Nieuw wetgevingsvoorstel van de Commissie bevat kader voor situaties waarin migranten als drukmiddel worden gebruikt
Nieuwsbericht | 17-12-2021
Het gaat om het voorstel van de Commissie voor een verordening betreffende het aanpakken van situaties waarin sprake is van instrumentalisering op het gebied van migratie en asiel . Het voorstel is op 14 december 2021 gepresenteerd.
Achtergrond
Een zeer verontrustend fenomeen is volgens de Commissie de toenemende rol van overheidsactoren bij het kunstmatig creëren en faciliteren van illegale migratie, waarbij migratiestromen worden gebruikt als instrument voor politieke doeleinden, om de Europese Unie en haar lidstaten te destabiliseren. Als reactie op de instrumentalisering van mensen door het Belarussische regime heeft de Europese Raad in zijn conclusies van 21 en 22 oktober 2021 onderstreept dat de EU niet zal instemmen met pogingen van derde landen om migranten voor politieke doeleinden te instrumentaliseren
De Commissie werd door de Europese Raad verzocht de nodige wijzigingen in het rechtskader van de EU voor te stellen, alsmede concrete maatregelen, ondersteund door adequate financiële steun, om een onmiddellijke en passende reactie te waarborgen die strookt met de EU-wetgeving en de internationale verplichtingen. Op 14 december 2021 heeft de Commissie een wetgevingsvoorstel gepresenteerd om dergelijke wijzigingen door te voeren. De voorgestelde wijzigingen vormen een aanvulling op en een versterking van de wetgevingsvoorstellen in het kader van het nieuwe pact inzake migratie en asiel (zie ook het ECER-bericht over dit nieuwe pact).
Inhoud van het wetgevingsvoorstel
1) Noodprocedure voor migratie en asielbeheer aan de buitengrenzen in geval van instrumentalisering
Het wetgevingsvoorstel voorziet in een noodprocedure voor migratie- en asielbeheer ten aanzien van onderdanen van derde landen en staatlozen die in de nabijheid van de grens met een derde land zijn aangehouden of aangetroffen. Die onderdanen van derde landen en staatlozen zijn door een derde land (niet-EU-lidstaat) naar de grens gebracht of geleid.
(a) De noodprocedure voor asielbeheer
De belangrijkste kenmerken van deze procedure zijn de volgende:
b) Aangepaste vereisten ten aanzien van de opvang van asielzoekers
Het wetgevingsvoorstel breidt de mogelijkheid uit om in een situatie van instrumentalisering van migranten andere materiële opvangvoorzieningen vast te stellen, mits in de basisbehoeften wordt voorzien, met inbegrip van tijdelijk onderdak, voedsel, water, kleding, adequate medische zorg en bijstand aan kwetsbare personen.
c) De terugkeerprocedure in noodgevallen
Het wetgevingsvoorstel voorziet in specifieke regels voor situaties waarin het verzoek om internationale bescherming van onderdanen van derde landen of staatlozen is afgewezen op grond van de noodprocedure voor asielbeheer (zie hierboven onder a).
2 Ondersteunende en solidariteitsmaatregelen
Mogelijke steun- en solidariteitsmaatregelen van de andere lidstaten zijn onder meer capaciteitsmaatregelen om de gevolgen van de instrumentalisering van migranten te helpen opvangen, steun voor terugkeeroperaties of hulp bij het bereiken van derde landen van waaruit de geïnstrumentaliseerde personen afkomstig zijn.
Indien de lidstaat die met de instrumentalisering van migranten wordt geconfronteerd, de EU-agentschappen om steun verzoekt, moeten deze agentschappen voorrang geven aan hun operationele steun. Dit zou met name het geval zijn voor het Asielagentschap van de Europese Unie (EUAA), Frontex en Europol.
3 Een specifieke procedure om de toepassing van de noodprocedure voor asielbeheer toe te staan
De lidstaat die geconfronteerd wordt met de instrumentalisering van migranten en voornemens is de noodprocedure voor migratie en asiel toe te passen, moet de Commissie verzoeken om toepassing van de afwijkingen waarvan hij gebruik wil maken, en om eventuele steun- en solidariteitsmaatregelen. Op basis van de door de betrokken lidstaat verstrekte informatie zal de Commissie, in voorkomend geval, onverwijld een voorstel voor een uitvoeringsbesluit van de Raad opstellen waarin de afwijkingen worden omschreven die kunnen worden toegepast, en dat voor een aanvankelijke periode van ten hoogste zes maanden zou moeten gelden. De Raad stelt het uitvoeringsbesluit uiteindelijk vast.
De Commissie moet de situatie, met inbegrip van de evenredigheid van de maatregelen, op de voet blijven volgen en evalueren, en voorstellen de maatregelen te verlengen of in te trekken indien de situatie dit vereist.
Meer informatie:
