Nieuw governancemodel en nieuwe prioriteiten voor Schengen
Nieuwsbericht | 30-05-2022
Het gaat om het verslag over de staat van Schengen 2022 (EN) dat is verschenenna de Schengenstrategie van 2021. Dit verslag maakt deel uit van het initiatief van de Commissie om de Schengengovernance te versterken door middel van jaarlijkse verslagen over de staat van Schengen.
Het verslag over de staat van Schengen dient als basis voor de besprekingen van de leden van het Europees Parlement en de ministers van Binnenlandse Zaken op het Schengenforum van 2 juni en in de Schengenraad van 10 juni. Tijdens die raad kunnen de ministers de in het verslag over de staat van Schengen geïdentificeerde beleidsprioriteiten voor 2022-2023 en de kernelementen van het nieuwe Schengengovernancemodel bekrachtigen. De Commissie roept de lidstaten en de EU-agentschappen op om de nodige stappen te ondernemen om deze prioriteiten ten uitvoer te leggen en de nodige follow-upmaatregelen te nemen.
Achtergrond De voorstellen sluiten aan op de inzet van de EU om de algehele werking en governance van Schengen te verbeteren. Het Schengengebied zonder controles aan de binnengrenzen is een historische verwezenlijking van de Europese integratie. De basis voor het Schengengebied werd gelegd in 1985 en inmiddels hebben miljoenen mensen met Schengen te maken. In de Schengenstrategie van juni 2021 (zie ECER-bericht ) maakt de Commissie de balans op van de uitdagingen waarmee het Schengengebied de afgelopen jaren werd geconfronteerd, en zet de Commissie een koers uit om het gebied sterker te maken en een solide Schengengovernance tot stand te brengen.
Stand van zaken inzake het Schengengebied en nieuwe prioriteiten Het verslag over de staat van Schengen 2022 vormt het uitgangspunt voor de nieuwe jaarlijkse Schengencyclus. Deze cyclus voorziet in een regelmatige “gezondheidscontrole” van Schengen, zodat problemen in een vroeg stadium kunnen worden vastgesteld, gemeenschappelijke verantwoordelijkheid kan worden genomen, en passende maatregelen kunnen worden bevorderd.
Het verslag bevat een lijst van prioritaire acties voor 2022-2023 die zowel op nationaal als op Europees niveau moeten worden uitgevoerd, zoals:
Het verslag herinnert ook herinnerd aan het belang van de voltooiing van het Schengengebied en verzoekt de Raad om de besluiten aan te nemen om Kroatië, Roemenië en Bulgarije formeel tot het Schengengebied te laten toetreden, omdat alle criteria daarvoor zijn vervuld. Hetzelfde geldt voor Cyprus zodra dat land het Schengenevaluatieproces met succes heeft afgerond.
Ook de prioriteiten die voortvloeien uit de Schengenevaluaties zijn in het verslag opgenomen. De Schengenevaluaties hebben momenteel betrekking op het beheer van de buitengrenzen, politiële samenwerking, terugkeer, het Schengeninformatiesysteem, het visumbeleid en gegevensbescherming.
Hoewel uit de Schengenevaluaties van de afgelopen jaren is gebleken dat de lidstaten in het algemeen de Schengenregels goed toepassen, zijn er nog verbeteringen mogelijk. Met name voor terugkeer en het Schengeninformatiesysteem zijn extra inspanningen nodig. Een gebied zonder controles aan de binnengrenzen kan niet zonder solide politiële samenwerking tussen de lidstaten, doeltreffende toepassing van grootschalige informatiesystemen (met name dat van Schengen), en een doeltreffend terugkeerbeleid en gemeenschappelijk visumbeleid.
Geïntegreerd grensbeheer en systematische controles buitengrenzen Parallel aan het verslag over de staat van Schengen raadpleegt de Commissie de instellingen ook over het toekomstige meerjarige strategische beleid voor geïntegreerd grensbeheer (zie beleidsdocument (EN) en presenteert zij een verslag (EN) over de verplichting van de lidstaten om systematische controles aan de buitengrenzen van de EU uit te voeren.
Met het beleidsdocument wordt ook het startsein gegeven voor de meerjarige strategische beleidscyclus inzake het Europees geïntegreerd grensbeheer die richtinggevend zal zijn voor de manier waarop iedereen die een rol speelt in de Europese grens- en kustwacht, de komende vijf jaar zal functioneren. Het document zet tevens de verdere koers uit inzake grenstoezicht, opsporing en redding, risicoanalyse, samenwerking tussen autoriteiten, EU- en internationale samenwerking, terugkeer, grondrechten, onderzoek en innovatie, en onderwijs en opleiding. Eind 2022 zou een mededeling moeten worden aangenomen tot vaststelling van het meerjarig strategisch beleid voor het Europees geïntegreerd grensbeheer.
Het verslag over de systematische controles gaat over de uitvoering van artikel 8 van de Schengengrenscode, waarin bepaald is dat de lidstaten verplicht zijn om via databanken systematische controles uit te voeren van alle personen die de buitengrenzen van de EU overschrijden, met inbegrip van personen die het recht van vrij verkeer genieten. Deze maatregel was bedoeld om de interne veiligheid te versterken naar aanleiding van bevindingen dat zich EU-burgers bevonden onder de buitenlandse terroristische strijders die terugkeren naar de EU.
Het verslag analyseert de uitvoering en gevolgen van deze systematische controles en concludeert dat de systematische controles een belangrijke lacune in de regelgeving hebben opgevuld, ondanks de uitdagingen waarmee de lidstaten worden geconfronteerd bij de toepassing van deze regels. De Commissie is voornemens deze uitdagingen aan te pakken en ondersteunt de lidstaten bij de komende herziening van het Praktisch handboek voor grenswachters, dat door de bevoegde autoriteiten van de lidstaten wordt gebruikt bij de uitvoering van grenscontroles van personen.
Meer informatie Persbericht Europese Commissie ECER-dossier : Controles bij overschrijding grenzen
