinig vruchten afgeworpen. Er ontbreekt nog steeds een overzicht van staatspensioenen, bedrijfspensioenen en persoonlijke pensioenen. Een dergelijk overzicht zou mensen inzicht geven in hun totale toekomstige pensioeninkomen. Eiopa heeft wel maatregelen genomen om de informatie over bedrijfspensioenregelingen te verbeteren, maar voor deelnemers en begunstigden is er geen volledige transparantie over de prestaties van de onderliggende fondsen. Dit is van cruciaal belang omdat sommige pensioenen afhankelijk zijn van beleggingsresultaten. Er moet ook doeltreffend toezicht worden gehouden op bedrijfspensioenfondsen. Ondanks haar inspanningen was Eiopa volgens het verslag echter niet in staat om consistent toezicht in de hele EU te waarborgen. Dit komt door geringe gebruikmaking van haar initiatieven door de nationale autoriteiten en het kader voor minimale harmonisatie waarbinnen Eiopa actief is.

Meer informatie:
Nieuwsbericht Europese Rekenkamer
ECER-dossier: Sociale zaken en werkgelegenheid
ECER-dossier: Economisch en monetair beleid
ECER-dossier: Kapitaal (vrij verkeer)