Kamerbrief en aanbevelingen over evaluatie Europees Handvest voor regionale en minderheidstalen en advies Kaderverdrag bescherming nationale minderheden

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) heeft op 19 februari 2024 de Tweede Kamer de kabinetsreactie gestuurd op het zevende evaluatierapport over Nederland inzake het Europees Handvest voor regionale talen en talen van minderheden en het vierde advies over Nederland inzake het Kaderverdrag voor de bescherming van nationale minderheden van de Raad van Europa.

De zevende monitoringscyclus voor Nederland inzake het Europees Handvest voor regionale talen en talen van minderheden is ingegaan in 2021 en heeft een looptijd van vijf jaar. Met deze kabinetsreactie voldoet Nederland aan het verzoek van het Comité van Ministers van de Raad van Europa om te reageren op de aanbevelingen voor onmiddellijke actie zoals geformuleerd in de zevende rapportage over Nederland.

In augustus 2023 heeft het Adviescomité van de Raad van Europa daarnaast zijn advies inzake het Kaderverdrag voor bescherming van nationale minderheden gepubliceerd. Hiermee is de vierde monitoringscyclus afgerond.

Bij de kamerbrief van 19 februari is zowel een afschrift van het zevende evaluatierapport over Nederland inzake het Europees Handvest voor regionale talen en talen van minderheden gevoegd, alsmede de Nederlandse samenvatting van het vierde advies over Nederland inzake het Kaderverdrag voor de bescherming van nationale minderheden. Tevens is de evaluatie uitvoering convenant inzake de Nederlandse erkenning van de Limburgse taal bijgevoegd. Het Europees handvest ligt ten grondslag aan de invulling van het convenant.

Reactie vierde advies kaderverdrag
Op 24 augustus 2023 heeft het Adviescomité van de Raad van Europa haar advies over Nederland inzake het Kaderverdrag voor bescherming van nationale minderheden gepubliceerd. In het vierde adviesrapport doet het Adviescomité vijf aanbevelingen voor onmiddellijke actie ter bescherming van minderheden in Nederland. De reactie van 19 februari gaat verder in op deze aanbevelingen.

Aanbevelingen voor onmiddellijke actie zijn:

1. Tref in overleg met vertegenwoordigers van de Friese minderheid positieve maatregelen, inclusief het beschikbaar maken van voldoende financiering, om het lerarentekort Fries in basis- en voortgezet onderwijs aan te pakken en het leraarschap aantrekkelijker te maken. Ook zou de Onderwijsinspectie alle mogelijke steun van de autoriteiten moeten krijgen bij het monitoren van het onderwijs over en in het Fries;

2. Kies voor een flexibelere en meer inclusieve aanpak van het toepassingsbereik van het Kaderverdrag; ga een formele, constructieve dialoog aan met zowel vertegenwoordigers van Roma en Sinti en woonwagenbewoners over hun verzoek om erkenning als nationale minderheid krachtens het Kaderverdrag als met de autoriteiten van Bonaire en vertegenwoordigers van sprekers van het Papiaments over uitbreiding van de toepassing van het Kaderverdrag naar de Papiaments-sprekende gemeenschap op Bonaire. Tot die tijd dienen de autoriteiten de bepalingen van het Kaderverdrag per artikel op een inclusieve en pragmatische manier uit te voeren en toe te passen op personen van bovengenoemde gemeenschappen in het Europese deel van Nederland en wel in nauwe samenwerking met vertegenwoordigers van die gemeenschappen;

3. Neem in de Wet Gelijke Behandeling expliciete verwijzingen op naar de grond ‘taal’, ‘huidskleur’ en ‘etnische herkomst’ en maak de bevolking, inclusief personen die behoren tot de Friese minderheid en tot gemeenschappen die het meest worden blootgesteld aan discriminatie, bewust van het bestaan en de toepassing van de bepalingen van deze wet;

4. Zorg voor een formele, effectieve en permanente structuur op centraal niveau voor overleg met zowel vertegenwoordigers van diverse gemeenschappen van Roma, Sinti en woonwagenbewoners als vertegenwoordigers van andere gemeenschappen met een soortgelijk verzoek. Verbeter in algemene zin ook de samenwerking met organisaties die opkomen voor de belangen van deze gemeenschappen;

5. Bestrijd en veroordeel publiekelijk tot op het hoogste politieke niveau alle vormen van antisemitische en islamofobische uitingen van publieke figuren en bied actief ondersteuning aan maatregelen die mensen bewuster maken van alle vormen van haat in de samenleving, zoals zigeunerhaat. De autoriteiten dienen hiertoe extra inspanningen te leveren om haatzaaiende uitlatingen en haatmisdrijven op onder andere sociale media op een effectieve manier te voorkomen, onderzoeken en vervolgen, en om personen die behoren tot gemeenschappen die het meest met haat te maken hebben, bewust te maken van de diverse mogelijkheden om hier melding van te maken en juridische actie op te ondernemen.

Reactie zevende evaluatierapport
De reactie van Nederland op het zevende evaluatierapport over Nederland van het Comité van Experts inzake het Europees Handvest voor regionale talen en talen van minderheden gaat in op de volgende vier punten:

Fries
a. Continueer het versterken van het onderwijs in en van het Fries op alle onderwijsniveaus en het gebruik ervan in het voorschoolse onderwijs, en verzeker een voltijd leerstoel Fries die uitvoering geeft aan de studie van en het onderzoek naar het Fries;
b. Neem maatregelen om het recht van de verdachte om het Fries te gebruiken in strafprocedures te garanderen en verzeker de beschikbaarheid van een gekwalificeerde tolk;
c. Betrek Fries sprekende vertegenwoordigers bij de onderhandelingen voor de Bestuursafspraken Friese Taal en Cultuur 2024-2028.

Limburgs en Nedersaksisch
a. Bereid een strategie voor om het onderwijs en de studie van het Limburgs en Nedersaksisch te garanderen op alle niveaus binnen het onderwijs en stimuleer het gebruik van beide talen in het voorschools onderwijs;
b. Voer een orgaan in die de belangen van de Limburgs en Nedersaksisch sprekenden minderheden op nationaal niveau kan behartigen.

Romanes
a. Voer een orgaan in die de belangen van de Romanes sprekende samenleving op nationaal niveau kan behartigen;
b. Creëer bewustwording over de cultuur en geschiedenis van de Romanes sprekende gemeenschap in het onderwijscurriculum.

Jiddisch
a. Garandeer de continuïteit van ondersteuning voor het onderwijs in het Jiddisch op primair en secundair niveau;
b. Voer een orgaan in die de belangen van de Yiddish sprekende samenleving op nationaal niveau kan behartigen.

Meer informatie:
Tweede Kamer : Brief aan de regering en 9 bijlagen
ECER-dossier: Talen in het EU-recht
ECER-dossier: Cultuur