Mededeling van de Commissie over innovatiegericht aanbesteden en staatssteunaspecten gepubliceerd
Nieuwsbericht | 09-07-2021
Op 6 juli zijn de Richtsnoeren inzake innovatiegericht aanbesteden (2021/C 267/01) – in de vorm van een Mededeling van de Europese Commissie- in het Publicatieblad (C 261/1) gepubliceerd.
De Mededeling vermeldt dat met innovatiegerichte aanbestedingen het economische herstel van de Europese Unie na de COVID-19-crisis verbeterd kan worden door middel van betere overheidsinvesteringen. Innovatiegericht aanbesteden is daarnaast een belangrijk instrument om de omvorming van de economie van de EU tot een groene en digitale economie te bevorderen. De richtsnoeren zijn erop gericht om overheidsinkopers te ondersteunen, zodat zij beter kunnen bijdragen tot het economische herstel, de groene en digitale transitie en de veerkracht van de EU.
Achtergrond Bij de herziening van de Europese aanbestedingsrichtlijnen in 2014 werd het kader voor overheidsopdrachten al nader aangepast, ook aan de behoeften van overheidsinkopers en ondernemers in verband met technologische ontwikkelingen, economische trends en het toenemende belang dat de maatschappij hecht aan duurzame overheidsuitgaven. De gedachte is dat innovatiegericht aanbesteden nieuwe mogelijkheden biedt voor startende bedrijven en de ontwikkeling van innovatieve oplossingen. Dit werd in november 2020 ook nog opgemerkt in de Mededeling van de Commissie getiteld ‘Het innovatiepotentieel van de EU optimaal benutten- Een actieplan inzake intellectuele eigendom om het herstel en de veerkracht van de EU te ondersteunen’.
De regelgeving inzake overheidsopdrachten gaat niet langer alleen over hoe wordt ingekocht, maar biedt ook ruimte voor prikkels met betrekking tot wat wordt ingekocht. Het doel om hetgeld van de belastingbetaler goed te besteden krijgt een nieuwe dimensie die verder reikt dan alleen de vervulling van primaire behoeften van overheidsinstanties. Bij elke openbare aankoop wil het publiek terecht weten of de gekozen optie niet alleen aan de regels voldoet, maar ook of de aankoop een optimale toegevoegde waarde biedt qua kwaliteit, kostenefficiëntie en ecologische en sociale impact en of de keuze mogelijkheden creëert voor de leveranciersmarkt.
Innovatiegericht aanbesteden raakt al deze aspecten en schept de voorwaarden voor kwalitatief hoogstaandere en efficiëntere oplossingen die ecologische en sociale voordelen, een betere rentabiliteit en nieuwe zakelijke kansen voor ondernemingen opleveren. De richtsnoeren moeten daarnaast worden gelezen in samenhang met de richtsnoeren van de Commissie van 2019 voor de deelname van inschrijvers en goederen uit derde landen aan de aanbestedingsmarkt van de EU ( C (2019) 5494 ). Hierin komen ook strategisch en innovatiegericht aanbesteden aan de orde en wordt praktisch advies verleend aan overheidsinkopers ten aanzien van de omgang met de deelname uit derde landen aan hun openbare inschrijvingen.
De richtsnoeren: uitleg en voorbeelden voor betrokkenen
De richtsnoeren presenteren de fundamentele aspecten van innovatiegericht aanbesteden op beknopte wijze en vermelden daarbij ook recente initiatieven en praktijkvoorbeelden. Bedoeling is om inzichtelijk te maken waarom het belangrijk is, wie er belang bij heeft en hoe dit proces in zijn werk gaat.
De richtsnoeren vormen de weerslag van de reacties die in het kader van een eerdere openbare raadpleging over de richtsnoeren zijn ontvangen. Bij de gekozen mate van detail is er rekening mee gehouden dat een zo breed mogelijk professioneel publiek kan worden bereikt (inkopers, beleidsmakers en leveranciers) en om ook belangstelling te wekken bij mensen die nooit aan innovatiegericht aanbesteden hebben gedacht of zich er niet door aangesproken voelen. De richtsnoeren beogen dan ook een inspiratiebron te zijn voor alle spelers die bij overheidsopdrachten betrokken zijn, zoals de ambtenaren van aanbestedende diensten, de eindgebruikers van ingekochte oplossingen, besluitvormers en beleidsmakers en leveranciers die kunnen leren hoe zij bij overheidsopdrachten beter kunnen concurreren met innovatieve oplossingen.
Inhoud van de Mededeling
De richtsnoeren bestaan uit een vijftal hoofdstukken en een aantal bijlagen. Hoofdstuk 1 gaat over het begrip innovatiegericht aanbesteden; wat is het, waarom zou er innovatiegericht moeten worden aanbesteed en waarom zijn de richtsnoeren nodig?
Hoofdstuk 2 zet het beleidskader uiteen dat nodig is voor een strategische toepassing van innovatiegericht aanbesteden. De belangrijkste elementen hierbij, zoals een helder beleidsmandaat, het gebruik van innovatie als middel om verschillende beleidsdoelen te realiseren, het bepalen van het ambitieniveau en het omzetten hiervan in acties en plichten en aandacht voor capaciteitsopbouw, komen aan bod.
In hoofdstuk 3 wordt aangegeven hoe overheidsopdrachten kunnen worden opengesteld voor innoverende bedrijven, waaronder startende bedrijven en innovatieve kleine- en middelgrote ondernemingen (kmo’s). Daarbij worden twee hoofdroutes beschreven: het openstellen van opdrachten voor kleinere innoveerders en de inzet van innovatiemakelaars.
Hoofdstuk 4 beschrijft hoe (openbare) aanbestedingsprocedures en bijvoorbeeld de procedure van het innovatiepartnerschap kunnen worden ingezet om de openbare dienstverlening te moderniseren aan de hand van innovatieve oplossingen en om te zorgen voor groei en banen, met name in verband met het beheer van intellectuele-eigendomsrechten (IER).
In hoofdstuk 5 worden tot slot kort bepaalde criteria genoemd waaraan innovatiegerichte aanbestedingen moeten voldoen om te voorkomen dat staatssteun wordt verleend aan een leverancier.
In de bijlagen is onder meer praktische informatie voor inkopers terug te vinden met betrekking tot intellectuele-eigendomsrechten en over instrumenten die inkopers kunnen helpen om bijeenkomsten met leveranciers te organiseren over de uitwerking van innovatiegerichte aanbestedingsprocedures.
Meer informatie
