Kamerbrief over kabinetsappreciatie van witboek over exportcontroles

Bij kamerbrief van 1 maart 2024 heeft de Minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking de Tweede en Eerste Kamer geïnformeerd over de kabinetsappreciatie ten aanzien van de analyses van de Europese Commissie in het eind januari verschenen Witboek over uitvoercontroles (COM(2024) 25) (zie ook dit ECER-bericht).

Het kabinet kijkt positief naar de inbedding van dit witboek als onderdeel van het economische veiligheidspakket van de Commissie binnen de bredere uitwerking van de Europese economische veiligheidsstrategie. Het kabinet verwelkomt de vooruitgang die de afgelopen maanden is gemaakt ten aanzien van de economische veiligheid van de EU en de betrachte samenhang tussen promote, protect en partner. Het kabinet herkent in grote lijnen de probleemanalyse die de Europese Commissie uiteenzet in het witboek, met name wat betreft de coördinatie van nationale exportcontrolemaatregelen binnen de EU. Het kabinet is daarom positief over de inzet van de Commissie om te komen tot betere EU-coördinatie voor exportcontrole van Dual-use goederen en technologie, met inachtneming van de bestaande nationale competentie op exportcontrole en de huidige vertegenwoordiging van de lidstaten en de Commissie in de multilaterale exportcontroleregimes. Het kabinet zal met betrekking tot de uitwerking van het voornemen tot betere EU-coördinatie voor exportcontrole van dual-use goederen steeds toetsen of niet wordt getreden in de uitsluitende verantwoordelijkheid van de lidstaten.

Los van de appreciatie van de concrete voorstellen, maakt het kabinet drie algemene opmerkingen over de analyse van de Commissie. Ten eerste verwoordt de Commissie in haar witboek dat het huidige kader met name afdoet aan de snelheid van het exportcontrolemechanisme en reikt daarom mogelijkheden aan om tot snellere besluitvorming te komen. Het kabinet ziet responsiviteit ook als een kernelement van een goed functionerend exportcontrolebeleid, maar meent dat snelheid op zichzelf niet de doelstelling is.

Ten tweede plaatst het kabinet een kritische noot bij de parallel die de Commissie trekt met de recente sanctiemaatregelen tegen Rusland. Hoewel die inderdaad hebben bewezen dat de Unie in staat is om snel en effectief exportcontrolemaatregelen af te kondigen met substantiële implicaties, kent het sanctie-instrument een fundamenteel andere juridische basis en ratio.

Ten derde benadrukt het kabinet dat verbeterde EU coördinatie op exportcontrole begint en eindigt met de toewijding en verantwoordelijkheid van de lidstaten.

Vervolgens gaat de appreciatie uitgebreider in op de volgende punten:

1. Waarborgen van de continuïteit en het versterken van uniforme exportcontrole in de EU door EU-controles;
2. Het instellen van een forum voor politieke coördinatie op het terrein van exportcontrole;
3. Het verbeteren van de coördinatie van nationale exportcontrolelijsten;
4. Het vervroegen van de evaluatie van de (Dual-Use) Verordening (EU) 2021/821 tot instelling van een Unieregeling voor controle op de uitvoer, de tussenhandel, de technische bijstand, de doorvoer en de overbrenging van producten voor tweeërlei gebruik .

Meer informatie:
Rijksoverheid: documenten-kamerstukken
ECER-dossier: Handelspolitiek – uitvoer van goederen