Raad geeft goedkeuring aan herziene opzet van de elektriciteitsmarkt en pakket koolstofvrij gas en waterstof

De goedkeuring van de Raad van de belangrijke hervormingen van de elektriciteits- en gasmarkt en het nieuwe regelgevingskader om de ontwikkeling van waterstof en andere koolstofvrije gassen te stimuleren kwam op 21 mei 2024. De Europese Commissie publiceerde tegelijkertijd een Q&A over de hervorming van de opzet van de elektriciteitsmarkt alsmede een Q&A over het pakket koolstofvrije gassen en waterstof.

Toekomstbestendige energiemarkten moeten investeringen in schone energie stimuleren  en  lagere en stabielere prijzen  mogelijk maken, die van cruciaal belang zijn om de Europese industrie op het wereldtoneel concurrerender te maken. Met de goedkeuring van de herziene opzet van de elektriciteitsmarkt en het pakket koolstofvrij gas en waterstof beschikt de EU over verdere instrumenten om haar energie- en klimaatdoelstellingen in het kader van de Europese Green Deal te halen. Het geactualiseerde kader voor de gasmarkt biedt de lidstaten de mogelijkheid om de  invoer van zowel leidinggas als lng (liquified natural gas) uit Rusland en Belarus stop te zetten of te beperken , in overeenstemming met de REPowerEU-doelstellingen.

Na de goedkeuring van 21 mei 2024 zal de herziene wetgeving nu binnenkort in het Publicatieblad van de Unie worden bekendgemaakt en zullen de bepalingen ervan volgens specifieke tijdschema's in werking treden.

Achtergrond
In december 2021 stelde de Europese Commissie het pakket waterstof en koolstofarme gassen voor als onderdeel van de Europese Green Deal (zie ook dit ECER-bericht). Het pakket bestond uit een voorstel voor een EU-Verordening (COM(2021) 804) en een Richtlijn (COM(2021) 803). De medewetgevers bereikten hierover in december 2023 een voorlopig akkoord (zie dit persbericht van de Commissie). De voorstellen volgden de strategische visies in de EU-strategie voor een geïntegreerd energiesysteem (COM(2020) 299) en de EU-waterstofstrategie (COM(2020) 301) uit juli 2020. De herziening van de opzet van de elektriciteitsmarkt werd in maart 2023 voorgesteld (zie ook dit ECER-bericht) om tegemoet te komen aan de oproep van de EU-leiders om een hervorming voor te stellen om de Europese energiesoevereiniteit te waarborgen en klimaatneutraliteit te bereiken. Het werd gepresenteerd als onderdeel van het industrieel plan voor de Green Deal. In december 2023 werd een voorlopig akkoord over de herziening van de opzet van de elektriciteitsmarkt bereikt (zie dit persbericht van de Commissie).

Betere elektriciteitsmarkt voor consumenten
De hervorming van de elektriciteitsmarkt moet consumenten een  ruimere contractkeuze met veilige en dynamische lange termijn prijsstelling bieden en  duidelijkere informatie  voordat zij contracten ondertekenen. Lidstaten hebben een rol in de levering van energie ,  zodat geen enkele consument zonder elektriciteit kan eindigen.  Kwetsbare consumenten en armen moeten worden beschermd tegen afsluiting  en ook de mogelijkheid tot  het delen van energie  wordt versterkt. De hervorming moet Europese bedrijven helpen concurrerend te blijven door hen toegang te geven tot  meer voorspelbare energiekosten . Zowel leveranciers als consumenten moeten kunnen profiteren  van het toegenomen gebruik van langer lopende marktinstrumenten  zoals stroomafnameovereenkomsten, tweerichtingscontracten ter verrekening en termijncontracten .  Zowel huishoudens als bedrijven moeten kunnen profiteren van  lagere kosten van hernieuwbare energiebronnen . Het Agentschap voor de samenwerking tussen energieregulators (ACER) en de nationale regelgevende instanties moeten beter in staat worden gesteld om de  integriteit en transparantie van de energiemarkt te monitoren, zodat de consumenten in de EU kunnen profiteren van concurrerende markten met transparante prijzen .

Een schonere en veiligere Europese gasmarkt
Het nieuwe kader voor de gasmarkt moet  het gebruik van hernieuwbare en koolstofarme gassen vergemakkelijken en  tegelijkertijd de  veiligheid en betaalbaarheid van energie voor alle Europese burgers  waarborgen. De hervorming van de gasmarkt zorgt ervoor dat koolstofvrije gassen en waterstof door Europa kunnen stromen. De hervormingen zullen met name leiden tot de totstandbrenging van een markt voor waterstof, die van belang is om de emissies in lastige sectoren, zoals de zware industrie en het vervoer, te beperken. De Commissie zal ook een vijfjarig project testen om vraag en aanbod van waterstof samen te brengen om de marktontwikkeling en transparantie in het kader van de Europese waterstofbank te verbeteren. Consumenten worden beter beschermd tegen leverings- en prijsrisico's. Zij zullen een actieve rol op de markt kunnen spelen en schonere leveringen en opdrachten kunnen selecteren. Zij moeten makkelijker van leverancier kunnen veranderen, doeltreffende prijsvergelijkingsinstrumenten gebruiken, betere informatie over facturering  en betere toegang tot gegevens en slimme technologieën krijgen.

Meer informatie:
Persbericht Europese Commissie
Persbericht Raad over hervorming energiemarkt
Persbericht Raad over gas en waterstof
ECER-dossier: Energie
ECER-dossier: Klimaat en Milieu