IOB publiceert rapport over Nederlandse belangenbehartiging in de Europese Unie

Contentverzamelaar

IOB publiceert rapport over Nederlandse belangenbehartiging in de Europese Unie

Nieuwsbericht | 13-12-2024

Invloed in de EU is nodig om de belangen van Nederland in de EU te behartigen. En dat is belangrijk omdat de EU met haar wet- en regelgeving in de praktijk werkt als een vierde bestuurslaag van het openbaar bestuur. IOB heeft de invloed van Nederland in de EU in de periode 2016-2023 onderzocht. Volgens het rapport had Nederland, vergeleken met andere EU-lidstaten, veel invloed op EU-beleid maar deze positieve uitkomst is geen garantie voor de toekomst.

Het gaat om het op 11 december 2024 door de directie Internationaal Onderzoek en Beleidsevaluatie van het Ministerie van Buitenlandse Zaken (IOB) gepubliceerde rapport “Grip door begrip. De Nederlandse invloed in de Europese Unie (2016-2023)”. Het rapport (100 pagina’s) en samenvatting (14 pagina’s), alsmede onderliggende documenten (bijvoorbeeld bijlagen en kamerbrief) zijn hier in te zien.

Achtergrond
De evaluatie in het rapport “Grip door begrip” is gebaseerd op een aantal bouwstenen (2 vragenlijsten, 150 case-overstijgende interviews, 5 literatuurstudies, beleidsdocumentenanalyse en 5 casestudies).

De literatuurstudies en vier van de vijf casestudies zijn in samenwerking met EU-experts van Nederlandse kennisinstellingen tot stand gekomen en zijn te vinden op:

Deze evaluatie bouwt voort op de IOB-evaluatie van de Nederlandse EU-standpuntbepaling Tactisch en praktisch uit 2021 (zie ook dit ECER-bericht). In die evaluatie is bekeken hoe het proces verloopt waarin het initiële Nederlandse standpunt op een nieuw voorstel van de Europese Commissie wordt bepaald.

Conclusies
IOB concludeert in het rapport “Grip door begrip” dat, vergeleken met andere EU-lidstaten, Nederland in de onderzochte periode 2016-2023 veel invloed had op EU-beleid. Nederland ‘bokste regelmatig boven zijn gewicht’.

Nederland ontleende de mate van invloed aan:

  1. gedegen inbreng vanuit vakinhoudelijke kennis en ervaring;
  2. een actieve en verbindende rol in effectieve coalities waarvan Nederland deel uitmaakt, en doordat Nederland actief zocht naar nieuwe samenwerkingspartners;
  3. de wijze waarop de minister-president op het hoogste EU-politieke niveau opereerde;
  4. een sterke Nederlandse Permanente Vertegenwoordiging bij de EU in Brussel.

Over het algemeen staat Nederland bekend als competent, pragmatisch, duidelijk, inhoudelijk goed georganiseerd, betrouwbaar in EU-onderhandelingen en op sommige terreinen als constructief.

Het rapport benoemt dit als positieve uitkomsten, maar zij bieden geen garantie voor de toekomst. Ontwikkelingen in zowel de binnenlandse politiek, de Europese als de bredere geopolitieke context kunnen de Nederlandse invloed in de EU bevorderen of juist belemmeren. 

Aanbevelingen
Het rapport beveelt aan dat - wil het kabinet de opgebouwde invloed van Nederland in de EU bestendigen of verstevigen- dan (mét behoud van bovengenoemde sterke kenmerken) zou moeten worden geïnvesteerd in: 

  1. meer bewustzijn en kennis op alle niveaus van overheid en politiek over de EU als vierde bestuurslaag;
  2. versterking van netwerken en relaties binnen Nederland en EU;
  3. een pro actievere politieke en ambtelijke sturing.

Om het vertrek van de invloedrijke minister-president op te vangen, is het volgens het rapport ten slotte van belang de ambtelijke ondersteuning op het hoogste EU-politieke niveau te koesteren.

Meer informatie:
Nieuwsbericht IOB
ECER-EU-essentieel : Haags afstemmingsoverleg
ECER-EU-essentieel : Nederlands Parlement en de EU

Gerelateerde EU-Essentieel