Voorjaarspakket Europees Semester 2025 gepubliceerd
Nieuwsbericht | 06-06-2025
Het voorjaarspakket van het Europees Semester 2025 werd op 4 juni 2025 gepubliceerd, en werd vergezeld van een Q&A-overzicht. Zie voor achtergrondinformatie over het Europees semester ook deze webpagina van de Europese Commissie en dit ECER-dossier.
De gepresenteerde beleidsrichtsnoeren staan in nauw verband met het kompas voor het concurrentievermogen van eind januari 2025 (zie ook dit ECER-bericht). Dat kompas is de vijfjarige routekaart van de Europese Commissie om de veerkracht en de mondiale positie van de EU te versterken. Het voorjaarspakket bevat ook de eerste beoordeling van de vooruitgang van de lidstaten in het kader van het herziene kader voor economische governance (zie ook dit ECER-bericht) en hun budgettair-structurele plannen.
Gerichte aanbevelingen aan de lidstaten In de landverslagen 2025 worden de economische, werkgelegenheids- en sociale ontwikkelingen in elke lidstaat beoordeeld, in overeenstemming met de prioriteiten van het kompas voor concurrentievermogen. Lidstaten worden aangemoedigd hun concurrentievermogen te vergroten door de innovatiekloof te dichten, het koolstofvrij maken in overeenstemming met de Clean Industrial Deal te bevorderen en buitensporige afhankelijkheden te verminderen. Maar ook om de veiligheid en veerkracht te vergroten, onder meer door defensievermogens op te bouwen en vaardigheden en hoogwaardige banen te bevorderen en tegelijkertijd sociale rechtvaardigheid te waarborgen.
In de landverslagen van dit jaar wordt ook de balans opgemaakt van de uitvoering van de herstel- en veerkrachtplannen en de cohesiebeleidsprogramma's. Nu de herstel- en veerkrachtfaciliteit in 2026 afloopt, is een snelle en gerichte uitvoering essentieel, waarbij de meeste lidstaten de vooruitgang moeten versnellen. Tegelijkertijd publiceerde de Commissie op 4 juni ook een mededeling over de herstel- en veerkrachtfaciliteit tot 2026, om de lidstaten richtsnoeren te geven voor een soepele en succesvolle afsluiting van het instrument (zie ook dit ECER-bericht). De Commissie streeft er naar de uitvoering van het cohesiebeleid te versnellen, met bijzondere aandacht voor de strategische prioriteiten van de tussentijdse evaluatie.
De landspecifieke aanbevelingen van dit jaar bevatten richtsnoeren die zijn toegesneden op de specifieke behoeften van elke lidstaat. Zij weerspiegelen de omvang en de urgentie van de vereiste maatregelen op drie belangrijke gebieden: 1. begrotingsbeleid, met inbegrip van hervormingen om de doeltreffendheid van het belastingbeleid en de overheidsuitgaven te vergroten, 2. uitvoering van programma's in het kader van het herstel- en veerkrachtplan en het cohesiebeleid, en 3. resterende en/of nieuwe structurele uitdagingen, met bijzondere aandacht voor het kompas voor het concurrentievermogen.
Versterking van de houdbaarheid van de begroting Met het voorjaarspakket 2025 van het Europees Semester wordt het eerste volledige jaar van macro-economisch toezicht in het kader van het herziene governancekader afgesloten. De vooruitgang die de lidstaten hebben geboekt bij de uitvoering van hun budgettair-structurele plannen voor de middellange termijn die vorig najaar zijn ingediend wordt beoordeeld.
Het pakket onderstreept de flexibiliteit van het herziene kader om onverwachte uitdagingen het hoofd te bieden. In het kader van het in maart 2025 gepresenteerde ReArm Europe Plan/Readiness 2030 (zie ook dit ECER-bericht) heeft de Commissie voorgesteld de nationale ontsnappingsclausule (NEC) te activeren, waardoor de lidstaten tijdelijk de maximale groeipercentages van de netto-uitgaven kunnen overschrijden om de defensie-uitgaven te stimuleren. In het licht van de toenemende veiligheidsuitdagingen wordt in het voorjaarspakket nu voor het eerst gebruikgemaakt van de NEC in het kader van het stabiliteits- en groeipact. Het NEC heeft tot doel de overgang naar hogere defensie-uitgaven te vergemakkelijken en tegelijkertijd de houdbaarheid van de begroting te waarborgen.
Fiscaal toezicht De Commissie heeft ook de vooruitgang beoordeeld die is geboekt bij de uitvoering van de plannen voor de middellange termijn van 18 lidstaten. Specifiek voor Cyprus, Ierland, Luxemburg en Nederland ziet de Commissie een risico dat wordt afgeweken van de door de Raad aanbevolen maximale groeipercentages.
Beoordeling van macro-economische onevenwichtigheden De Commissie heeft het bestaan van macro-economische onevenwichtigheden beoordeeld in de tien lidstaten die in het kader van het waarschuwingsmechanismeverslag 2025 voor diepgaande evaluaties zijn geselecteerd. Hoewel de economische ontwikkelingen van het afgelopen jaar hebben bijgedragen tot het wegwerken van bepaalde onevenwichtigheden in verschillende lidstaten, vergroot de toenemende onzekerheid over de veranderende handelscontext de risico's. Specifiek voor Hongarije, Griekenland, Italië, Nederland, Slowakije en Zweden wordt opgemerkt dat deze landen in dit verband onevenwichtigheden blijven ondervinden, aangezien hun kwetsbaarheden over het algemeen relevant blijven.
Werkgelegenheidsrichtsnoeren en uitdagingen bij sociale convergentie In het kader van het Europees Semester 2025 stelt de Commissie geactualiseerde richtsnoeren voor het werkgelegenheidsbeleid van de lidstaten voor om eerlijkere en inclusievere arbeidsmarkten te bevorderen. Voortbouwend op de in december 2024 vastgestelde werkgelegenheidsrichtsnoeren – inclusief de aanpak van uitdagingen zoals tekorten aan vaardigheden en arbeidskrachten en de behoefte aan basis- en digitale vaardigheden in het tijdperk van artificiële intelligentie – handhaaft de actualisering 2025 de kernprioriteiten en past deze zich aan aan nieuwe geopolitieke realiteiten en initiatieven (denk aan de Unie van vaardigheden en het kompas voor het concurrentievermogen).
In overeenstemming met het kader voor sociale convergentie, dat nu is ingebed in het herziene kader voor economische governance, heeft de Commissie een analyse in twee fasen uitgevoerd van de uitdagingen op het gebied van werkgelegenheid, vaardigheden en sociale vraagstukken in elke lidstaat. De bevindingen van de eerste fase worden gepresenteerd in het gezamenlijk verslag over de werkgelegenheid 2025.
Meer informatie: Persbericht Europese Commissie ECER-EU-Essentieel: EU-begrippen - A-Z – Europees Semester ECER-dossier: Begroting ECER-dossier: Economisch en Monetair Beleid ECER-bericht: Eerste najaarspakket Europees semester op grond van nieuwe governancekader gepresenteerd (2 december 2024)
